1. Hafta

► FELSEFEYE BAŞLAMAK İÇİN EN KISA KILAVUZ", Metin BAL (Tıklayarak indirip okuyabilirsiniz. İlginiz için teşekkür ederim. Keyifli okumalar.)

1. "Felsefi Bir Konuda Etkili Sunum Nasıl Hazırlanır ve Gerçekleştirilir?", Metin Bal. ss. 317-324. ÖZNE Felsefe, Bilim ve Sanat Yazıları, 23. Kitap-Güz 2015 Tarihe Felsefeyle Bakmak, The Philosopher's Index tarafından listelenmektedir. Bu sayının editörü: Prof. Dr. Doğan ÖZLEM, ISBN: 978-605-9706-18-6. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları. Baskı tarihi: Ocak 2016.

1-) 30 Aralık, Ayşegül Görmüş: Griboyedov, Akıldan Bela,

2-) 30 Aralık, Sıla Göndük: Andre Malraux, İnsanlık Durumu. Olaylar Çin Şanghay'da geçiyor. "Uyumak istemeyen / başkaldıran kalabalığın son çırpınışları." s. 16. Çen'in bir insanı öldürmesi kendisinde nasıl bir değişiklik yaratır? Çen, Katove ve Kyo (Lu) intihar ederek ölüyorlar. May: "Artık hiç ağlamıyorum."

3-) 6 Ocak 2025, Sait Sancar, Genet, Jean (2023) Hizmetçiler, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Bir yerde çok çiçek var ise orada büyük acılar vardır.

Büyük öyküler küçük, sıradan olaylarla başlarlar.

Öldürme provaları uzun sürer. Gardenal Hap. Glayöl çiçeği.

Claire: "Bütün tuzaklarımız boşa çıktı. Lanetliyiz biz."

Solange: "Lanetliymişiz, başlama yine safsatalarına."

Claire: "Ne demek istediğimi biliyorsun. Şeylerin bizi ele verdiğini biliyorsun."

Solange: "Biz şeylerin umrunda bile değiliz."

Claire: "Tek yaptıkları bu, bize ihanet ediyorlar. Bizi suçlamaya bu kadar iştahlı olduklarına göre büyük suçlularız demektir." (s. 63)

Çoğu zaman bize haksızlık yapanlardan öcümüzü alamayız ve kendimize zarar veririz. Jean Genet Hizmetçiler oyununun ilham kaynaklarından biri olan gerçek olaydan, çoğunluğun lehine sapıyor.

Solange: "10 tane. 9 yetmez, fazlası da kusturur. 10 tane, ıhlamuru sert yap, anladın mı?" (s. 47)

Claire gardenal hapını ıhlamurun içine koyarak intihar ediyor.

4-) Ders 9:00'da başlayacak: 6 Ocak, Ceren Soytürk, J. K. Huysmans, Orada,

5-) 6 Ocak, Sinem Koçak: Gogol, Ölü Canlar,

Melchior de Vogué:"Hepimiz Gogol'un Palto'sundan çıktık."

6-) 6 Ocak, Gökçe Nur Seslioğlu, Dostoyevski,

7-) 6 Ocak, Sema Meşe, Oscar Wilde, Dorian Gray'in Portresi,

8-) 13 Ocak, Cahide Beyza Öngencil, Sartre, Bulantı,

9-) 13 Ocak, İlayda Uzun, Marcel Proust, Mahpus,

10-) 13 Ocak, Melisa Kara, Oğuz Atay, Tutunamayanlar.

► 1. HAFTA: Dostoyevski (2013) Yeraltından Notlar [YN], çev. Ahmet Ekeş, Ankara: Doğu Batı Yayınları. / Dostoyevsky, Fyodor (2005) Notes From Underground [NU], ed. by Philip M. Parker, San Diego: ICON Classics.

"Varoluşçuluğun İlk Romanı Yeraltından Notlar'a Felsefi Bir Bakış", Metin Bal, Mavi Atlas, Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Elektronik Dergisi, Sayı 5, (Güz, 2015), ISSN: 2148-5322. ss. 53-68.

Gogol, Nikolay Vasilyeviç (2020) Ölü Canlar, çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Turgenyev, Ivan Sergeyeviç (2016) Babalar ve Oğullar, çev. Leyla Soykut. Isaiah Berlin'in Önsözü, Irving Howe'un Sonsözü ve Yazarın romana dair yazısıyla, İstanbul: İletişim Yayınları.

Çernişevski (2017) Nasıl Yapmalı? çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Kor Kitap.

► 2. HAFTA: ● Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2018) Cinler, çev. Ergin Altay, Mary Mccarthy'nin önsözü ve Irving Howe'un Sonsözü'yle, İstanbul: İletişim Yayınları. (Okunmasını önerdiğim çevirisi bu baskıdır.)

(Cinler romanının Engin Yayıncılıktan Ecinniler adıyla basılan versiyonunda baskı hatasından dolayı birtakım sayfalar boş çıkmış. Bu nedenle şu çeviriyi almanızı önermiyorum: Dostoyevski (2008) Ecinniler, Birinci Cilt, çev. İsmail Yerguz-Engin Özden, İstanbul: Engin Yayıncılık. / Dostoyevski (2008) Ecinniler, İkinci Cilt, çev. İsmail Yerguz-Engin Özden, İstanbul: Engin Yayıncılık.)

Dostoyevski,  (2007) Karamazov Kardeşler, çev. Nihal Yalaza Taluy, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2020) Suç ve Ceza, çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2019) Öteki, Bir Petersburg Şiiri, (1846)çev. Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yayınları.

Bu öykü de yatakta başlıyor. Kitabın ilk cümlesi: "Dokuzuncu dereceden memur Yekov Petroviç Golyadkin uzun bir uykudan saat sabah 8'e doğru uyandı, esnedi, gerindi, ve sonunda gözlerini tamamen açtı." Yekov kendisine mektup yazıyor ve uşağı yoluyla gönderiyor. Onu ruh hastalıkları hastanesine yatırıyorlar.

Goladkin ve Öteki

Dostoyevski (2020) Öteki, çev. Göksu Birol, Ankara: Dorlion Yayınları.

Doppelgänger: Mitolojide bir moster.

Petruşka: "İyi insanlar namusuyla hilesiz yaşar; bir kişi iki kişi olmaz..." (s. 89)

Petruşka: İyi insanlar "ikileşmezler." (s. 89)

Golodkin Doktor Rutenspits'in yanında delirerek biter roman.

Öteki romanı aşk öyküsü olarak okunabilir.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (1997)  Ölü Evinden Anılar, çev. Tülin Altınova, İstanbul: Oda Yayınları.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2014) Beyaz Geceler, çev. Mehmet Özgül, İstanbul: İletişim Yayınları.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2016) Ezilenler, çev. Nihal Yalaza Taluy, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2017) Bir Yazarın Günlüğü, Cilt I, çev. Kayhan Yükseler, İstanbul: YKY.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2017) Bir Yazarın Günlüğü, Cilt II, çev. Kayhan Yükseler, İstanbul: YKY.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2016) İnsancıklar, çev. Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yayınları.

"Ne tuhaf bir kalbiniz var. En küçük bir şeyin büyük etkisi oluyor üzerinizde, böyle giderse tüm dünyanın en mutsuz insanı olacaksınız." (137)

“Bazen saklanır insan, saklanır, yakalanmamak için gizlenir, burnunun ucunu bile göstermeye korkar; yerini belli etmez, çünkü önyargı kol geziyordur, çünkü yeryüzünde başka şey kalmamış gibi, herkesin arasından seni bulup şamataya alırlar, bir bakarsın senin özel hayatın da, aile hayatın da edebiyata girmiş, hepsi yayımlanmış, okunmuş, alaya alınmış, değerlendirilmiş! O zaman sokağa çıkacak hali kalmaz insanın; her şey öyle bir anlatılmıştır ki, kardeşimizi sırf yürüyüşünden bile tanırız artık.” (İnsancıklar, 102).

"Her şeye alışırım ben çünkü sessiz, uysalım, küçük bir insanım." (92)

Makar Alekseyeviç: "Canım benim, ben ne sızlanıyorum ne de kaygılıyım asla şimdikinden daha iyi yaşamadım. bu yaşla da ne kaprisi yapacağım. Yiyiyorum, içiyorum, giyiniyorum, daha ne isterim?"

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2015) Kumarbaz, çev. Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yayınları.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2002) Timsah, Gülünç Bir Adamın Düşü, Uysal Bir Ruh, çev. Deniz Canefe, İstanbul: Sosyal Yayınları.

Dostoyevsky (2019) Tatsız Bir Olay, çev. Nihal Yalaza Taluy, İstanbul: Can Yayınları.

Dostoyevski (2019) Puşkin Üzerine Üç Konuşma, çev. Gizem Şahin, İstanbul: Dedalus Kitap.

Dostoyevski, F. M. (2016) Netoçka Nezvanova, çev. Serpil Demirci, İstanbul: Öteki Yayınevi.

Gide, André (1998) Dostoyevski, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınları.

Zweig, Stefan (2020) Üç Usta, Balzac, Dickens, Dostoyevski,  çev. Zehra Kurttekin, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Nabokov, Vladimir (2017) Rus Edebiyatı Dersleri, çev. Yiğit Yavuz – Fatih Özgüven – Ayşe Nihal Akbulut, İstanbul: İletişim Yayınları.

► 3. HAFTA:  Oblomov'da Varoluş, Ştolst Etkisi ve Uçurum Koleksiyoncuları.

İncelenecek yapıt: ● Gonçarov, İ. A. (2017) Oblomov, çev. Serpil Demirci, İstanbul: Öteki Yayınları.

► Makaleyi okumak için tıklayınız lütfen: "Gonçarov’un Oblomovkalı Platon’unun Varoluş Felsefesine Armağanı", Metin Bal. ("The Gift of Goncharov’s Plato of Oblomovka To The Philosophy of Existence") felsefelogos - Dosya Konusu: Platon. 2020 / 75.  Yıl: 24, Sayı: 75. ss. 55-86.  Sayı Editörü: İlknur Güler,  ISSN: 1309-9175,  İstanbul: Fesatoder Yayınları. EBSCOhost, The Philosopher's Index tarafından listelenmektedir.

Robbins, Tom (2017) Dur Bir Mola Ver, çev. Fatma Taşkent, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

"Modernite"nin Derinlik Modeli Varoluşçuluk: Baudelaire'in Flâneur/Flanöz'ü ve Poe'nun Kalabalıkların İnsanı.

(İncelenecek yapıtlar: ●  Baudelaire, Charles (2003) Modern Hayatın Ressamı, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları. “Kalabalıkların Adamı”, Edgar Allan Poe, İçinde: Poe, Edgar Allan (2002) Bütün Hikayeleri, çev. Dost Körpe, İstanbul: İthaki. ss. 299-306.)

► 4. HAFTA: Kafka, Franz (2020) Dönüşüm, çev. Gülperi Sert, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

"Varoluşçuluk ve Franz Kafka'nın Dönüşüm'ü", Metin Bal, ss. 367-376, Günay, Mustafa & Gündoğan, Ali Osman (2014, der.) Felsefe ve Edebiyat, Konya: Çizgi Kitabevi.

McEwan, Ian (2021) Hamamböceği, çev. Lâle Akalın, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

► 5. HAFTA: Melville, Herman (1819-1891) Katip Bartleby: Bir Wall Street Öyküsü  / Bartleby, The Scrivener: A Story of Wall Street (1853). Patron: "Ah Bartleby! Ah insanlık". Jorge Luis Borges: "Evrenin gündelik ironilerinden biri olan gerçek faydasızlığı gösteren, üzücü ve gerçek bir kitap."

Melville, Herman (2014) Yazıcı Bartleby, çev. Murat Belge, İstanbul: İletişim Yayıncılık.

Bartleby kendi kararıyla ölen biri. Yemek yememeyi tercih eden bir kimse. Onunki ölüme toslayan bir hayat değildir. Hiçbir şey yapmamayı tercih edeceği bir yere gönderilme önerisinde de başka bir yere gitmemeyi tercih eder. "Benim gördüğümü siz görmüyor musunuz? Görüyarsanız neden hiç tepki vermiyorsunuz?"

"Yapmamayı tercih ederim." "Bedenine sadaka verebilirdim, ama bedeni değildi acı veren, ruhuydu acıyı çeken, ama ona erişemiyordum." (s. 61). "yapayalnızlığı ne kadar dehşet verici." (s. 59).

► 6. HAFTA:  Sartre, Jean-Paul (2009) Bulantı, çev. Selâhattin Hilâv, İstanbul: Can Yayınları.

Varoluşçuluğun Jean-Paul Sartre’ın “Varoluşçuluk ve Hümanizm” Başlıklı Yazısı Yoluyla Açıklanması.

Sartre, Jean Paul (2010) Varoluşçuluk, çev. Asım Bezirci, İstanbul: Say Yayınları.

Sartre, Jean-Paul (2010) İş İşten Geçti  [1947], çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.

Sartre, Jean-Paul (2011) Duvar, Oda, Herostratos, Özel Yaşam, Bir Yöneticinin Çocukluğu,  çev. Eray Canberk, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Sartre, Jean-Paul (1984) Denemeler (Çağımızın Gerçekleri), çev. Sabahattin Eyuboğlu & Vedat Günyol, İstanbul: Say Kitap Pazarlama.

Sartre, Jean-Paul (1984) Yazınsal Denemeler, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınları.

 “İyi Bir Kimse Nasıl Olunur?” Sorusuna Sartre’ın Hümanist Ateist Varoluşçu Şeytan ve Yüce Tanrı Oyunu Bağlamında Felsefi Bir Cevap Girişimi", Metin Bal. /  An Attempt For a Philosophical Answer to the Question “What Makes a Good Man?” in Context of Sartre’s Humanist Atheist Existentialist Play The Devil and The Good Lord. Mayıs, Haziran, Temmuz 2020. ss. 195 - 222. Doğu Batı Düşünce Dergisi. Varoluşçuluk II sayısı. Yıl: 23, Sayı: 93. Ankara. ISSN: 1303 - 7242. Makale formatında okumak için tıklayınız.

