DERSIN ADI

Fenomenoloji / Kodu: FEL 4127 / Seçmeli Ders/ 3 Saat

Derslerin başlangıç ve bitiş tarihleri:

2 Ekim 2023 - 5 Ocak 2024

Felsefe Bölümü/ IV. Sınıf / VII. Dönem /                  Ana Sayfa

KREDISI

Ulusal Kredi:  3     AKTS: 5.

ÖGRETIM ÜYESİ

Prof. Dr. Metin BAL

YAZISMA ADRESI

Felsefe Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi, Öğretim Üyeleri Binası,  Tınaztepe Yerleşkesi,

PK: 35260, Buca - İzmir, Türkiye. Tel: ++ 90 (232) 412 79 03  - dahili tel: 19411, Fax: ++ 90 (232) 453 90 93

E-Posta: balmetin@gmail.com , Web: www.metinbal.net

Görüşme Gün ve Saatleri:

DERSIN AMACI

Fenomenoloji kavramının tanımı, kaynağı, sınırı ve olanakları konusunda Kant, Hegel, Husserl, Heidegger ve Sartre başta olmak üzere filozofların yaklaşımlarını tarihsel, problematik ve betimleyici olarak ortaya koyarak tartışmak.

2020-21 yılı güz döneminde  Edmund Husserl'in "Fenomenoloji" yazısı ile derse başlanacaktır. Bu yazının ardından Jean-Paul Sartre'ın Varlık ve Hiçlik yapıtında "Fenomenolojik Ontoloji" kavramını nasıl geliştirmiş olduğu incelenecektir. "Fenomenolojik ontoloji"nin temel kavramlarının günlük yaşamda nasıl deneyimleniyor olduğu Sartre'ın Bulantı romanı, İş İşten Geçti senaryo romanı ve Çıkış Yok (Gizli Oturum) ve Şeytan ve Yüce Tanrı tiyatro oyunları metinleri ile örneklendirilecektir.

KAZANILAN BILGI

Fenomenoloji kavramı ve bununla ilgili kavramların felsefe tarihindeki anlamlarını ve problematik gelişimini kavramak.

ÖGRETME MATERYALI

İlgili filozofların Türkçeye çevrilmiş ya da orijinal dillerindeki yapıtları

ÖLÇME VE DEG.

Ders yazılı olarak yapılacak bir ara sınav ve bir final sınavı ile değerlendirilecektir.

Haftalık ders planı ve içeriği

Başlangıç dersi:

► FELSEFEYE BAŞLAMAK İÇİN EN KISA KILAVUZ", Metin BAL (Tıklayarak indirip okuyabilirsiniz. İlginiz için teşekkür ederim. Keyifli okumalar.)

► Öykü Kitap: Benim Tutkum: Algea ve Bruce'un Varoluş Dayanışması: Aşk Üzerine Bir Diyalog, Metin Bal. https://www.perseusyayinevi.com/kitap/algea-ve-bruceun-varolus-dayanismasi/

► Felsefe tarihi formasyonu sağlamak için: Felsefe Tarihi Atölyesi 2021 / 2022, Online ya da Yüzyüze,  Maya Sanat Akademisi. Süre: 12 Hafta. Başlangıç: 21 Ekim 2021 Perşembe 2021, Bitiş: 6 Ocak 2022 Perşembe. Saat: 19:30 - 22:30, Yer: Girne Bulvarı, 35 A, Karşıyaka, İzmir. Kayıt için iletişim: (0232) 323 00 20 , Mobil: 0543 970 70 03 , Felsefe Tarihi Atölyesi’nden Sorumlu Felsefeciler: Prof. Dr. Metin BAL, Arş. Gör. Can TURAL, Aysun YILDIRIM, E-posta: mayasanatakademisi@gmail.com Ders içerikleri hakkında ayrıntılı bilgi için kitapçığı inceleyebilirsiniz: Felsefe Tarihi Atölyesi Tanıtım Kitapçığı

1. Hafta

26 Eylül 2019

► Fenomenoloji Nedir?