"İyi Bir İnsan Nasıl Olunur? Sorusuna Sartre'ın Sanat Anlayışından Bir Cevap Denemesi", Metin Bal. 13:00-15:00.  8. İzmir Felsefe Günleri, 17 Mayıs 2019, Doğruyu Kim Söyle: İyi, Güzel, Adil Olana Kim Karar Verir?, Prof. Dr. Türkan Saylan Kültür Merkezi, Benal Nevzat Salonu. Kıbrıs Şehitleri Cd. Alsancak. Video kaydı için tıklayınız lütfen: https://www.youtube.com/watch?v=VJAe5TZEFBQ

 Sartre'ın Çıkış Yok (1944) oyununun Varoluşçu Felsefe Bakımından Bir Yorumu

Sartre, Jean-Paul (1965) Gizli Oturum, çev. Bertan Onaran, İstanbul: De Yayınevi.

"Sartre’ın Varoluşçu Felsefesi ve Dava Edebiyatı Teorisi" / "Sartre’s Existentialist Philosophy and Theory of Committed Literature", Metin Bal. Felsefe Arkivi Dergisi, Sanat ve Felsefe özel sayısı. / Themed Issue on Art and Philosophy / Archives of Philosophy / Archives de Philosophie/ Archiv für Philosophie, Sayı: 50, Yıl: 2019, ss. 17-29. Yaz dönemi. Uluslararası hakemli dergi. ULAKBİM ve ASOS Index tarafından taranmaktadır. DOİ: 10.26650/arcp2019-589759 , İstanbul University Press, İstanbul. ISSN: 0378-2816 , E-ISSN: 2667-7644 , Orcid: M.B.0000-0003-3448-3736.

► Jean-Paul Sartre, Varoluşçu Felsefe ve Sanat Paneli. Prof. Dr. Metin BAL: Varlık ve Hiçlik’te Sartre’ın Varoluşçu Felsefesi. (Video kaydını izlemek için tıklayınız lütfen: https://www.youtube.com/watch?v=XDzzP3akQR8&feature=youtu.be&fbclid=IwAR1A1qvRfCJd4TML9x9BeRqIZWOPxcmM0wYjo4b2ldH2-fnVB4ysQDHF6SA ) Fransız Kültür Merkezi, Tarih: 1 Kasım 2019 Cuma Günü, Saat: 18:00 - 21:00, Fransız Kültür Merkezi'nin Adresi: Cumhuriyet Bulvarı, No: 152. PK: 35220, Alsancak/KONAK - İZMİR

22. Dünya Felsefe Günü Konferansı

► 7. Hafta: 17 Kasım 2023 Cuma Günü yapacağım bir konuşmayla 22. Dünya Felsefe Günü'nü kutlayacağım. Dünya Felsefe Günü 17 Kasım aynı zamanda benim doğum günümdür. Yapacağım konuşmanın başlığı: "Geleceğin İnsanını Yaratmaya Koridor: Peter Schlemihl'ın Olağanüstü Öyküsü'nün Düşündürdüğü Sorular", Konuşmacı: Prof. Dr. Metin Bal.

VİZE HAFTALARI

7 ve 8. HAFTA

1. "Felsefi Bir Konuda Etkili Sunum Nasıl Hazırlanır ve Gerçekleştirilir?", Metin Bal. ss. 317-324. ÖZNE Felsefe, Bilim ve Sanat Yazıları, 23. Kitap-Güz 2015 Tarihe Felsefeyle Bakmak, The Philosopher's Index tarafından listelenmektedir. Bu sayının editörü: Prof. Dr. Doğan ÖZLEM, ISBN: 978-605-9706-18-6. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları. Baskı tarihi: Ocak 2016.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2019) Öteki, Bir Petersburg Şiiri, çev. Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yayınları.

Dostoyevski (2010) İnsancıklar, çev. Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yayınları.

Palahniuk, Chuck (2016) Ölüm Pornosu, çev. Funda Uncu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Kundera, Milan (1999) The Unbearable Lightness of Being, [Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği] tr. from the Czech by Michael Henry Heim, London: Faber and Faber. Olaylar bankta başlar.

Kundera, Milan (2022) Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği, çev. Fatih Özgüven, İstanbul: Can Yay.

"Sevecenlikten daha ağır bir şey yoktur dünyada. Kişinin kendi acısı bile, başkasıyla başkası için hissettiği, imgelemle yoğunlaşan ve yüzlerce yankıyla uzadıkça uzayan bir acı kadar ağır çekmez." "Olumsuz açıdan bakıldığında ebedi dönüş mottosu bir daha geri dönmemecesine kaybolup giden yinelenemeyecek olan yaşamın bir gölgeye benzediğini, ağırlıktan yoksun daha baştan ölü olduğunu ister korkunç ister güzel ister yüce, korkunçluğunun yüceliğini ve güzelliğinin hiçbir anlam taşımadığını önerir." (s. 11)

"İçinde bir çocuk barındıran sepeti dalgalı bir nehirde başıboş bırakamazdı değil mi? Firavun'un kızı küçük Musa'yı taşıyan sepeti dalgalardan çekip almamış olsaydı, ne ahtiyatik ne de içinde yaşadığımız uygarlık olmayacaktı." (s. 18-19)

"Hem gece hem gündüz onu ele geçirmek için yarışıyordu." (s. 69)

Tereza Tomas'ın evine ilk ziyaretinde, elinde Anna Karanina romanıyla gelir. (s. 64)

"Es muss sein." Beethoven'in. (s. 61)Tomas'ın Tereza ile restorantta ilk karşılaşmasında bu parça çalar.

Güçsüzlerin esrimesi: Tereza'nın "göz kararması" ve "düşme arzusu." (s. 87)

İhanet bir yaşam tarzıdır. Sabina'nın yaşam tarzı ihanettir.

Kundera, Milan (2015) Yaşam Başka Bir Yerde, çev. Levent Kayaalp, İstanbul: Can Yayınları.

Barca, Calderon De La (2020) Hayat Bir Rüyadır, çev. Başar Sabuncu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Corneille, Pierre (2020) El Cid, çev. Burcu Bilgiç, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Pessoa, Fernando (2020) Huzursuzluğun Kitabı, çev. Saadet Özen, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Kierkegaard, Soren (2018) Baştan Çıkarıcının Günlüğü, çev. Süha Sertabiboğlu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

"Kierkegaard aşkı uzun yaşama kurban eden dinci bir yazardır." Martin Heidegger.

Johannes baştan çıkarıcıdır. Cordelia kurbandır.

Cordelia, Johannes'e (İlk Mektup): "Baştan çıkarıcım, aldatıcım,  düşmanım, katilim, mutsuzluğumun kaynağı, sevincimin mezarı, mahvımın dipsiz kuyusu." (s. 19) "Sana "Benim" kendime de "Senin" diyorum." s. 19.

Cordelia, 2. Mektup, s. 20: "Sen o zengin adamdın, tüm yeryüzündeki ihtişam zengini. bense o yoksul kızdım, aşkından başka hiçbir şeyi olmayan."

3. Mektup, s. 20: "Aşkında bir daha canlanmayacak mıyız? ... Eskisi gibi Johannes, eskisi gibi ... Bana karşı gösterdiğin bu taş kalpli kayıtsızlık, bu senin gerçek yapın mı? ... Yani şimdi gerçek kişiliğine mi döndün?"

Johannes bağlayıcı kararların özgürlüğü öldürdüğünü düşünür.

Johannes (İkinci Mektup): "Cordeliacığım aşk gizliliği sever. nişan bir gizin açıklanmasıdır. Aşk sessizliği sever, nişan herkese duyurudur. Aşk fısıldamayı sever, nişan yüksek sesli bir ilanıdır ama Cordeliamın sanatıyla nişan düşmanı aldatmak için gereken şeydir. Karanlık bir gecede öteki gemiler için bir fener asmaktan daha tehlikeli bir şey yoktur. Bu fener karanlıktan daha tehlikelidir." (s. 97)

Johannes: "Ben bir özgürlük tutkunuyum ve bana özgürce gelmeyen bir şeyle uğraşmam bile." (s. 119'da 2 Ağustos'ta günlüğünde kendine söylüyor.)

25 Eylül, s. 155: "Evet artık bitti ve onu artık asla görmek istemiyorum. bir kız her şeyini verdiği anda zayıftır. her şeyini yitirmiştir çünkü masumiyet, bekaret kadının tüm değeridir." s. 156: "Onunla olan  ilişkimin anımsatılmasını istemiyorum. o güzel kokusunu yitirdi ve bir kızın vefasız sevgilinin acısıyla günebakana dönüştüğü günler geride kaldı. onunla vedalaşmayacağım. hiçbir şey beni her şeyi değiştiren ama sonucu etkilemeyen kadın gözyaşlarından ve yakarışlarından daha fazla iğrendiremez. Bir tanrı olsaydım Neptün'ün bir su perisi için yaptığını yapardım ona. Bir  erkeğe dönüştürürdüm onu." (s. 156)

Griboyedov, Aleksandr Sergeyeviç (1795 - 1829) Akıldan Bela (1822) çev. Cenk Gündoğdu, İkaros Yay.

Sade, Marquis De (2018) Justine, Erdemin Felaketleri, çev. Birsel Uzma, Ankara: Çiviyazıları.

Roland: "Ben hazdan başka bir şey hedeflemiyorum." (247)

Melville (2022) Moby Dick, Beyaz Balina, çev. Sabahattin Eyuboğlu - Mina Urgan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Kaptan Ahab: "Gemilerin Cengiz Han'ı, okyanusların kralı, deniz canavarlarının padişahı." (184)

"Bence bedenim asıl varlığımın tortusudur ancak isteyen alsın bedenimi, evet alsın çünkü o ben değilim. böyle olunca, ver elini Nontucket! Varsın gemi de batsın dilediği zaman. Ruhuma gelince, Jüpiter gelse batıramaz onu." (83)

Moby Dick adı ilk defa s. 221'de geçer. Yazar birtakım kimselere ad vermemiş.

Starbuck: "Akılsız bir hayvandan sana ancak içgüdüsüyle körü körüne saldıran bir hayvandan öç almak ha! Delilik bu!" (629)

"Ölümün suya düşerken çıkardığı ses." (648)

Starbuck: "Yetmiyor mu bu kadarı. Son gemicimiz boğuluncaya dek gidecek miyiz bu kana susamış balığın ardından." (671)

Gorki, Maksim ( ) Benim Üniversitelerim, çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Benim Üniversitelerim.

Malraux, André (2020) İnsanlık Durumu, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları.

Leve, Edouard (2019) İntihar, çev. Orçun Türkay, Sel Yayıncılık.

Anlatıcı, kahramanın dostudur. "Şurada seninle konuştuğuma göre, gerçekten ölü müsün? Yaşıyor olsaydın hala arkadaş mıydık acaba?" (s. 9)

"Çıkışta insanlar birbirine bakamıyordu. Kendilerini suçlu hissediyorlarmış gibi." (22)

"Yitirmek beni kızdırır, kazanmak beni ilgilendirmez, oynamak beni düş kırıklığına uğratır." (76)

Herkes birbirinin kollarında ağladı. Sıktıkları her elde onun elini tuttular.

Stone, Irving (1972) Fırtınalı Arzular (The Passions of Mind) çev. Gönül Suveren, 2'inci ve son cilt, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.

"Qui vivre verre." ("Yaşayan görür.")

"O halde gel beni öp. Tatlı ve yirmi yaşındasın, gençlik dayanıklı bir şey değil." (s. 85)

Balzac, Honore de (2021) Eugénie Grandet, (1833) çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Yayınları.

Eugene Grandet'nin doğum günü pastasız kutlanıyor. Babası ona pasta yerine altın veriyor.

Eugene ve Charles aynı anda birbirlerine: "Seninim, her zaman seninim." (s.150)

Eugene: "Anneciğim, bir an Tanrı kadar güçlü olmak isterdim." (151)

Rosset, Clement (2012) Zalimlik İlkesi, çev. Kübra Gürkan, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.

Pasternak, Boris (2018) Doktor Jivago, çev. Hülya Arslan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Byron, Lord (2013) Don Juan, çev. Halil Köksel, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Pirandello, Luigi (1959) Gölge Adam, Dr. Feridun Engin, çev. İstanbul: Varlık Yayınevi.

Soupault, Philippe (1978) Şarlo, çev. Teoman Aktürel, İstanbul: Çağdaş Yayınları.

Pavese, Cesare (2021) Yaşama Uğraşı/Günlük, çev. Cevat Çapan, İstanbul: Can Yayınları.

Bir dostum intihar edince, beni kendisine çeken baştan çıkarıcı bir yol açılıyor.

"İnsanın ancak tutkuyu aşarak gerçekleştirebileceği, tutkulu bir davranış intihar." (s.91)

"Bir gizi parçalara ayırıp onu eserinde soğukkanlılıkla kullanmak insan ruhunun tarihinin gerisinde yatan bir dürtüdür." (204)

Maupassant (2018) Pierre ve Jean, çev. Hakan Tansel, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

London, Jack (2018) Sevginin Katıksızı, çev. Setenay Çağatay, İstanbul: Öteki Yayınevi.

London, Jack (2011) Katıksız Sevgi, çev. Şemsa Yeğin, İstanbul: Can Yayınları.

Jack London Katıksız Sevgi’yi hapishanede yazar.

Solomon Adaları. “Aramızda büyük boşluk var, birbirimize varmak için ise tek köprü dil.” (London, 2011: 70) Bir süre hapishanede yatmış bir mahkuma “Özgürlük nedir?” diye sorarsanız “Kendi çeşmemden kendi bardağımla su doldurup içmek.” Cevabını alırsınız.

Ruh ya sonsuzlaşır ya da yoksunlaşır.

Öğretme eyleminin gücü 132-151 arası sayfalarda anlatılır.

Sara (maymun) Michel’i (köpek) korumak üzere Alfanso’ya (pars) saldırdığında ölümcül yarayla, aşkıyla ölür.