"Fenomenoloji", Edmund Husserl'in Encyclopaedia Britannica için 1927'de kaleme aldığı yazı. Çeviren Aydın Gelmez. ss. 29-47. Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, Eylül 2010, Sayı: 6,  Alef Yayınevi, İstanbul. (İngilizce orijinal metin için tıklayınız. “Phenomenology”, Edmund Husserl, Article for the Encyclopedia Britannica (1927) in Mc. Peter and Elliston, A. (ed. 1981) Husserl’s Shorter Works, revised translation by Richard E. Palmer Cormick, Notre Dame: University of Notre Dame Press. ss. 21-35.) (Ya da bu yazının daha eski bir Türkçe çevirisi için bkz. Oluşum Defteri dergisi, ss. 23-28. Encyclopedia Britannica 'nın 1939 Baskısından çeviren Önay Sözer.)

2. Hafta, 3 Ekim 2019

3. Hafta, 10 Ekim 2019

► Sartre'ın Edebiyat Nedir? kitabı

4. Hafta, 17 Ekim 2019

5. Hafta, 24 Ekim 2019

Sartre'ın Bulantı romanı

6. Hafta, 31 Ekim 2019

Çıkış Yok (Gizli Oturum) tiyatro oyunu

7. Hafta, 7 Kasım 2019

İş İşten Geçti senaryo romanı

8. Hafta, 14 Kasım 2019

Şeytan ve Yüce Tanrı  tiyatro oyunu

9. Hafta, 21 Kasım 2019

Sartre'ın Baudelaire kitabı

10. Hafta, 28 Kasım 2019

11. Hafta, 5 Aralık 2019

Mezarsız Ölüler

Sözcükler otobiyografi romanı

12. Hafta, 12 Aralık 2019

13. Hafta, 19 Aralık 2019

Tuhaf Savaşın Güncesi kitabı

14. Hafta, 26 Aralık 2019

DÖNEM SONU DERSİ

Aydınlar Üzerine kitabı

"SONUÇ"

Descartes, René. İlk Felsefe Hakkında Meditasyonlar, çev. İsmet Birkan, Bilge Su Yayıncılık, Ankara, 2014.

Levinas, Emmanuel. Husserl’in Fenomenolojisinde Görü Teorisi, çev. Yağmur Ceylan Uslu, İthaki Yayınevi, İstanbul, 2016.

Husserl, Edmund. “Fenomenoloji” , Baykuş Sayı 6; Husserl’in Gör Dediği, çev. Aydın Gelmez, Sayı:6, 2010, ss. 29-47.

Husserl, Edmund. “Kartezyen meditasyonlar: fenomenolojiye bir giriş” , Baykuş Sayı 6; Husserl’in Gör Dediği, çev. Aydın Gelmez, Sayı:6, 2010, ss. 71-91.

Husserl, Edmund. Kesin Bilim Olarak Felsefe, çev. Abdullah Kaygı, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2014.

Levinas, Emmanuel. Husserl’in Fenomenolojisinde Görü Teorisi, çev. Yağmur Ceylan Uslu, İthaki Yayınevi, İstanbul, 2016.

Husserl, Edmund. “Fenomenoloji” , Baykuş Sayı 6; Husserl’in Gör Dediği, çev. Aydın Gelmez, Sayı:6, 2010, ss. 29-47.

Husserl, Edmund. “Kartezyen meditasyonlar: fenomenolojiye bir giriş” , Baykuş Sayı 6; Husserl’in Gör Dediği, çev. Aydın Gelmez, Sayı:6, 2010, ss. 71-91.

Husserl, Edmund. Kesin Bilim Olarak Felsefe, çev. Abdullah Kaygı, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2014.

Zahavi, Dan. Husserl’in Fenomenolojisi, çev. Seçim Bayazit, Say Yayınları, İstanbul, 2018.

Priest, Stephen. The Subject In Question (Sartre’s Critique of Husserl in The Transcendence of the Ego), Routledge, New York, 2004.

Sartre, Jean Paul. Ego’nun Aşkınlığı, çev. Sardar Rifat Kırkoğlu, Hil Yayın, İstanbul, 2018.

Zahavi, Dan. Husserl’in Fenomenolojisi, çev. Seçim Bayazit, Say Yayınları, İstanbul, 2018.

Lewis, Michael & Staehler, Tanja (2019) Fenomenoloji, Çevirenler Osman Baran Kaplan, Mehmet Demirhan, Mehmet Türkan, Nur Şahankaya, Mustafa Bozkurt Gürsoy, Ankara: Ayrıntı Basımevi.

Şan, Emre (derleme, 2017) Çağdaş Fransız Felsefesi ve Fenomenoloji Hareketi, Jean-Luc Marion, Jean-Claude Monod, Christian Sommer, Jean-François Courtine, sunuş, derleme ve çeviri Emre Şan, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.

Smith, David Woodruff (2019) Husserl, çev. Seçim Beyazıt, İstanbul: ALFA Basım Yayım - Dağıtım ve Tic. Ltd. Şti.

Sartre, Jean-Paul (2018) Varlık ve Hiçlik, Fenomenolojik Ontoloji Denemesi, çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen, İstanbul: İthaki.

Sartre, Jean-Paul (2008) Edebiyat Nedir?, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Can Yayınları./Sartre, Jean-Paul (2001a) What is Literature?, tr. by Bernard Frechman, with an introduction by David Caute, London and New York: Routledge.

Sartre, Jean-Paul (1965) Nausea, tr. by Robert Baldick, London: Penguin.

Sartre, Jean-Paul (2009) Bulantı, çev. Selâhattin Hilâv, İstanbul: Can Yayınları.

Sartre, Jean Paul (2009) Toplu Oyunlar, Gizli Oturum, Mezarsız Ölüler, Sinekler, Kirli Eller, Şeytan ve Yüce Tanrı, Saygılı Yosma, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki Yayınları.

Sartre, Çıkış Yok [Fr. Huis Clos, No Exit, Gizli Oturum] (1944) ss. 2-46.

Sartre, Jean-Paul (1965) Gizli Oturum, çev. Bertan Onaran, İstanbul: De Yayınevi.

Sartre, Jean-Paul (2010) İş İşten Geçti, çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.

Jean-Paul Sartre, "Şeytan ve Yüce Tanrı", ss. 459-676. Toplu Oyunlar, Gizli Oturum, Mezarsız Ölüler, Sinekler, Kirli Eller, Şeytan ve Yüce Tanrı, Saygılı Yosma, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki Yayınları.

Merleau-Ponty, Maurice (2016) Algının Fenomenolojisi, çev. Emine Sarıkartal & Eylem Sarımuratoğlu, İstanbul: İthaki Yayınları.

Merleau-Ponty, Maurice (2017) Algılanan Dünya, çev. Ömer Aygün, İstanbul: Metis Yayınları.

Dupond, Pascal (2013) Merleau-Ponty Sözlüğü, çev. Emre Şan, İstanbul: Say Yayınları.

Merleau-Ponty, Maurice (Sayı 88, 2017 Sohbahar) Cogito, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, Üç Aylık Düşünce Dergisi.