► 9. HAFTA: Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam Romanında Memleketimiz İnsanının Varoluşu.

● Atılgan, Yusuf (2019) Aylak Adam (1959), İstanbul: Can Sanat Yayınları.

● "Modernist Edebiyatta Aylaklık Teması ve Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam Romanının Varoluş Felsefesi Bakımından Bir Yorumu", (The Theme of Loiterer in Modernist Literature and An Interpretation of Yusuf Atılgan’s Novel The Loiterer with Respect To Existential Philosophy) Metin Bal. Dört Öğe Dergisi Felsefe ve Bilim Tarihi Yazıları. Aralık 2020. Yıl 9, Sayı 18. ss. 1-31. ISSN: 2146-7064. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. The Philosopher's Index tarafından taranmaktadır. Okumak için tıklayınız lütfen: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1272763

● Ali, Sabahattin (2021) Kürk Mantolu Madonna, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Raif Efendi'nin tuttuğu günlüğü, çalışma arkadaşı anlatıcı Hamdi bulur. Bir insanı bir sanat yapıtına benzettiğinizde ne olur?

► 10. HAFTA: Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar Romanında Memleketimiz İnsanının Varoluşu.

(İncelenecek yapıt: ● Atay, Oğuz (2018) Tutunamayanlar, İstanbul: İletişim Yayınları.)

► "Tutunamayanlar Romanının Varoluşçu Felsefe İçin Değeri", Prof. Dr. Metin Bal. Tarih: 7 Ekim 2023 Cumartesi Saat: 15.00 - 18.00 Yer: Tutunamayanlar Coffee, Yenimahalle, Celal Paydaş Cd. 28A - 63900, Hilvan / Şanlıurfa.

Video kaydını izlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=TM2bxevcP1k

► 11, 12, 13 ve 14. HAFTA: Varoluşçu düşünce bakımından "aşk." Aşk konusunu felsefi olarak ele alan ilk kitap Platon'un Symposion diyaloğundan yola çıkarak, Proust'un Kayıp Zamanın İzinde roman dizisinin üçüncü cildi "Guermantes Tarafı" romanı varoluşçu bakımdan aşk felsefesi konusunda incelenecektir.

Platon (2007) Symposion. Çev. Eyüp Çoraklı. İstanbul: Kabalcı Yayınları.)

Proust, Marcel (2021) Guermantes Tarafı, çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.

● Joyce, James (2017) Ulysses, çev. Nevzat Erkmen, İstanbul: YKY.

● Stendhal, Henri Beyle (2018) Kırmızı ve Siyah, çev. Şerif Hulusi, İstanbul: İletişim Yayınları.

**********    ***********         **********             ********         **********

1-) "Modernite"nin Derinlik Modeli Varoluşçuluk: Baudelaire'in Flâneur/Flanöz'ü ve Poe'nun Kalabalıkların İnsanı.

(İncelenecek yapıtlar: ●  Baudelaire, Charles (2003) Modern Hayatın Ressamı, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları. “Kalabalıkların Adamı”, Edgar Allan Poe, İçinde: Poe, Edgar Allan (2002) Bütün Hikayeleri, çev. Dost Körpe, İstanbul: İthaki. ss. 299-306.)

2-)  Oblomov'da Varoluş, Ştolst Etkisi ve Uçurum Koleksiyoncuları.

(İncelenecek yapıt: ● Gonçarov, İ. A. (2017) Oblomov, çev. Serpil Demirci, İstanbul: Öteki Yay.)

3-) Nietzsche’nin Zerdüşt'ünün Varoluş Yolu.

(İncelenecek yapıtlar: ● Nietzsche, Friedrich (2002) Güç İstenci, Bütün Değerleri Değiştiriş Denemesi, çev. Sedat Umran, İstanbul: Birey Yayıncılık. ● Nietzsche, Friedrich (2017) Böyle Dedi Zerdüşt, Herkesin ve Hiç Kimsenin Kitabı, çev. Gülperi Sert, Ankara: Doğu Batı Yayınları.)

4-) Frank Baum’un Oz Büyücüsü'nde Varoluş.

(İncelenecek yapıt: Baum, L. Frank (2013) Oz Büyücüsü, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. )

5-) Aldous Huxley’in Cesur Yeni Dünya Romanında Varoluş ve Distopya.

(İncelenecek yapıt: ● Huxley, Aldous (2017) Cesur Yeni Dünya, çev. Ümit Tosun, sunuş: Margaret Atwood, sonsöz: David Bradshaw. İstanbul: İthaki Yayınları.)

6-) Salgın Döneminde Varoluş ve Albert Camus’nün Veba Romanı.

(İncelenecek yapıt: ● Camus, Albert (2018) Veba, çev. Nedret Tanyolaç Öztokat, İstanbul: Can Sanat Yayınları.)

7-) Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar Romanında Memleketimiz İnsanının Varoluşu.

(İncelenecek yapıt: ● Atay, Oğuz (2018) Tutunamayanlar, İstanbul: İletişim Yayınları.)

8-) Dövüş Kulübü Romanında Gölge ve Gerçek Arasında Postmodern Varoluş.

(İncelenecek yapıt: ● Palahniuk, Chuck (2016) Dövüş Kulübü, çev. Elif Özsayar, İstanbul: Ayrıntı Yayınlar.)

Ellison, Harlan & Bradbury, Ray & Ballard, James G. & Asimov, Isaac & Vonnegut Jr., Kurt & Lem, Stanislav & Heinlein, Robert A. (2017) Korkunun Bütün Sesleri, hazırlayan ve çevirenler: Sedef Öztürk, Levent Mollamustafaoğlu, İstanbul:  Metis Yayınları. Harlan Ellison, Korkunun Bütün Sesleri, çev. Sedef Öztürk;  Ray Bradbury, Gülümseme, çev. Levent Mollamustafaoğlu; J. G. Ballard, Bilinç Eşiğini Atlayan Adam, çev. Sedef Öztürk; Isaac Asimov,  Güç Duygusu, çev. Levent Mollamustafaoğlu; Stanislaw Lem, Maske, çev. Sedef Öztürk; Kurt Vonnegut Jr., Harrison Bergeron, çev. Sedef Öztürk; Robert A. Heinlein, Dünya'nın Yeşil Tepeleri, çev. Levent Mollamustafaoğlu; Kısa Biyografiler.

Asimov, Isaac (2004) Foundation, New York: Bantam Books.

► Nietzsche’nin Zerdüşt'ünün Varoluş Yolu.

(İncelenecek yapıtlar: ● Nietzsche, Friedrich (2002) Güç İstenci, Bütün Değerleri Değiştiriş Denemesi, çev. Sedat Umran, İstanbul: Birey Yayıncılık. ● Nietzsche, Friedrich (2017) Böyle Dedi Zerdüşt, Herkesin ve Hiç Kimsenin Kitabı, çev. Gülperi Sert, Ankara: Doğu Batı Yayınları.)

Nietzsche, Friedrich (2020) Deccal, Hıristiyanlığa Sövgü, çev. R. Gözde Türker, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Schrift, A. D - Badiou, A., - Blanchot, M., - Granier, J, - Kofman, S., - Boyne, R., - Haar, M., - Norris, C., - Perry, P., - Utku, A., - Er, S.E., - Sluga, H.,- Bataille, G., - Çevikbaş, S. (2013, derleme, Sadık Erol Er) Nietzsche Paris'te, Fransızların Nietzsche Okuması, İstanbul: Otonom Yayıncılık.

Gawoll, Hans-Jürgen (1996) F. Nietzsche ve Avrupa Felsefesi, çev. Ayşın Özalp, İstanbul: Alfa Yayınları.

● "Nietzsche Dünyayı Neden Bir Sanat Yapıtı Olarak Değerlendirir?", Metin Bal, Özne, Felsefe ve Bilim Yazıları Dergisi, Dosya Konusu: Felsefi Bir Sorun Olarak İnanma, Güz 2014: 21.kitap. Konya: Çizgi Kitabevi, ss. 247-258.

► Frank Baum’un Oz Büyücüsü'nde Varoluş.

(İncelenecek yapıt: Baum, L. Frank (2013) Oz Büyücüsü, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.)

► Video kaydı için tıklayınız lütfen:  https://www.youtube.com/watch?v=8OROZ867zQM

● "Düşünme ve Varoluş Bakımından Çağdaş İnsanın Doğayla Bağını Frank Baum’un Oz Büyücüsü Masalı Yoluyla Anlamak", Metin Bal. Mavi Atlas, Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Elektronik Dergisi (e-ISSN: 2148-5322), Sayı 6 (2016), DOI: http://dx.doi.org/10.18795/ma.42118, indeks bilgileri: "Advanced Science Index," "CiteFactor," “Polish Scholarly Bibliography," "Research Bible,"  “Türk Eğitim İndeksi.”, ss. 145-157.

Porter, Eleanor H. (2007) Pollyanna, çev. Azize Bergin, Ankara: Elips Kitap.Fontaine,

Jean de La (2018) La Fontaine’den Masallar, çev. Nâzım Hikmet, resimleyen: Cem Kızıltuğ, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

►"Orwell'in 1984'ü Bugünün Dünyasına Ne Söyler? Felsefeye ve Sanata Çağrı," Prof. Dr. Metin Bal, 15 Ocak 2022 Cumartesi. Saat: 15:00 - 17:00, ODTÜMİST (ODTÜ Mezunlar Derneği), Ulus ODTÜPARK - Ulus Mahallesi, Adnan Saygun Cd, Budak Sok., No:17, Ulus - Beşiktaş, PK: 34340,  İstanbul, Türkiye. Eşzamanlı olarak online (Zoom) ve yüz yüze katılımla gerçekleştirilecektir. Üzerine konuşulup tartışılacak kitap: ● Orwell, George (2019) 1984, çev. Celâl Üster, İstanbul: Can Sanat Yayınları. / ● Orwell, George (2021) 1984, İstanbul: MK Publications.

► Aldous Huxley’in Cesur Yeni Dünya Romanında Varoluş ve Distopya.

(İncelenecek yapıt: ● Huxley, Aldous (2017) Cesur Yeni Dünya, çev. Ümit Tosun, sunuş: Margaret Atwood, sonsöz: David Bradshaw. İstanbul: İthaki Yayınları.)

● "Caydırmaya Karşı Platon’un Lakhes Diyaloğunda ve Aldous Huxley’in Cesur Yeni Dünya Romanında Cesaret Felsefesi", Metin Bal. Mavi Atlas, Cilt 6 (Sayı: 1) Yıl: 2018: ss. 90-130. DOI: 10.18795/gumusmaviatlas.405315, Tarandığı indexler: Sobiad, Google Scholar, TR Dizin, Index Copernicus.

► Camus'nün Sisifos Söyleni deneme kitabında Absürd'ün anlamı ve intihar sorunu & Salgın Döneminde Varoluş ve Albert Camus’nün Veba Romanı & Dostoyevski'nin Cinler Romanında Absürd Kahraman Krilov (► "İntihar" konusunun, felsefi bakımından, intihar vakalarıyla örneklendirilmiş, daha detaylı veri ve yorumlarına ulaşmak için tıklayınız lütfen. Metin Bal. )

● Camus, Albert (2014) Sisifos Söyleni, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Yayınları.

● Camus, Albert (2018) Veba, çev. Nedret Tanyolaç Öztokat, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

► "İntihar Sorununa Schopenhauer’in ve Camus’nün Felsefi Çözüm Önerileri" / "Philosophical Solution Offers by Schopenhauer and Camus To The Problem of Suicide", Metin Bal. Dört Öğe Dergisi Felsefe ve Bilim Tarihi Yazıları, ISSN: 2146-7064, The Philosopher's Index tarafından taranmaktadır. Yıl: 10, Sayı: 20, Aralık 2021, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. ss. 39-55.

*****       *****        *****          *****          *****          *****           *****           *****      ******

AŞK FELSEFESİ & EDEBİYATI

► Evini, sözü Aşk’a getiren konuşmacılara açan Agathon, burada, alıntı
yapmaz, kaynağı kendisi olduğu şiiri paylaşır:

“Odur sağlayan
insanlar arasında barışı,  denizde durgunluğu,
rüzgarların dinginliğini ve keder içinde rahat uykuyu.”

(Platon, Symposion (Şölen), 2007 s. 107, Prg. 197c, İstanbul: Kabalcı
Yayınevi.)

1-) Aşk Felsefesinin İlk Kitabı Platon'un Symposion diyaloğu: (İncelenecek yapıt: Platon (2007) Symposion. Çev. Eyüp Çoraklı. İstanbul: Kabalcı Yayınları.)

2-) Ayartma Sanatı Olarak Aşk: (İncelenecek yapıt: Ovidius (2020) Aşk Sanatı, çev. Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.) Horatius (2016) Ars Poetica – Şiir Sanatı –, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

3-) Kavuşulan Aşk: (İncelenecek yapıt: Jean-Paul (2010) İş İşten Geçti, çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.)

4-) Aşk ve İfade Arayışı: (İncelenecek yapıt: Godard’ın Hayatını Yaşamak, Oniki Tablodan Oluşan Bir Film (1962) adlı filmi & Michelangelo Antonioni’nin Gece (La Notte) (1961) Filmi.)

5-) Kendinle İlgili Aşk: (İncelenecek yapıt: Proust, Marcel (2019) Kayıp Zamanın İzinde, I. Cilt, Swann'ların Tarafı; Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde; Guermantes Tarafı, çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY. )

6-) Karşılıksız Aşk: Steinback, John (2019) Krizantemler, çev. Ayberk Erkay, İzmir: İnka Kitap.

6-) Günümüzde Aşk: (İncelenecek yapıt: Badiou, Alain & Truong, Nicolas (2017) Aşka Övgü, çev. Orçun Türkay, İstanbul: Can Yayınları.)

► Dövüş Kulübü Romanında Gölge ve Gerçek Arasında Varoluş.

(İncelenecek yapıt: ● Palahniuk, Chuck (2016) Dövüş Kulübü, çev. Elif Özsayar, İstanbul: Ayrıntı Yayınlar)

Hilsenrath, Edgar (2012) F*ck America, Bronsky’nin İtirafları, çev. Feza Şişman, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.