(Öğrenciye not: Sartre'ın Varlık ve Hiçlik kitabının Turhan Ilgaz bey ve Gaye Çankaya Eksen hanım tarafından yapılmış olan Türkçe (2010 baskısı) çevirisinde 30'uncu sayfada existentia terimi "varlık" olarak çevrilmiştir doğrusu "varoluş" olmalıdır. 31. ve 85. sayfada ve birçok yerde "bilinçdışı" terimi "bilinçaltı" diye çevrilmiştir. Bu yanlıştır çünkü Freud Psikanalize Giriş Dersleri'nde "bilinçdışı" kavramını önerirken "bilinçaltı" kavramına neden karşı çıktığını ayrıntısıyla anlatır. Sartre buradan hareketle "bilinçdışı" kavramını benimser. Genel olarak yapılmış ve büyük bir hata olarak gördüğüm diğer şey ise kitap boyunca "projection" kavramının farklı farklı şekilde çevrilmiş olduğudur. Sartre'ın "projection" kavramı Martin Heidegger'in "Entwurf" kavramının karşılığıdır. Buna göre "projection" kavramının "tasarı" olarak çevrilmesi doğru olacaktır. Yine 31'inci sayfada "bulunmayan" kavramı "varolmayan" olarak çevrilmiştir. 61. sayfada "bu kendi varlık" yerine "bu saf varlık" olmalıdır. 63. sayfada "varlık çekirdeği" yerine "varlığın varolan çekirdeği" olmalıdır. 67'nci sayfada "dünyanın olumsallığı, bu olumsallığı kavramak üzere hiçliğin içine yerleşerek insan-gerçekliğine görünür. ” yanlıştır. Doğrusu şöyle olmalıdır: “Dünyanın olumsallığı insan gerçekliğine,  insan gerçekliği bu olumsallığı kavramak için kendisini hiçlik içine yerleştirdiği sürece görünür.” 77. sayfada "güncel algı nesnesi" yerine "algının edimsel [gerçek] bir nesnesi" olmalıdır.  78. sayfada "neden karşısında sonuçtan sürekli bir kopuştur"  değil "nedenin sonuçtan sürekli bir kopuşudur" olmalıdır. Yine 78. sayfada "yorumlama ilişkisi" değil "birbirinin içine girip çıkma ilişkisi" olmalıdır. 79. sayfada "barındırmaktadır" değil "gizlemektedir" olmalıdır. yine 79. sayfada "maruz kaldığı" değil "deneyimlediği" olmalıdır. Yine 79. sayfada "bu varlık kopuşunun" değil "varlıktaki bu kopuşun" olmalıdır. Yine 79. sayfada "bilinçsel bir yapı gibi" değil "bir bilinç yapısı olarak" olmalıdır. 86. sayfada "kavrayışını" değil "tamalgısını" olmalıdır. 86. sayfada "tek şeydir" değil "her şeydir" olmalıdır. 96. sayfada "dolaysız verisi" değil "dolayımsız verilisi" olmalıdır. 102. sayfada "benin ve başkasının beninin" değil "ben ve Başkasının gözündeki ben" olmalıdır. 551. sayfada "yönelimsel olarak" değil "bilerek" olmalıdır. İlk kez kitabın 70. sayfasında geçen "négatités" kavramı "olumsuz birim" olarak çevrilmiştir. Ancak 552. sayfada "olumsuz-bütün" olarak çevrilmiştir. 552. sayfada "olumsuz bütün" değil "olumsuz birim" olmalıdır. 554. sayfada da "olumsuz bütün" değil "olumsuz birim" olmalıdır. Dil birliği adına 552. sayfada "olumsuz bütünü" değil "olumsuz-birimi" olmalıdır. 554. sayfada "bir edim, kendi-içinin olmayana doğru atılımda bulunmasıdır" değil "bir edim kendi-için’in olmayana doğru bir tasarısıdır" olmalıdır. 554. sayfada "kendiliğinden" değil "kendisi" ya da "kendi başına" olmalıdır. 556. sayfada "kendisine doğru atılınan bir bütünlüğün" yerine "tasarlanmış bir birlik" olmalıdır. 556. sayfa "bizzat beni kendi dışımda ve daha olacak olan olarak benim" yerine cümlenin doğrusu "Bu aşkınlık ben kendim dışında kendim olmak zorunda kaldıkça benim’dir.” olmalıdır.  Burada bir kısmını belirttiğim çeviri hataları ders esnasında düzeltilecektir.)

Dersle ilgili konu ve kaynaklar:

Sartre, Jean-Paul (2009) Bulantı, çev. Selâhattin Hilâv, İstanbul: Can Yayınları.

Fenomenoloji ve 20'nci Yüzyıl Avrupa Felsefesi. Moran, Dermot (2002) Introduction to Phenomenology, London: Routledge.

Kant'ın Arı Usun Eleştirisi'nde "Phänomen" ve "Noumenon" ayrımı:

"Birinci Yayıma Önsöz", ss. 17-21.

İkinci Yayıma Önsöz, ss. 22-33.

"Giriş, I. Transendental Felsefe Düşüncesi", ss. 37-38. II. Belli A Priori Bilgilerimiz Vardır ve Sıradan Anlak Bile Hiçbir Zaman Onlarsız Değildir. vd. VI. Arı Usun Evrensel Sorunu, ss. 44-46. VII. Arı Usun Eleştirisi Adı Altında Tikel Bir Bilim Düşüncesi ve Bölümleri, ss. 46-48.

"Aşkınsal Yargı Yetisi Öğretisi": Genel Olarak Tüm Nesnelerin Fenomenler ve Numenler Olarak Ayrımının Zemini, ss. 154-164.