Welsh, Irvine (2015) Trainspotting, çev. Avi Pardo, İstanbul: Siren Yayınları.

2-)  Ovidius (2014) Aşk Sanatı, çev. Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

●  Horatius (2016) Ars Poetica – Şiir Sanatı –, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

3-) Hölderlin, Friedrich (2017) Hyperion, Yunanistan’da Bir Münzevi, çev. Gürsel Aytaç, Ankara: Doğu Batı.)

4-) Jean-Paul (2010) İş İşten Geçti, çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.

5-) Godard’ın Hayatını Yaşamak, On iki Tablodan Oluşan Bir Film (1962) adlı filmi & Michelangelo Antonioni’nin Gece (La Notte) (1961) Filmi.

6-) Badiou, Alain & Truong, Nicolas (2011) Aşka Övgü, çev. Orçun Türkay, İstanbul: Can Yayınları.

Binbir Gece Masalları, I. Cilt, 1.-8. Kitaplar, Fransızcadan çev. Âlim Şerif Onaran, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 2020.

Binbir Gece Masalları, II. Cilt, 9.-16. Kitaplar, Fransızcadan çev. Âlim Şerif Onaran, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 2020.

6-) Günümüzde Aşk (İncelenecek yapıt: Badiou, Alain & Truong, Nicolas (2017) Aşka Övgü, çev. Orçun Türkay, İstanbul: Can Yayınları.)

Beauvoir, Simone de (1995) Koşulların Gücü, Birinci Kitap, çev. Betül Onursal, İstanbul: Payel Yayınevi.

Beauvoir, Simone de (1996) Koşulların Gücü, İkinci Kitap, çev. Betül Onursal, İstanbul: Payel Yayınevi.

Kristeva, Julia (2016) Aşk Hikayeleri, çev. İsmail Yerguz, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.

Kristeva, Julia (2016) Simone de Beauvoir Aramızda, çev. Özgür Berksoy, İstanbul: Sel Yayıncılık.

Kristeva, Julia (2018) Hannah Arendt, Yaşam Bir Anlatıdır, çev. Necdet Dümelli, İstanbul: İletişim Yayınları.

Bachmann, Ingeborg & Celan, Paul (2015) Kalp Zamanı, Mektuplar, çev. İlknur Özdemir, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

Sommer, Isabelle (2018) Devrimci Şiddet, çev. Işık Ergüden, Önsöz Ömer Laçiner, İstanbul: İletişim Yayınları.

► Savaş ya da sevgili açısından aşk:

Darwin, Charles (1998) The Origins of Species, Introduction by Jeff Wallace, Hertfordshire: Wordsworth Classics of World Literature.

Sun-Tzu (Sunzi) (2014) The Art of War, Edited, Translated and with an Introduction by John Minford, New York: Penguin Books.

(Tzu, Sun (2019) The Art of War, çev. Lionel Giles, İstanbul: Karbon Kitaplar.)

Renatus, Flavius Vegetius (2020) Roma Savaş Sanatı, çev. Samet Özgüler - Kutsi Aybars Çetinalp, İstanbul: Kronik Kitap.

Payot, Jules (2020) İrade Terbiyesi, çev. Oya Işık, İstanbul: Karbon Kitaplar.

Rancière, Jacques (2020) Kelimelerin Mekânı, Mallarmé'den Broodhaers'e, çev. Elif Karakaya, İstanbul: Lemis Yayın.

Bentham, Jeremy & Pease-Watkin & Werret, Simon & Çoban, Barış & Özarslan, Zeynep (2019) Panoptikon: Gözün İktidarı, çev. Barış Çoban & Zeynep Özarslan, Hazırlayan: Barış Çoban & Zeynep Özarslan, İstanbul: Su Yayınevi.

Mauriac, François (2004) Aşk Çölü (Le Desert de l'Amour), çev. Zafer Can, İstanbul: İlkbiz Yayınevi.

*************    *****************     *************    *****************

Not: Aşağıdaki konu ve yapıtlar daha önceki yıllara aittir:

1.) "Varoluş"'un Tanımı ve "Varoluşçu Felsefe"'nin Anlamı ve Temsilcileri.

► "Varoluşçuluk ve Franz Kafka'nın Dönüşüm'ü", Metin Bal, ss. 367-376, Günay, Mustafa & Gündoğan, Ali Osman (2014, der.) Felsefe ve Edebiyat, Konya: Çizgi Kitabevi.

Kafka, Franz (2014) Açlık Sanatçısı, çev. Yekta Majiskül, İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.

Kafka, Franz (2014) Dava, çev. Ahmet Cemal, İstanbul: Can Yayınları.

Kafka, Franz (2013) Şato, çev. Şükrü Çorlu, İstanbul: İthaki Yayınları.

Kafka, Franz (2021) Milena'ya Mektuplar, çev. Esen Tezel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Carroll, Lewis (2019) Alice Harikalar Dünyasında, Alice's Adventures in Wonderland, çev. Mahir Ünsal Eriş, İstanbul: İletişim Yayınları.

Collodi, Carlo (2020) Pinokyo, çev. Egemen Berköz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Dostoyevski, Fyodr Mihayloviç  (2013) Yeraltından Notlar, çev. Ahmet Ekeş,  Ankara: Doğu Batı Yayınları.

"Varoluşçuluğun İlk Romanı Yeraltından Notlar'a Felsefi Bir Bakış", Metin Bal, Mavi Atlas, Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Elektronik Dergisi, Sayı 5, (Güz, 2015), ISSN: 2148-5322. ss. 53-68.

Gide, André (1961) Dostoevsky, tr. by Louise Varèse, New York: A New Directions Paperbook.

Şestov, Lev (2017) Dostoyevski ve Nietzsche, çev. Kayhan Yükseler, İstanbul: Notos Kitap Yayıncılık.

Schopenhauer

► "İnsan"dan Hareketle "Ontoloji": "İnsan"ın "Bir Varolan" Olarak Anlaşılmasının Başlangıcı. İlk Modernist, İlk avandgard ya da "Yaşam Felsefesi"nin Başlangıcı: Schopenhauer:

Schopenhauer, Arthur (2020) İsteme ve Tasavvur Olarak Dünya, çev. Abdullah Onur Aktaş, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (1969) The World as Will and Representation, tr. from the German by E. F. J. Payne, in two volumes Vol. I, New York: Dover Publication.

Schopenhauer, Arthur (1969) The World as Will and Representation, tr. from the German by E. F. J. Payne, in two volumes Vol. II, New York: Dover Publication.

[Schopenhauer, Arthur (2009) İsteme ve Tasarım Olarak Dünya, çev. Levent Özşar, Bursa: Biblos Kitabevi. (Okuyucuya not:Kitabın adı yanlış çevrilmiş.)]

Schopenhauer, Arthur (2020) Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü Üzerine, çev. A. Onur Aktaş, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2019) Parerga ve Paralipomena I, çev. Gürkan Başay - Murat Kaymaz, İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Schopenhauer, Arthur (2021) Parerga ve Paralipomena II, çev. Gürkan Başay - Murat Kaymaz, İstanbul: Ötüken Neşriyat.

● Schopenhauer, Arthur (2021) Doğadaki İsteme Üzerine, Yazarın Felsefesinin Ortaya Çıkışından Bu Yana Empirik Bilimlerden Aldığı Doğrulamalara Dair Bir Tartışma, [Über den Willen in der Natur] çev. A. Onur Aktaş, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2021) İstemenin Özgürlüğü Üzerine, çev. Adnan Esenyel, Ankara: Fol.

Schopenhauer, Arthur (2017) İnsan Doğası Üzerine, çev. Hasan İlhan, Ankara: Alter Yay.

Schopenhauer, Arthur (2020) Aşkın Metafiziği, çev. Selahattin Hilav, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2017) Bilim ve Bilgelik, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2009) Din Üzerine, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2014) Hayatın Anlamı, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2018) Üniversiteler ve Felsefe, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

► "Schopenhauer’in Ateist Varoluş Felsefesi" / Schopenhauer’s Atheistic Philosophy of Existence", Metin Bal, ÖZNE, Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları, Dosya Konusu: Sanatı Felsefeyle Düşünmek. Güz 2021, Yıl: 17, Sayı: 35, Baskı tarihi: Aralık 2021. ISBN: 978-605-196-722-6. Genel Yayın Yönetmeni: Mustafa Günay, Sayı Editörü: Dr. Öğretim Üyesi Şule Gece. Çizgi Kitabevi: Konya. Tarandığı Index: The Philosophers's Index. ss. 445-462. ● Videosunu izlemek için tıklayınız lütfen: https://www.youtube.com/watch?v=zCHMPPbyeSg

Barca, Calderon De La (2020) Hayat Bir Rüyadır, çev. Başar Sabuncu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Watson, Ernest Karloviç (2018) Arthur Schopenhauer Hayatı ve Felsefi Çalışmaları, Ankara: Dorlion Yayınları.

Hume, David (2019) İnsanın Anlama Yetisi Üzerine, çev. Selmin Evrim, Lucien Lévy-Bruhl'ün Girişi İle,  Ankara: Fol Kitap.

Aiskhylos (1945) Agamemnon, çev. Ahmet Cevat Emre, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Sophokles (2015) Aias, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Sophokles (2020) Elektra, çev. Azra Erhat, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Sophokles (2015) Philoktetes, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Sophokles (2014) Trakhisli Kadınlar, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Euripides (2018) İon, çev. Ege Kandemirli, İstanbul: Mitos Boyut.

Euripides (2019) Andromakhe, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Euripides (2020) Kyklops, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Euripides (2015) Resos, çev. Sema Sandalcı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Euripides (2015) Hippolütos, çev. Yılmaz Onay, İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları.

Pindaros (2015) Bütün Zafer Şarkıları, çev. Erman Gönen, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Plutarkhos (2019) Lykurgos'un Hayatı, çev. Sabahattin Eyüboğulu - Vedat Günyol, İstanbul: Türkiye İş Bankası.

Plutarkhos (2021) Theseus - Romulus - Paralel Hayatlar -, çev. İo Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Plutarkhos (2019) Gevezeler ve Meraklılar, çev. Güzin Aker, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

Seneca (2022) Mutlu Yaşam Üzerine & Yaşamın Kısalığı Üzerine, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Petrarca, Francesco (2021) Canzoniere, çev. Kemal Atakay, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Petrarca (2018) Dünyanın Anlamsızlığı Üzerine, çev. Timur Guda, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Barca, Calderon De La (2020) Hayat Bir Rüyadır, çev. Başar Sabuncu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Corneille, Pierre (2020) El Cid, çev. Burcu Bilgiç, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Campbell, Joseph (2017) Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, çev. Sabri Gürses, İstanbul: İthaki Yayınları.

Nietzsche, Friedrich (2012) Öğretim Kurumlarımızın Geleceği Üzerine (Altı Resmi Konferans),  çev. Gürsel Aytaç, İstanbul: Say Yayınları.

Nietzsche, Friedrich 2006) Eğitimci Olarak Schopenhauer, çev. Cemal Atila, İstanbul: Say Yayınları.

Eagleton, Terry (2017) Kötülük Üzerine Bir Deneme, çev. Şenol Bezci, İstanbul: İletişim Yayınları.

Janaway, Christopher (2007) Düşüncenin Ustaları, Schopenhauer, çev. R. Çağrı Ataman, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.

Sans, Édouard (2006) Schopenhauer, çev. Işık Ergüden, Ankara: Dost.

Saunders, Thomas B. (2006) Schopenhauer, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

Goethe, Johann Wolfgang Von (2020) Clavigo, çev. Mehtap Kazar, İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılı.

Goethe, Johann Wolfgang Von (2011) Komşu Çocuklar, çev. Tunç Tayanç, Ankara: Dipnot Yayınları.

Aristophanes (2021) Eşekarıları, Kuşlar, Barış, Kömürcüler, Kadınlar Savaşı, çev. Sabahattin Eyüboğlu & Azra Erhat, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Aristophanes (2019) Kadın Mebuslar, çev. Erman Gören - Eser Yavuz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Aristophanes (2018) Ploutos (Servet) çev. Erman Gören - Eser Yavuz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.

Aristophanes (1994) Bulutlar, çev. Ali Süha Delilbaşı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Aristophanes (2011) Kurbağalar, çev. Ayşe Selen, İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları.

Baudelaire, Charles (2003) Modern Hayatın Ressamı, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları.

Çelik, E. Murat (2021) “Bir Anlatı Olarak Kimlik, Bir Edebiyat Yapıtı Olarak Hayat: Nietzsche ve Çağdaş Kimlik Tartışmaları”, ss. 83-96. İçinde: Esgün, Toros Güneş & Salman, Gülben (2021) Tanıdık ve Yeni Nietzsche’de Aşırılık, Yaşam, Kendilik, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.

Childs, Peter (2010) Modernizm, çev. Vural Yıldırım, Ankara: Sitare Yayınları.

Eagleton, Terry (2014) Culture and The Death of God, New Haven: Yale University Press.

Eagleton, Terry (2014a) Tanrı’nın Ölümü ve Kültür, Çev. Selin Dingiloğlu, İstanbul: Yordam Kitap.

Erhat, Azra (2002) Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Kant, Immanuel (1993) Arı Usun Eleştirisi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.

Müller, F. Max & Deussen, Paul (2020) Upanişadlar, İnsanlığın İlk Felsefi Metinleri, çev. Suat Ertüzün, İstanbul: Satori Yayınları.

Nietzsche, Friedrich (1974) The Gay Science, with a Prelude in Rhymes and Appendix of Songs, translated with Commentary by Walter Kaufmann, New York: Vintage Books.

Nietzsche, Friedrich (2002) Güç İstenci, Bütün Değerleri Değiştiriş Denemesi, çev. Sedat Umran, İstanbul: Birey Yayıncılık.

Nietzsche, Friedrich (2003) Şen Bilim, “la gaya scienza”, çev. Levent Özşar, Bursa: Asa Kitabevi.