"Ek. Derin-Düşünce Kavramlarının Amfibolisi [İkircimi]", ss. 164-175.

"Aşkınsal Mantık, Aşkınsal Diyalektik", ss. 176-178. "Aşkınsal Yanılsamanın Yeri Olarak Arı Us", ss. 178-181.

Kant'ın "diyalektik" ve "ide" kavramları Çev. Metin Bal. Caygill, Howard (1995) A Kant Dictionary, Oxford: Blackwell Publishers, ss. 157-159 ve ss. 236-238.

"Aşkınsal Diyalektik", ss. 181-223.

Arı anlak kavramları (kategoriler) ve arı us kavramları (aşkınsal ideler) ss.181-191.

"Aşkınsal Diyalektiğin İkinci Kitabı, Arı Usun İdeali", ss. 282-329.

"Aşkınsal Yöntem Öğretisi, Arı Usun Kanonu", ss. 364-376.

"Arı Usun Arkitektoniği", ss. 376-383.

"Arı Usun Tarihi", ss. 383-385.

"Jacobi'nin Kant Eleştirisi", Eyüp Ali Kılıçaslan. (Okumak için tıklayınız lütfen)

Hegel, Tinin Fenomenolojisi'nde "Fenomen"in anlamı

"Bugün Hegel Okumak Neden Önemlidir?", Metin Bal, Evrensel Kültür, Aylık Kültür Sanat Edebiyat Dergisi, Kasım 2013, Sayı: 264. Aralık 2013. İstanbul: Doğa Basın Yayın Doğ. Tic. Ltd. Şti. Ezgi Matbaası. ss. 29-32.

Franz Brentano: Betimleyici Psikoloji ve Yönelimsellik. Moran, Dermot (2002) Introduction to Phenomenology, London: Routledge.

Husserl: Fenomenolojinin Kurucusu: Husserl'in "Fenomenoloji" yazısı ve Kesin Bir Bilim Olarak Felsefe yapıtı bağlamında “şeylerin kendilerine dönmek” ("zurück zur Sache selbst") mottosunun anlamı. Husserl ve Avrupa Bilimlerinin Krizi

"Fenomenoloji ve Hermeneutik", ss. 19-70. Bkz. Bubner, Rudiger (1993) Modern Alman Felsefesi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.

Martin Heidegger'in  Varlık ve Zaman yapıtı bağlamında "hermeneutik fenomenoloji" kavramının anlamı

Hannah Arendt: Fenomenoloji ve Kamusal Alan. Moran, Dermot (2002) Introduction to Phenomenology, London: Routledge.

Richardson, William J. (1963) Heidegger,Through Phenomenology to Thought, preface by Martin Heidegger, The Hague: Martinus Nijhoff.

Jean Paul Sartre'ın Varlık ve Hiçlik yapıtında "Fenomenolojik Ontoloji" kavramının incelenmesi.  İmgelemin Fenomenolojisi

Emmanuel Levinas: Başkalığın Fenomenolojisi. Moran, Dermot (2002) Introduction to Phenomenology, London: Routledge.

Maurice Marleau Ponty: Algının Fenomenolojisi. Moran, Dermot (2002) Introduction to Phenomenology, London: Routledge.

Derrida: Yapısökümün Fenomenolojisi

Sartre, Jean-Paul (1965) Nausea, tr. by Robert Baldick, London: Penguin.

Akdeniz, Emel Binbirçiçek (2012) J. P. Sartre'da Yabancılaşma Fenomeni, İstanbul: Karakoyun Yayınları.

DERSIN VERILMESINDE YARARLANILACAK EK KAYNAKLAR

"Kant'ın Temel Kavramları", (Howard Caygill’in A Kant Dictionary yapıtından) derleyen ve çeviren Metin Bal.  Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, 2012, Sayı: 17, Yıl: 5.

Kant, Immanuel (1993) Arı Usun Eleştirisi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.

Kant, Immanuel (1983) Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena, zu einer jeden künftigen Metaphysik die als Wissenschaft wird auftreten könne, çev. Ioanna Kuçuradi - Yusuf Örnek, Ankara: METEKSAN.

1789b, Pragmatik Bir Bakış Açısından Antropoloji.

1763b, Felsefede Negatif Büyüklükler Kavramına Giriş Denemesi. [Attempt to Introduce the Concept of Negative Magnitudes into Philosophy].

1770, Kant’ın “Profesörlük Konuşması”, Duyusal ve Zihinsel Dünyanın Biçimi ve İlkeleri Üzerine [“Inaugural Dissertation”, On the Form and Principles of the Sensible and the Intelligible World]

1766, Metafiziğin Düşleriyle Aydınlatılmış Bir Ruh-Görücüsünün Düşleri [Dreams of a Spirit-Seer elucidated by Dreams of Metaphysics]

Hegel, G. W. F. (2004) Tinin Görüngübilimi, çev. Aziz Yardımlı,  İstanbul: İdea.

Hegel (1961) Science of Logic, ed. By H.D.Lewis, Hegel’s Science of Logic, tr.by W.H. Johnston, B.A., and L.G. Struthers, M.A., with an Introductory Preface by Viscount Haldane of Cloan, Volume One, New York: The Macmillan Company, 1961.

Inwood, Michael (1999) A Hegel Dictionary, The Blackwell Philosoher Dictionaries, Blackwell Publishers, Oxford, 1999.

Husserl, Edmund (1995)  Kesin Bir Bilim Olarak Felsefe, çev. Tomris Mengüşoğlu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

"Fenomenoloji", Edmund Husserl'in Encyclopaedia Britannica için 1927'de kaleme aldığı yazı. Çeviren Aydın Gelmez. ss. 29-47. Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, Eylül 2010, Sayı: 6,  Alef Yayınevi, İstanbul. İngilizce orijinal metin için tıklayınız.  (Ya da Diğer bir Türkçe çeviri için bkz. Oluşum Defteri dergisi, ss. 23-28. Encyclopedia Britannica 'nın 1939 Baskısından çeviren Önay Sözer)

Sartre, Jean Paul (2009 )Varlık ve Hiçlik, Fenomenolojik Ontoloji Denemesi, çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen, İstanbul: İthaki Yayınları.

Heidegger, Martin, (1953), Sein und Zeit, Tubingen: Max Nieyemer Verlag.

Inwood, Michael (1999) A Heidegger Dictionary, Oxford: Blackwell Publishers.

Heidegger, Martin, (1962), Being and Time, İng. Çev: John Macquarrie & Edward Robinson, New York: Harper and Row Publishers.

"Heidegger’in “Düşünmek Ne Demektir?” Sorusuyla Henüz Düşünmeyen Tavşan’dan Yeni Bir Düşünmeye Başlangıç Yapan Kirpi’ye", Metin Bal.  Doğu Batı Düşünce Dergisi.  Sayı: 71. Nisan 2015,Dosya konusu “Mit ve Masallar”, Ankara: Doğu Batı Yayınları, ss. 199-217.

"Fenomenolojik Ontoloji Temelinde Jean-Paul Sartre'ın Sanat Anlayışı" (Jean-Paul Sartre's Conception of Art Based on the Phenomenological Ontology), Hazırlayan: Sema SÖKMEN, Tez Danışmanı: Metin BAL, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, Aydın-2013. 182 sayfa.

Cassirer, Ernst (2007) Kant'ın Yaşamı ve Öğretisi, çev. Doğan Özlem, İstanbul: Inkılap Kitabevi.

"İkinci Bölüm, 4. Duyulur ve Düşünülür Dünya Ayrımı", ss. 130-160.

Stewart, David & Mickunas, Algis (1990) Exploring Phenomenology, A Guide to the Field and its Literature, Athens: Ohio University Press.

Moran, Dermot (2002) Introduction to Phenomenology, London: Routledge.

"Avrupa'nın Krizi Karşısında Fenomenolojinin Durumu", Marc Richir, çev. Ömer Albayrak, ss. 101-115, Sözer, Önay & Turhan, Ali Vahit (derleme) (2007) Avrupa'nın Krizi, Fenomenolojik Sorun Olarak Avrupa'nın Dönüşümü, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.

SINAVLAR :  Bir ara sınav ve bir final sınavı. Sınavlar yazılı olarak yapılacaktır

  Ana Sayfa