Nietzsche, Friedrich (2017) Böyle Dedi Zerdüşt, çev. Gülperi Sert, Ankara: Doğu Batı.

Platon (2016) Devlet, çev. Hüseyin Demirhan, İstanbul: Islık Yayınları.

Platon (1991) Sofist, çev. Ömer Naci Soykan, İstanbul: Ara Yayıncılık.

Platon (2020) Timaios, çev. Furkan Akderin, İstanbul: Say Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2009) Din Üzerine, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2014) Hayatın Anlamı, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2020) İsteme ve Tasavvur Olarak Dünya, çev. Abdullah Onur Aktaş, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Schopenhauer, Arthur (2020a) Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü Üzerine, çev. A. Onur Aktaş, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Shakespeare, William (2013) Cymbeline, çev. Özdemir Nutku, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Simmel, Georg (2013) Modern Kültürde Çatışma, çev. Tanıl Bora – Nazile Kalaycı – Elçin Gen, İstanbul: İletişim Yayınları.

Emerson, Ralph Waldo (2016) Yaşamın İdaresi, çev. Aytek Sever, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Emerson, Ralph Waldo  (2020) İnsanın Görkemi, çev. F. Cihan Dansuk - Pınar Öztamur, İstanbul: Okuyanus.

Eagleton, Terry (2019) Hayatın Anlamı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Pessoa, Fernando (2020) Huzursuzluğun Kitabı, çev. Saadet Özen, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Simmel, Johannes Mario (1973) Acı Yudum, çev. Zeyyat Selimoğlu, İstanbul: E-Yayınları. "Hayatımı iki kişiye anlatıyorum: Bana bakan doktorla, beni yargılayan yargıca. Doktorum bana yardım edebilmek için gerçeği bilmeli, yargıcım da beni yargılayabilmek için."

Kundera, Milan (2019) Ayrılık Valsi, çev. Aydın Emeç, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Kundera, Milan (2020) Gülünesi Aşklar, çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Frankl, Viktor E. (2017) İnsanın Anlam Arayışı, çev. Selçuk Budak, İstanbul: Okuyan Us.

(Victor Emil Frankl (26 Mart 1905 – 2 Eylül 1997) Search For Meaning (1946) Kitabın orijinal adı: Trotzdem Ja Zum Leben Sagen: Ein Psychologe erlebt das Konzentrationslager. 1959’da bu kitap başka bir adla yayınlanır: From Death-Camp to Existentialism)

London, Jack (2009) Bana Göre Hayatın Anlamı, derleyen ve çev. Yiğit Yavuz, Ankara: İmge Kitabevi.

Solomon, Robert C. (2020) Akılcılıktan Varoluşçuluğa Varoluşçular ve 19. Yüzyıldaki Kökleri, çev. Reha Kuldaşlı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İçindekiler: Birinci Kısım 19. Yüzyıl Arka Planı: Kant, Hegel ve Varoluşçuluk: I. Immanuel Kant: Metafiziğin ve Ahlakın Problemleri, II. G.W.F. Hegel: Tin ve Mutlak Hakikat, III. Søren Kierkegaard: İman ve Öznel Birey, IV. Friedrich Nietzsche: Nihilizm ve Güç İstenci, İkinci Kısım Fenomenoloji ve Varoluşçuluk: V. Edmund Husserl ve Fenomenoloji: Felsenin Yeni Yoluy, VI Martin Heidegger: Varlık ve İnsan Olmak, VII Jean-Paul Sartre ve Fransız Varoluşçuluğu.

Henrik Ibsen'in Üç Oyununda -  Oyuncak Bebek Evi (1879), Hortlaklar / Hayaletler(1881), Hedda Gabbler  (1890) - Modernist Dönem İnsanının Varoluşu

Ibsen, Henrik (2011) Toplu Oyunları 2, Nora, Bir Bebek Evi, Hedda Gabler, çev. Yılmaz Öğüt, İstanbul: Mitos Boyut.

Ibsen, Henrik (2014) Hayaletler, (1881) çev. Yılmaz Öğüt, İstanbul: Mitos Boyut.

Ibsen Oyuncak Bebek Evi (1879) oyununa aldığı eleştirileri Hortlaklar (Hayaletler, 1881) oyununda cevaplar. Ibsen Hedda Gabbler (1890) oyununda daha ileriye gider ve bir kimsenin kendi yaşamına son verme özgürlüğünü betimler.

Platon’un Symposion’unda Eros Ya da Sokrates’in Bildiği Tek Şey Olan Aşk Üzerine., Metin Bal.

1.) Platon (2007) Symposion, çev. Eyüp Çoraklı, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. / Plato (1997) Symposium and the death of Socrates, tr. by Tom Griffith, Introduction by Jane O’Grady, Hertfordshire: Wordsworth Editions Limited.

2-) Platon (2014) Phaidros ya da Güzellik Üzerine, çev. Birdal Akar, Ankara: BilgeSu. / Plato (2005) Euthyphro, Apology, Crito, Phaedo, Phaedrus, tr by Harold North Forler. Cambridge: Harvard University Press.

Badiou, Alain & Truong, Nicolas (2012) In Praise of Love, Alain Badiou by Peter Bush. Glasgow: Bell & Bain Ltd.

Badiou, Alain (2015) Filozof Ahmed, çev. Ayberk Erkay, Ankara: Pharmakon Yayınevi.

Stone, Irving (1965) İlahi Istırap, çev. S. Yılmaz Özen, İstanbul: Hakan Yayınevi.

Stone, Irving (1967) Those Who Love, A Biographical Novel of Abigail and John Adams, New York: New American Library

Stone, Irving (1972) Fırtınalı Arzular (The Passions of Mind) çev. Gönül Suveren, 2'inci ve son cilt, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.

Stone, Irving (1954) Aşk Humması, çev. Azize Erten, İstanbul: Türkiye Yayınevi.

Zizek, Slavoj & Badiou, Alain (2009) Felsefe ve Güncellik, Bir Tartışma, çev. Özgür Aktok, İstanbul: Encore Yayınları.

Exley, Helen (1995) In Praise and Celebration of Love, New York: Exley Publications Ltd.

Fromm, Erich (2020) Sevme Sanatı, Bir Eylem Olarak Sevmek, çev. Işıtan Gündüz, İstanbul: Say Yayınları.

Cohen, Leonard (2015) Sevda Kitabı (Şiir), çev. Gökçen Ezber, İstanbul: Aylak Kitap.

Cohen, Leonard (2007) Bir Kadına Dokunmayı Özlüyorum (şiir), çev. Gürkal Aylan, İstanbul: Artshop.

Oates, Joyce Carol (2012) Dul Kadının Öyküsü, çev. Alev K. Bulut, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

McEwan, Ian (2020) Sonsuz Aşk, çev. Ülkem Çorapçı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

"Düşünme ve Varoluş Bakımından Çağdaş İnsanın Doğayla Bağını Frank Baum’un Oz Büyücüsü Masalı Yoluyla Anlamak", Metin Bal. Mavi Atlas, Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Elektronik Dergisi (e-ISSN: 2148-5322), Sayı 6 (2016), DOI: http://dx.doi.org/10.18795/ma.42118, indeks bilgileri: "Advanced Science Index," "CiteFactor," “Polish Scholarly Bibliography," "Research Bible,"  “Türk Eğitim İndeksi.”, ss. 145-157.

Baum, L. Frank (1901) An Electrical Fairy Tale, Illustrations by F. Y. Cory, Indianapolis: The Bowen-Merrill Company Publishers.

Baum, L. Frank (1993) The Wizard of Oz, Hertfordshire: Wordsworth.

Baum, L. Frank (2013) Oz Büyücüsü, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Baum, Lyman Frank (2018, derleme) Amerikan Masalları, çev. Macidegül Batmaz, İstanbul: Maya Kitap.

Rogers, Katharine M. (2002) L. Frank Baum, Creator of Oz, New York: St. Martin's Press.

Conrad, Joseph (1998) Three Sea Stories, Thphoon, Falk, The Shadow-Line, Hertfordshire: Wordsworth Classics.

Kleist, Chamisso, Hoffmann (2019) Üç Romantik Hikaye, San Domingo'da Bir Nişanlanma, Peter Schlemihl'in Acayip Sergüzeşti, Duka İle Karısı, çev. Sabahattin Ali, Ankara: Telgrafhane Yayınları.

Heidegger'in Varlık ve Zaman yapıtının Varoluşçu Felsefe tarihindeki önemi

Varlık Sorusunun Hatırlanması, Varlık Hakkındaki Önyargılar, Dasein ve Varoluş'un Tanımı

"Heidegger’in “Düşünmek Ne Demektir?” Sorusuyla Henüz Düşünmeyen Tavşan’dan Yeni Bir Düşünmeye Başlangıç Yapan Kirpi’ye", Metin Bal.  Doğu Batı Düşünce Dergisi.  Sayı: 71. Nisan 2015, Dosya konusu “Mit ve Masallar”, Ankara: Doğu Batı Yayınları, ss. 199-217.

"Müthos Yoluyla Düşünmeye Heidegger'le Başlamak", Metin Bal.

Örnek, Yusuf (2020) Mektuplardaki Felsefe. Arendt, Jaspers, Heidegger, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Scheler, Max (2015) İnsanın Kosmostaki Yeri, çev. Harun Tepe, Ankara: BilgeSu Yayıncılık.

► "Herman Melville’in Kâtip Bartleby Romanının Varoluşçu Felsefe Bakımından Bir Değerlendirilmesi", Metin Bal.

● Melville, Herman (2015) Yazıcı Bartleby, Bir Wall Street Öyküsü, Bartleby, the Scrivener, A Story of Wall Street. Çev. Murat Belge, Wyn Kelley’nin Önsöz’ü ve Murat Belge’nin Sonsöz’üyle, İstanbul: İletişim Yayınları. [Melville, Herman (2015) Kâtip Bartleby & Benito Cereno, çev. Alkım Doğan, İstanbul: İthaki Yayınları.]

Epiktetos (2019) Enkheiridion, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Epiktetos (2013) Düşünceler ve Sohbetler, çev. Cemal Süer, İstanbul: Kaknüs Yayınları.

Cicero (2012) De Natura Deorum, Tanrıların Doğası,  çev. Çiğdem Menzilcioğlu, İstanbul: Kabalcı Yay.

Cicero (2018) Yükümlülükler Üzerine, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Cicero (2020) Dostluk Üzerine, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Cicero (2019) Yaşlı Cato veya Yaşlılık Üzerine, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Plutarkhos (2017) Demosthenes – Cicero – Paralel Hayatlar – çev. İo Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Brun, Jean (2018) Stoa Felsefesi, çev. Medar Atıcı, İstanbul: İletişim Yayınları.

► Eylem Gücünün Zayıflatılması ve Artırılmasının Felsefe ve Edebiyat Dünyasında Araştırılması. Bir Kimsenin Toplumsallaşması ve Toplumsuzlaştırılması ya da Üretimin ve Tüketimin Toplumsallaştırılması ya da "İnsan"ın Özgürlüğe "Kendi-İçin-Varolan'a" Geçiş Mücadelesinin Düşünce ve Sanat Dünyasında Sorgulanması:

Gonçarov, İ. A. (2017) Oblomov, çev. Serpil Demirci, İstanbul: Öteki Yayınevi.

"Gonçarov’un Oblomovkalı Platon’unun Varoluş Felsefesine Armağanı", Metin Bal. ("The Gift of Goncharov’s Plato of Oblomovka To The Philosophy of Existence") felsefelogos - Dosya Konusu: Platon. 2020 / 75.  Yıl: 24, Sayı: 75. ss. 55-86.  Sayı Editörü: İlknur Güler,  ISSN: 1309-9175,  İstanbul: Fesatoder Yayınları. EBSCOhost, The Philosopher's Index tarafından listelenmektedir.

Lafargue, Paul (2017) Tembellik Hakkı, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

Aleksandr Sergeyeviç Griboyedov (1795 - 1829) Akıldan Bela (1822) oyunu. çev. Cenk Gündoğdu, İkaros Yay.

Andrey Bitov (1937 - 2018) Puşkin Evi (2015) Bitov, Andrey (2018) Puşkin Evi, çev. Sabri Gürses, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Puşkin, Alexandr Sergeyeviç (2017) Yevgeni Onegin, çev. Azer Yaran, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Lermontov, Mihail Yuryeviç (2018) Zamanımızın Bir Kahramanı, Çev. Hazarl Yalın, İstanbul: İthaki Yayınları.

Herzen, Aleksandr (2016) Suçlu Kim?, çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Yordam Kitap.

Turgenyev, Ivan Sergeyeviç (2018) Gereksiz Bir Adamın Güncesi, öyküler, Cilt I., çev. Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yay. (Kahramanımız Çalkaturin: "Hayatım farklı değil.", "Aşk bir hastalıktır. Hastalığın yasası yazılmamıştır.", "Henüz ölmediğimi göstereceğim ona.", "Bir arabada beşinci tekerlek ne işe yarar?", "Ölüm geliyor ölüm!", "Hayat uzaklaşıyor." "Tüm değerler alt üst oldu.", "Gergin bir ip bu." )

Çehov, Anton (2019) Altıncı Koğuş, çev. Mehmet Özgül, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Perec, Georges (2020) Uyuyan Adam, (1967) çev. Sosi Dolanoğlu, İstanbul: Metis Yayınları.

Platon (2019) Protagoras, çev. ve hazırlayan Özgüç Orhan, sunuş Benjamin Jowett, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.

Pascal, Blaise (2008) Pensées and Other Writings, tr. by Honor Levi, New York: Oxford University Press.

Engels, Friedrich (2004) Ütopik Sosyalizm ve Bilimsel Sosyalizm, çev. Sol Yayınları Yayın Kurulu. Ankara: Sol Yayınları. İngilizce çeviri kaynak için bkz. Engels, Frederick (1908) Socialism Utopian and Scientific, tr. by Edward Aveling, With a Special Introduction (1892) by the Author [Engels]. Chicago: Charles H.Kerr Company.

Elkin, Frederick (1995) Çocuk ve Toplum. Çocuğun Toplumsallaşması, [The Child and Society. The Process of Socialization (1960)] çev. Nazife Güngör, Ankara: Gündoğan Yayınları.

Musil, Robert (2019) Niteliksiz Adam, 1. Cilt, çev. M. Sami Türk, İstanbul: Aylak Adam Yayınları.

Musil, Robert (2018) Niteliksiz Adam, 2. Cilt, çev. M. Sami Türk, İstanbul: Aylak Adam Yayınları.

Musil, Robert (2018) Niteliksiz Adam, 3. Cilt, çev. M. Sami Türk, İstanbul: Aylak Adam Yayınları.

Musil, Robert (2018) Niteliksiz Adam, 4. Cilt, çev. M. Sami Türk, İstanbul: Aylak Adam Yayınları.

Nietzsche

Nietzsche, Friedrich (2003) Şen Bilim, "la gaya scienza", çev. Levent Özşar, Bursa: Asa Kitabevi.

Nietzsche, Friedrich (2011) Ahlakın Soykütüğü, Bir Polemik, çev. Zeynep Alangoya, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

2-) “Nietzsche’nin “Tanrı Öldü” Sözü”nün Düşünce Tarihindeki Öneminin Heidegger Tarafından Bir Yorumu", Metin Bal.

2.1.) "Nietzsche Dünyayı Neden Bir Sanat Yapıtı Olarak Değerlendirir?", Metin Bal, Özne, Felsefe ve Bilim Yazıları Dergisi, Dosya Konusu: Felsefi Bir Sorun Olarak İnanma, Güz 2014: 21.kitap. Konya: Çizgi Kitabevi, ss. 247-258.

Frankl, Viktor E. (2017) İnsanın Anlam Arayışı, çev. Selçuk Budak, İstanbul: Okuyan Us.

Badiou, Alain (2016) Nietzsche, Anti-Felsefe Seminerleri 1992 - 1993, çev. İsmet Birkan, İstanbul: Sel Yayıncılık.

İntihar Felsefesi (Philosophy of Suicide), Felsefi Bir Sorun Olarak İntihar (Suicide As A Philosophical Question)

► "İntihar" konusunun, felsefi bakımından, intihar vakalarıyla örneklendirilmiş, daha detaylı veri ve yorumlarına ulaşmak için tıklayınız lütfen. Metin Bal.

► "Sophokles'in Oidipus Üçlemesi Bağlamında Thebai Kentinin Trajedik Önemi", Metin Bal.

1-) Sofokles (2002) Kral Oidipus, Eski Yunan Tragedyaları 3, çev. Güngör Dilmen, İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları.

2-) Sophokles (2016) Oidipus Kolonos’ta, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

3-) Sophokles (2011) Antigone  çev. Ayşe Selen, İstanbul: Mitos Boyut Yay.

● 1942. Camus, Albert (2005) The Myth of Sisyphus, tr. by Justin O’Brien, London: Penguin Books. (Camus, Albert (2014) Sisifos Söyleni, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Yayınları.)

● 1942. Camus, Albert (2019) Yabancı, çev. Ayça Sezen, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

● 1944. Camus, Albert (2015) Yanlışlık: Bütün Oyunları 3, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

● 1947. Camus, Albert (2018) Veba, çev. Nedret Tanyolaç Öztokat, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

● 1951. Camus, Albert (2000) Başkaldıran İnsan, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (1991) The Rebel. An Essay on Man in Revolt, with a Foreword by Sir Herbert Read. A revised and complete translation by Anthony Bower, New York: Vintage Books.

● 1959. Camus, Albert (1989) Ecinniler (1994) çev. Aziz Çalışlar, İstanbul: Can Yayınları.

Camus, Albert (2018) Sıkıyönetim, Üç Bölümlük Gösteri, Bütün Oyunları 4, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2014) Mutlu Ölüm, çev. Ramis Dara, İstanbul: Can Sanat Yayınları. İyi yaşayıp güzel öleceğini düşünen bir kadın. Korkunç yoksulluk. Fizik ve ruh bütünlüğü vardı, ancak mutlu değildi.

Camus, Albert  (2015) Düşüş, çev. Hüseyin Demirhan, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2019) Tersi ve Yüzü, (deneme kitabı), çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2019) İlk Adam, (roman), çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2018) Yolculuk Günlükleri, (günlük), çev. Ramis Dara, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2019) Yaz, (deneme), çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2018) Asturya'da İsyan, Dört Perdelik Oyun, Bütün Oyunları 1, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Can Yayınları.

Camus, Albert (2019) Sürgün ve Krallık, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2019) Düğün & Bir Alman Dosta Mektuplar, (deneme), çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2018) Adiller, Beş Perdelik Oyun, Bütün Oyunları 5, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Camus, Albert (2017) Caligula, (oyun) çev. ve düzenleyen Abdullah Rıza Ergüven, İstanbul: Berfin Yayınları.

Biza, Jorge Barón (2021) Çöl ve Tohum, çev. Soykan Özyurt, İstanbul: Jaguar Kitap.

Kierkegaard, Søren (2019) Ölümcül Hastalık Umutsuzluk, çev. M. Mukadder Yakupoğlu, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Ionesco, Eugène & Adamov, Arthur & Arrabal, Fernando & Albee, Edward & Beckett, Samuel (1974) Amédée, Ionesco, çev. Meltem Kıran, Özlem Uzundemir - Profesör Teranne, Adamov, çev. Özlem Uzundemir -  İki İşkenceci, Arrabal, çev. A. Özkan Çakırlar - Hayvanat Bahçesi Masalı, Albee, çev. Sevda Çalışkan - Sözsüz Oyun, Beckett, çev. M. Hamit Çalışkan, "Giriş" Martin Esslin, çev. A. Özkan Çakırlar, yayına hazırlayan Hamit Çalışkan, Middlesex: Penguin Books.

Ionesco, Eugène & Adamov, Arthur & Arrabal, Fernando & Albee, Edward (1974) Amédée or How To Get Rid of It, Ionesco - Professor Teranne, Adamov -  The Two Executioners, Arrabal - The Zoo Story, Albee - with an Introduction by Martin Esslin, Middlesex: Penguin Books.

Wilson, Colin (2018) Yabancı, çev. Cihan Barış Özkan, İstanbul: Notos Kitap.

Camus, Albert & Char, René (2015) Yazışmalar, 1946 - 1959. Mektupları Yayına Hazırlayan, Sunan ve Notlarla Açıklayan Franck Planeille, Çev. Orçun Türkay, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.

Machiavelli, Niccoló (1999) Savaş Sanatı, çev. A. Berna Hasan, İstanbul: Özne Yayınları.

********************   ********************    ********************

► Eros, Erotizm, Erojen Şey, Cinsellik ve Varoluş:

● Sade, Marquis De (2009) Tanrıya Karşı Söylev, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Versus Kitap.

Sade, Marquis De (2015) Can Çekişen Ateist ile Papazın Konuşması, çev. Asena Yalınız, İstanbul: Kafekültür Yayıncılık.

Sade, Marquis De (2000) Justine, Erdemin Felaketleri, çev. Birsel Uzma, İstanbul: Çiviyazıları.

Sade, Marquis De (2012) Sodom. Sodom'un 120 Günü, çev. Birsel Uzma, İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi.

Sade, Marquis De (2014) Ernestine, çev. Neslihan Özakıncı, İstanbul: Kafekültür Yayıncılık.

Sade, Marquis De (2012) Erdemle Kırbaçlanan Kadın, çev. Ayşen Türkmen, Balıkesir: Altınpost Yayınları.

Sade, Marquis De (2001) İkinize de Yer Var, çev. Yaşar İlksavaş, İstanbul: Oğlak Yayıncılık.

Sade, Marquis De (2003) Aşkın Suçları, çev. Cemal Süreya, İstanbul: Say Yayınları.

Sade, Marquis De (2015) İçimizdeki Giz, çev. Adem Bilgiç, Ankara: Yason Yayıncılık.

Sade, Marquis De (2018) Romanlar Üzerine Düşünceler, çev. Murat Erşen, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

Sade, Marquis De (2015) Sade'ın Kayıp Günlüğü, çev. Birsel Uzma, İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi.

● Bataille, Georges (2006) Cinsellikten Dinselliğe Erotizm, çev. Bora Akad, İstanbul: Kelebek Arges.

Bataille, Georges (2001) Gözün Hikayesi, Önsözler: Roland Barthes & Susan Sontag, çev. N. Berna Serveryan & Ayşegül Gürsöy, İstanbul: Çiviyazıları.

Bataille, Georges (1995) Göğün Mavisi, çev. Didem Eryar, İstanbul: Mitos Yayınları.

● Burton, Sir Richard & Defoe, Daniel & Fielding, Henry &  Harris, Frank & Cleland, John & Laclos, Choderlos de & Miller, Henry & Sade, Marquis de & Zola, Èmile (2006) Erotik Öyküler, Defoe, Daniel (Moll Flanders'dan), Cleland, John (Fanny Hill ya da Bir Zevk Kadını'nın Anıları'ndan),  Fielding, Henry (Tom Jones'tan),  Laclos, Choderlos de (Les Laisons Dangereuses'tan Vikont de Valmont'tan de Merteuil'e Mektuplar), Sade, Marquis de (Justine ya da Layıkıyla Cezalandırılan İyi Davranış'tan), Zola, Èmile (Nana'dan), Burton, Sir Richard (Itırlı Bahçe'den Cinsel Birleşme İçin Elverişli Olan Her Şeye Dair)Harris, Frank (Hayatım ve Aşkalarım'dan), Miller, Henry (Sexus'tan) çev. Nur Yener, İstanbul: Uydu Yayıncılık.

●  Lazenby, William (editör, 2019) Şehvetin Romantizmi, Bir Victoria Dönemi Erotik Romanı, Ankara: Gece Kitaplığı.

● Roloff, Bernhard & Seeßlen, Georg & Weil, Claudius (1996) Erotik Sinema, Cinsellik Sinemasının Tarihi ve Mitolojisi, Sinemanın Temelleri II, çev. Veysel Atayman, İstanbul: Alan Yayıncılık.

Fragola, Anthony N. & Smith, Roch, C. (2015) Erotik Düş Makinesi, Alain Robbe-Grillet ile Filmleri Üzerine Söyleşiler, çev. Baran Bilir, İstanbul: Lemis Yayın.

● Tasso, Valérie (2009) Bir Kadının Seks Günlüğü, çev. Sakıp Murat Yalçın, İstanbul: Koridor Yayıncılık.

●  Husain, Shahrukh (2005) Erotik Mitler ve Efsaneler, çev. Nuray Mestci, İstanbul: Inkılâp Kitabevi.

France, Anatole (2020) Kırmızı Zambak, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

France, Anatole (2013) Thais, Aşk Kölesi,  çev. Cevdet Perin, Ankara: Alter Yayıncılık.

Loti, Pierre (2000) Aziyade, çev. Ömer Turan, İstanbul: Nehir Yayınları.

Loti, Pierre (1969) Hayal Kadınlar, çev. Can Kayabal, İstanbul: Altın Kalem.

Ruskin, John (2020) Susam ve Zambaklar, Kitaplara ve Kadınlara Dair, çev. Türkan Turgut, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Bourget, Paul (1953) Çömez, çev. Nabil Otman, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.

Bourget, Paule - d'Houville, Gérard  - Douvernois, Henri - Benoit, Pierre (1943) Dörtlerin Romanı, çev. Cafer Bater, İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi.

Bourget, Paul (2009) Aşkın 100 Yüzü, çev. Kenan Sarıalioğlu, İstanbul: Kırmızı Yayınları.

********************      ********************   ********************

Stirner, Max (2017) Biricik ve Mülkiyeti, çev. H. İbrahim Türkdoğan, İstanbul: N. Yayıncılık.

Milton, John (1962) Paradise Lost, New Edition, edited by Merritt Y. Hughes, New York: The Odyssey Press.

Milton, John (2015) Adem İle Havva'nın Cennetten Kovuluş Öyküsü, Kayıp Cennet, çev. Enver Günsel, İstanbul: Pegasus Yayınları.

Melville (2019) Moby Dick, Beyaz Balina, çev. Sabahattin Eyuboğlu - Mina Urgan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Buzzati, Dino (2021) Tatar Çölü / Il Deserto dei Tartari, çev. Hülya Uğur Tanrıöver, İstanbul: İletişim Yayınları.

Biza Lorge Barón (2021) Çöl ve Tohumu, çev.  Soykan Özyurt, İstanbul: Jaguar Kitap.

Twain, Mark (2020) The Mysterious Stranger, İstanbul: Karbon Kitaplar.

Twain, Mark (2019) What is Man?, İstanbul: Karbon Kitaplar.

Malraux, André (2017) Umut, çev. Atilla İlhan, İstanbul: İletişim Yayınları.

Malraux, André (2020) İnsanlık Durumu, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları.

Pirandello, Luigi (2009) Toplu Oyunları 1, Altı Kişi Yazarını Arıyor, çev. Gönül Çapan, Liola, çev. Necdet Adabağ, Ağzı Çiçekli Adam, çev. Hande Aygen, Meslek Belgesi, çev. Hande Aygen, İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları.

Rostand, Edmond (2014) Cyrano De Bergerac, Dikmen Gürün'ün Sunuş'uyla, çev. Nuriye Yiğitler, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Bachmann, Ingeborg (2020) Malina, çev. Ahmet Cemal, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Salinger, J. D. (2015) Çavdar Tarlasındaki Çocuklar ya da Gönülçelen (1951), çev.  Coşkun Yerli, İstanbul: YKY.

Van Gogh, Vincent (2017) Theo’ya Mektuplar, çev. Pınar Kür, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.

Seddavi, Neval El (2013) Sıfır Noktasındaki Kadın, çev. Selma Demiröz, İstanbul: Metis Yayınları.

Dazai, Osamu (2019) İnsanlığımı Yitirirken, Çev. Hüseyin Can Erkin, Antalya: Japon Yayınları.

Green, John (2013) Paper Towns, New York: Bloomsbury.

Greenberg, Joanne (2019) Sana Gül Bahçesi Vadetmedim, çev. Nesrin Kasap, İstanbul: Metis Yayınları.

Amis, Martin (2016) Para. Bir İntihar Mektubu, çev. Murat Karlıdağ, İstanbul: Pegasus Yayınları.

Cioran, E. M. (2018) Var Olma Eğilimi, çev. Kenan Sarıalioğlu, İstanbul: Metis Yayınları.

Gasset, José Ortega Y (2011) Sevgi Üstüne, çev. Yurdanur Salman, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Aciman, André (2018) Adınla Çağır Beni, çev. Süha Setabiboğlu, İstanbul: Sel Yayıncılık.

Rimbaud, Arthur (2020) Kâhinin Mektupları, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Sel Yayıncılık.

Gardner, John W. (1990) Yenilikçi Birey, Zinde Toplum,  Bireyler, Toplumlar ve Kuruluşlar Yaratıcı Güçlerini Koruyarak Çürümekten Nasıl Korunurlar?, (Self-Renewal) çev. Şan Öz - Alp, Hikmet Seçim, İstanbul: İlgi Yayıncılık.

Gardner, John W.  (1966) Self-Renewal (The Individual and Today's World) Gardner: U.S. Secretary of Health & Welfare. New York: MB,  A Macfadden-Bartell Book.

Gardner, John (1974) The Wreckage of Agathon, New York: Ballantine Books.

Gardner, John (1974) The Assassination File, London: Corgi Books.

Gardner, John (1985) The Secret Generations, London: Corgi Books.

Gardner, John (1977) Şüphe (Nickel Mountain) çev. Azize Bergin, İstanbul: Altın Kitapları.

Gardner, John (1990) Win, Lose or Die, New York: Berkley Books.

Yan, Mo (2019) Değişim, çev. Erdem Kurtuldu, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Gogol, Nikolay Vasilyeviç (2020) Bir Delinin Anı Defteri, Palto, Burun, Petersburg Öyküleri ve Fayton, çev. Mazlum Beyhan, İsttanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Greene, Graham (1997) Ay Işığı Serinliği, çev. Neslihan Şenocak, Ankara: Öteki Yayınevi.

Joyce, James (2020) Sanatçının Yeniyetme Halleri, çev. Can Gürses, İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.

Fowles, John (2021) Büyücü, Meram Arvas, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Fowles, John (2021) Fransız Teğmenin Kadını, çev. Aslı Biçen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

● Memleketimizin insanının varoluş durumu:

► Atılgan, Yusuf (2019) Aylak Adam (1959), İstanbul: Can Sanat Yayınları. Yusuf Atılgan (1921-1989), Aylak Adam (1959) romanı. Değerlendirme ölçütünü, B'yi arayan antikahraman, gözlemci, aylak adam, flaneur C: "Belki bu düzeni ancak düşlerimizde bozardık.", “Boş yere azap çekmeyin. Bir DERMAN için.” (s. 72)

► Atay, Oğuz (2018) Tutunamayanlar, İstanbul: İletişim Yayınları. Tutunamayanlar (1971-1972), İstanbul: İletişim Yayınları.

► “Ulan, biz herkesten başkaydık be! Bizde hayal gücü vardı, bizde soyutlama gücü vardı.” (s. 315)

► "Tutunamayanlar Romanının Varoluşçu Felsefe İçin Değeri", Prof. Dr. Metin Bal. Tarih: 7 Ekim 2023 Cumartesi Saat: 15.00 - 18.00 Yer: Tutunamayanlar Coffee, Yenimahalle, Celal Paydaş Cd. 28A - 63900, Hilvan / Şanlıurfa.

Video kaydını izlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=TM2bxevcP1k

► Tezer Özlü, Yaşamın Ucuna Yolculuk. İnsanı saran büyük yalnızlığın ve bıkkınlığın yazarlarından  "Yazı yazmak istedim, "aç kalırsın!" dediniz." (s. 58) Gittiğimiz yere duvarlarımızla gidiyoruz. Bugün yolculuk ceset gezdirme ve mezar ziyaretleridir.

► Atay, Oğuz (2020) Günlük, İstanbul: İletişim Yayınları.

► Atay, Oğuz (2020) Bir Bilim Adamının Romanı, Mustafa İnan. Cahit Arf'ın Önsözü ve Hüseyin İnan'ın Sonsözü'yle, İstanbul: İletişim Yayınları.

► Shearer, Alex (2003) The Speed of the Dark, London: Macmillan Children's Books.

► Tanpınar, Ahmet Hamdi (2020) Saatleri Ayarlama Enstitüsü, İstanbul: Dergâh Yayınları.

**********************************************************************************

► Kısa öykü: "Aşk Hakkında" Yazan: Anton Çehov, Türkçeye çeviren: Müjde Dural. (Öyküyü okumak için tıklayınız lütfen.) ("On Love" short story by Anton Chekhov. To read the story click here please)

Çehov, Anton Pavloviç (2006) Kadın Kalbi, Çev... (Yayınevi çevirmen adını yazmamış !!!) Ankara: Elips Kitap. Hanımkız aşkın peşinden gitmiyor, kalabalıklar arasında kalıyor. Hanımkız: "Benim aile dışında aşka aklım ermez, evet içimdeki boşluğu aşk doldurabilir. Bana öyle geliyor ki aşk vazifelerimi ne yapmam gerektiğini göstererek rahata kavuşacağımı sanıyorum." (s. 33) Hanımkızın "dili tutuldu, ustabaşına hususi bir imtiyaz verir gibi görünmemek için öbür arkadaşlarına da elini vermeye mecbur oldu." (ss. 24-25) Hanımkız: "Kimse gelip istemezse ben ne yapabilirim." (s. 43) Hanımkız "yaptıklarının hep şaka olduğunu tekrar etti, temin etti." (s. 47) Aşık Hanımkız'ın yakınları, ona, aşk konusunda onu cesaretlendirecek olaylardan söz etmiyorlar. Hala: "Birden hatırladı ki hem erkek hem kız kardeşi zahit muttaki temiz şahsiyetler oldukları halde ikisi de birer taraftan gizlice çocuk peydahlamışlar ve çocukları yetimevlerine yerleştirmişlerdi. Çarçabuk kendini tuttu, bahsi başka tarafa çekti." (s.42)

Jane Austen (2018) Gurur ve Önyargı (1813), çev. Hamdi Koç, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Diğerlerinin, bir kimseye uygun bir kimse arayışının kaynağı nedir? Biri için uygun kimseyi bulduğunu düşünen biri bu kanısı hakkında diğerlerini fikir birliğine vardırmaya çalışır. "Aslında benim hiçbir iyiliğimi görmedin ... Ama aşık olunca kimse bunu düşünmez." (s. 36) Mr. Bennet ve Mrs. Bennet aşk evliliği yapmışlar fakat aşkı kızlarına önermiyorlar. Mr. Benneth: "Evladım, bana hayat arkadaşına saygı duymadığını görme acısı yaşatma." (s. 382) Mary: "Gurur bence çok yaygın bir kusurdur." (s. 20) "Önyargının sizi kör etmesine izin verdiğiniz olmaz mı? Görüşlerini hiç değiştirmeyenlerin ilk başta doğru yargıya varmaları bilhassa zorunludur." (s.97) Elizabeth: "Geçmişin sadece hatırlamaktan zevk aldığınız kadarını düşünün." (s. 373)

Murakami, Haruki (2015) İmkansızın Şarkısı, (1987) çev. Nihal Önol, İstanbul: Doğan Kitap. Kitabın adı Beatles'ın Norvegian Wood şarkısından gelir. İdeal olan deneyimlenebilir mi? İdeali deneyimlediğini düşünen bir kimse için yaşamaya değer bir şey kalmış mıdır? İdeal bir sevişme, kusursuz bir cinsel beraberlik Naoka'nın cinselliğini öldürüyor. İdeal bir ölüm ve sevişme deneyiminden sonra Naoka için ölmek ve sevişmek imkansız. Naoka: "Bunun bir daha olması imkansızdı." (s. 362) Anlatıcı Toru Vatanabe. "Vatanabe'ye göre bu insanların gerçek düşmanı siyasal güç değil hayalgücü eksikliğiydi." (s.79) Midori: "Hayatımda hiç gerçek bir devrim görmedim." (s. 234) "Ben lanet olası devrime inanmıyorum. Sadece aşka inanacağım." (s. 234) "Naoka beni hiçbir zaman sevmedi." (s. 18) Naoka'nın sevgilisi Kizuki intihar etti. "Kimse intihar etmek için bir neden bulamıyordu." (s. 36) "Sonrasında bu, büyük bir tecrübeye dönüşmüştü." "Ölüm onu aldığında beni de ele geçirmişti." "Çeşit çeşit saç tokaları vardı ve hep sağ kulağını açıkta bırakıyordu." (s.39) "Neredeyse kendim olmaktan suçluluk duyuyordum." (s. 42) Naoka senatoryuma yatırır kendisini. Vatanabe Naoka'nın dönmesini başkalarıyla yatarak bekliyor. Toru Vatanabe tiyatro tarihi dersinde "hayat dolu bir kız" olan Midori ile tanışıyor. Vatanabe, Midori'ye: "Kusursuz aşk mı bekliyorsun?" Midori: "Bendeki mükemmel bir bencillik" arayışı. (s. 103) "Her zaman sevgiye açtım." "Beni koşulsuzca 365 gün sevecek birini bulmaya karar verdim." (s.103) Reiko senatoryumda Naoka'yı tanır. Senatoryumdakiler herşeyden haberdardır. Vatanabe: "Naoka olgun bir kadın bedenine dönüşmüştü. O derece kusursuz bir güzellik olup çıkmıştı ki artık hiçbir cinsel uyarı hissetmiyordum." (s.173) "Artık kusursuz bir makinaya dönüşmüştü." (s.177) "Fantazi olmayacak kadar net ve detaylıydı, diğer yandan da gerçek olmayacak kadar güzel ve eksiksizdi." (s. 245) Naoka da intihar ediyor, böylece sonsuza kadar 21 yaşında kalıyor.

Norwegian Wood

*****************************************************

Bronte, Emily (2018) Uğultulu Tepeler, çev. Naciye Akseki Öncül, İstanbul: Can Yayınları.

Bir ızdırap romanı. Ölüm aşık ve sevgiliyi yakınlaştıracak bir üçüncüdür. Kendilerini buluşturma konusundaki sorumsuzlukla başkalarına ıstırap çektiriyorlar. Yaşanmamış aşklar başkalarına ve kişinin kendisine ızdırap olarak kalır. "Bay Heathclif  sevgisini de nefretini de belli etmeyenlerdendi." (s.12) Catherine Earnshow: "Ben yaşadıkça rahat yüzü görme! "Beni sen öldürdün" dedin. Öyleyse peşimi bırakma!... Yalnız içinde seni bulamadığım bu uçurumun dibinde beni bırakma!... Canım olmadan nasıl yaşarım! Ruhum olmadan nasıl yaşarım!" (s. 194) Catherine, Heathclif'in yok olup gitmesinden korkuyor. Catherine bir sevgililer kolonisi kuruyor. Şımarıklık. Aşık Heatclif sevgili Catherine'i kaybedeceğini anlayınca harekete geçiyor. Aşık, sevgiliyi görünce öleceğini anlıyor. (s. 194) Aşk itirafı ancak bir üçüncü kimse, Isabella ortaya çıkınca, yapılıyor.  Isabella: "Beni ilgilendiren sorun şu: Bay Heatclif bir insan mıdır?"

D. H. Lawrence’ın Gökkuşağı (The Rainbow) (1915) ve Aşık Kadın (Women in Love) (1920) romanları Nietzsche’ye göre içi dolu romanlardır.

Lawrence, D. H. (2019) Oğullar ve Sevgililer, çev. Tülin Nutku, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Lawrence, D. H. (2017) Lady Chatterley'in Aşığı, çev. Meram Arvas, İstanbul: Can Yayınları. Sevecen, şefkatli bir cinsellik. Cufford: "İnsan bedeni gerçek dünyaya yeni geldi. Yunanlılarda güzel bir ürpertisi vardı bunun, sonra Platon ve Aristoteles öldürdü bunu ve İsa da tamamen bitirdi. Ama şimdi beden yeniden yaşam buluyor, mezarından kalkıyor adeta." (s. 35) "Erkekler böyledir işte, nankör ve doyumsuz." (s. 39) Clifford Chatterley'in belden aşağısı felç. Bakıcı Mrs. Bolton ona aşıktı. Bolton Clifford'a sevecenlik ya da şefkat duyuyor. Connie cinsel doyum ve şefkat yoksunluğu içindedir. Connie gençti fakat bedenine bakınca onun hantallaştığını gördü. Oliver Mellors bir koru bekçisiydi. Connie ve Mellors ilk defa yakınlaştılar. s. 187. Connie Clifford'u bedensel yetersizlik nedeniyle terk ediyor. Burada bedenlerine gömülü yaşayanlar var.

Gide, Andre (2017) Dar Kapı, çev. Buket Yılmaz, İstanbul: Timaş Yayınları.

İstedikleri şey mutluluk mu yoksa mutluluğa giden yolda yürümek mi? "Bu yolu bulanlar çok azdır." "Hakimiyetin var artık! Öyle bir ulaşsın ki bana, sadece sen, bütün benliğime hükmet. Kalbimin pazarlığını yapmak istemiyorum artık." (s. 153) "Yanımda olduğunda seni şimdikinden daha çok düşünmeyeceğim." (s. 87) Alicia'nın ölmüş olmasını inandırıcı buluyor musunuz?

Trevanian (2017) Katya'nın Yazı, çev. Belkıs Dişbudak, İstanbul: E-Yayınları.

Romanın adı "Tiksinti" olabilirdi. Aşk dokunulabilir olduğunda tiksinti uyandırıyor. Katja aşkı anlatırken tecavüzden söz ediyor. Katja başkalarının dokunuşlarıyla değişen bir kimse. Katja bu dokunuşlardan başka bir şey düşünemez halde. Katja ve Paul intihar ettiler. Anlatıcı çatışan taraflardan birini tutmayı tercih etmiyor. Karşıtlık gösteren herşeyin çok yönlü bir dökümünü yapıyor. Katja'nın  zaman zaman düştüğü hüzün boşlukları var. "Onu hem bırakmak hem de öpmek istiyordum. Hangisini yapacağıma da karar veremiyordum. Çok gençtim. Öptüm onu." (s. 87) "Günümüz dilberlerinin pornografiye ilgi duyması gibi." (s.21) Dr. Gros: "Aşk dediğin şeyin yeri insanın kalbi değil kasıklarıdır evladım." (s. 48) Dr. Montgean: "Bana bakarken buldum. Bana değil de benim içimden arkalara." (s.87)

Flaubert, Gustave (2019) Saf Bir Yürek, çev. Samih Rifat, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

"Yine de mutluydu ama. Ortamın dinginliği, üzüntüsünü eritip bitirmişti." (s. 18)

Tolstoy, Lev. N. (2018) Anna Karenina, çev. Ayşe Hacıhasanoğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

“Bütün mutlu aileler birbirine benzer, her mutsuz ailenin mutsuzluğu kendine göredir.” (s.3)

Anna: "Onu seviyorum, onun sevgiliyim. Korkuyorum. Sizden nefret ediyorum. Bana istediğinizi yapın." (s. 281)

“İki erkek, kocası ve sevgilisi, onun için hayatın iki merkeziydi ve onların yakınlığını görmeden de hissediyordu.” (Tolstoy, 2018: 272) Anna "görünmez bir gücün ona yardım ettiğini, ona destek olduğunu hissediyordu." (s. 192)

Aleksey Aleksandroviç Anna'ya acı vermek için , onu oğluyla tehdit ediyor, boşanmıyor da. Anna ruhundaki her şeyin çiftleşmeye başladığını düşünüyor. Anna Vronsky ile görüşmeye devam eder. Anna: "Beni affedersen daha kolay öleceğim." Aşk oyunlarında borçlu hissedenler ayrılamaz. Birbirlerini nasıl ikna ettiklerini bilmiyorum.

Nikolay: "Bu acıların kaynağı olan bedenimden kurtulmak istiyorum." (s. 656) "Vronsky Anna'ya, Anna'nın saçlarına onun için giydiğini bildiği elbisesine soğuk bir şekilde bakarak "çok sevindim" dedi. Bunların hepsi hoşuna gidiyordu. Ama artık kimbilir kaçıncı kez hoşuna gidiyordu." (s. 868) Vronsky başka birine aşık olur. Anna'nın aklına ilk sahne gelir. Ruhu şimdiden bölünmüştü. Bedeni bir kenara atılacak et parçası olarak elinde duruyordu.

Tolstoy (1997) War and Peace, tr. by Anthony Briggs, London: Penguin Books.

"Yiyiyordu, içiyordu, uyuyordu, uyanıyordu ama yaşayamıyordu." Tolstoy, Savaş ve Barış.

Nabokov, Viladimir (2016) Lolita, Beyaz Irktan Dul Bir Erkeğin İtirafları, çev. Fatih Özgüven, İstanbul: İletişim Yayınları. Humbert sevgiliyi onun yalnızlığında bulur. Lolita kendi yalnızlığında başkasını buluyor.

Maurois, André (2018) İklimler, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Helikopter Kitap Yayınevi Ltd.

"Görünüşte çok daha önemli olan kimi imgeler çabucak gölgelenip silinir de kimileri neden ilk göründükleri andaki oranda belirli kalır hep?" (s.11)

"Gülümsüyordu bana, bense düşünüyordum. Belki de insanları en çok bölen şey, kimilerinin her şeyden önce geçmişte, kimilerinin de yalnız içinde bulundukları dakikada yaşamalarıdır." (s.37)

Philippe: "Odile beni renklere ve seslere götürdü." (s. 22)

"Maletlerde mutlu değildim. Bu evin iklimi benim iklimim değildir." (s.41)

Philippe: "Yüreğim altüst olmuştu ama akılca neredeyse hoşnuttum." (s. 71)

Isabelle, Philippe için: "Yemekten sonra içgüdüsel bir oyun bizi birbirimize yaklaştırdı."

Coelho, Paulo (2018) Veronica Ölmek İstiyor, çev. Haldun Pamir, İstanbul: Can Yayınları.

Buradaki süre bir hafta fakat olaylar her zaman daha uzun zaman alır.

Agathon: "Aşk bir kimseyi şairleştirir." Phaidros: "Aşk tanrılaştırır." çünkü cennetin resmini yapan kimse ilahi bir dünyada yaşamaktadır.

Aristophanes: "Aşk iyileştirir."

"O hapları aldığımda nefret ettiğim briini öldürmeye çalışıyordum. İçimde başka sevebileceğim Veronikar olduğunu biliyordum." (76) "Ne kadar ileri gidebileceğini bilmeden bu yaşama veda etmemelisin." (109)

Aşk sadece psikolojik değil somatik olarak da etkiler.

Dr. İgor "vitriol" adını koyduğu salgıyı keşfediyor. Ağızda bıraktığı taddan dolayı buna "acılaşma" diyor.

Bir kimseye onun iyileştiğini söylemeye fırsat bulunmayabilir.

Bir aşık sevgiliye şunu diyebilir: "Böylece hastaneden çıktık."

Aşksız bir hayat hastaneye yatırılmaktır. Aşk hastaneden çıkarır.

Aşk cennet "görüntüleri"dir.

Aktan kaçmak mümkün müdür?

İnsanların en büyük deliliği sevgi.

Coelho'nun akıl hastanesi deneyimi bu romanı beslemiştir.

Bir soruyla başlayın romanı anlatmaya: Bir eylemde bulunabilme iznini kendinize vermek için birilerinin ölmesini beklediniz mi hiç?

Veronica intihar fikrine ikna olmuş durumda. Yaygın kanıda "intihar" bir çözüm olarak görülmez, fakat intihar da yaşamın içinde bir eylemdir. Yaşamı değil olayları sonlandırır. Ölümü ne zaman düşünmeliyiz? Sağlıklıyken mi sağlıksızken mi?

Zevkler, beğeniler hiçliğin üzerinde duran varoluş kapaklarıdır. Sevişip orgazm olduktan sonra anlamsızlık geri dönüyordu.

Veronica ölümü zevk anı içinde yaşamak istiyor. Böylece hiçlik yaşama salgılanmayacaktı. Ölüme en doğru yaklaşım zevklerimizi keşfetmektir. Bununla birlikte Veronica dünyaya ya da yaşama daha başka bir bağla geri dönmüş olur.

Dostoyevski, Fyodor (2018) Beyaz Geceler, ss. 3-62. çev. Barış Zeren, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Yalnızlık duygusuyla nasıl mücadele edilir? Bir aşk olayında bir yıl sonraya verilen randevu bir "aşk oyunu" mudur?

Ölüm cezasına çarptırılan Dostoyevski, infazına dakikalar kala affedilir ve sürgüne gönderilir. Bu deneyimlerini Ölüler Evinden Anılar'da (1862) yazar.

Hastayken Karamazov Kardeşler'i yazıyor.

Dostoyevski öleceği gün Sefahatten Dönen Oğullar'ın kendisine okunmasını istedi.

***********                        ************                       ***********

Duras, Marguerite (2017) Sevgili, çev. Tahsin Yücel, Sel Yayıncılık.

Sartre'ın varoluş düşüncesi başlangıç alınabilir. Kitap anlatıcının anılarından oluşuyor. Phaidros'un aşk anlayışı görülüyor. Aşk aşığa ait. Aşığın içinde bir Tanrı bulunur.

Anlatıcı kadın sevgiliden söz ediyor: "Bana duş yaptırıyor, beni yıkıyor ovuyor, tapıyor, yüzümü boyuyor, beni giydiriyor, tapıyor bana. Yaşamının gözdesiyim." (s. 56)

Aşık sevgiliye ait. Aşığın ellerini sevgili yönetiyor, gözleri ondan kendisini alamıyor, renkleri sevgili boyuyor.

Aşık sadece ruhunu değil, bedenini de sevgilinin yönetiminde buluyor. Fakat bu aşık sevgiliden uzakta tutuyor kendisini. Sevgili başka yerde olan kendisine ait kılınmış bu bedenden habersiz.

Duras, Marguerite (1991) Ayrılık Müziği, çev. Gökşin Taşkın, İstanbul: Remzi Kitabevi.

"Helene Lagonelle'i arzulamaktan bitip tükendim. Arzudan bitkinim." (s. 63)

 "İnsan eroini intihar etmek için ya da umutsuzluktan kendini kaybetmek için ya da özgür olduğuna inanmak için kullanırdı."  Akıl Çağı, Özgürlük Yolları I. Cilt.

"Hala bu ailenin içindeyim başka bir yerde değil de burada yaşıyorum." (s. 64)

Stendhal, Henri Beyle (2001) Lamiel I, çev. Vahdi Hatay, İstanbul: Cumhuriyet Dünya Klasikleri.

Stendhal, Henri Beyle (2018) Kırmızı ve Siyah, çev. Şerif Hulusi, İstanbul: İletişim Yayınları.

"Berthet olayı" ve "Lafargue olayı" haberi Kırmızı ve Siyah (tutku ve ölüm) romanının esin kaynağı.

Stendhal için çelişkinin taraflarını oluşturan kırmızı askeri siyah ise dini tutumu temsil eder. Onun için konforlu bir hayat bu iki seçenekle sınırlı görünüyor. Romanın kahramanı Julien'in hayatını "yoksulluk" belirliyor. Julien bir kerestecinin oğludur. Julien zenginliğin içine girdiğinde, onu hak ettiğini görür. Julien çıkarcı bir kimse. Babasının onun elinden kitabı alıp fırlatmasıyla birlikte babasının belirlediği yaşam yoluna düşmüş oluyor.

Aristophanes'in aşk anlayışı bulunuyor. Julien'in güçsüzlüğü onun aşkını belirliyor.

Sadece Mathilde zenginlikten aşk uğruna vazgeçiyor. Diotima'nın aşk görüşünü görüyoruz. Birtakım sahip olduğumuz şeyler aşk olayı önünde engel oluşturabilir. Mathilde varoluşunu gerçekleştiren tek kimse gibi görünüyor.

Aşk her zaman vardır fakat aşk oyunları bir seçim, karar işidir. Aşk oyununda aşık ve sevgili yer değiştirebilir.  Bir kimse aşık ya da sevgiliye dönüşebilir. Neden sevgili ya da aşık değilim demek yerine "neden aşk oyunları içinde değilim." Bundan sizi kim alıkoyuyor? Oyun oynamakta özgürsünüz.

Ayrılmak da bir beceridir. Madem ki aşk yolu bir merdivendir, o halde yükselmek için basamağı bırakıp sonraki basamağa adım atılmalı.

Aşk her şeyinizi sorgulatır, çünkü ilk defa her şeyin eşdeğeri olan bir şey kendisini öne sürer.

İlahi güçlerin sözcüleri de zengin ailelerden gelir. Julien rahip okulunda hor görülür. Fakat inanç sözcülerinin de kendi içinde başarılısı ve başarısızı vardır.

"Kaybı muhakkak olan bir oyun ve ancak delilerin arayacağı bir mutluluk." (s. 56)

Madame de Renal: "Aşk eşitlik aramaz, onu kendi meydana getirir."

***********                        ************                       ***********

Puşkin, Alexandr Sergeyevic (2018) Yüzbaşının Kızı - Bütün Öyküler, Bütün Romanlar, çev. Ataol Behramoğlu, İstanbul: TİB Kültür Yayınları. Puşkin düelloyla ölüyor.

"Ve ah, Marya'dan kaçıp kurtulmak! /Ama beni tutsak eden o gözler, /Her an Karşımdalar, /Ruhumu allak bullak ettiler,/ Huzur vermiyorlar bana." s. 63.

Pyotr'ın babası Petroviç Grinev.

Pyotr babası ne derse onu yapıyor. Babasının ağzı ya da Pyotr'ın davranışları. Aynı şeyler.

Pyotr'un 17 yaşında karşılaştığı Zürin farklı bir kimse. Petroviç'in tam karşıtı. Bu karşıtlık onu hangisinin doğru olduğu hakkında düşündürüyor. Onun hata yapma hakkı yok muydu? Babalar Tanrılardan daha gaddardır, çocuklarının hata yapma imkanını yok ederler. Tanrılardan acımasızdır çünkü hatanızı fark etmeden mahşer gelir. Pyotr Savelyiç'e: Karar anında sözünü geçiremezse kendisini belirleyemeyecek. Pyotr biraz ilerde pişman oluyor.

Aşıklar aynı sevgili söz konusu olduğunda birbirlerini elemeye çalışırlar.

Düello. Bir aşk oyunu. Sevgili bahis konusudur. Sevgili kazananındır. Ele geçirilen sevgili: "Onun olduğuma göre, o kazanmış olmalı. Benim için hayatını öne sürenin olmuş olmalıyım."

Aşığın elinden sevgili defalarca alınıyor. Pyotr Marya'yı Şvabrin'den korumaya, almaya çalışıyor. Marya birinden alınan bir sevgili. Pyotr elinden alınmasından korktuğu şeyler hakkında, Marya hakkında sessiz kalır.

Beckett, Samuel (2018) Felaket ve Sair Kısa Oyunlar (Bu Kez/That Time, Solo, A Piece of Monologue, Beşik / Rockaby, Ohio Doğaçlaması / Ohio Impromptu, Felaket / Catastrophe, Ne Nerede / Quoi où), çev. Şadan Aydın, Şerif Erol, Güven Turan, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

Beckett, Samuel (2016) Aşksız İlişkiler, çev. Uğur Ün, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Samuel Beckett (1906-1989) var olmayı acı çekmek olarak betimliyor. Acı çekiyorum o halde varım.  Beckett'in yazdığı ilk kitabın adıdır Aşksız İlişkiler (1934) ya da Belacqua'nın İlişkileri diyebiliriz.

Soru: Bir durumda aşkın olduğunu ya da olmadığını nasıl anlıyoruz?

Beckett'e göre varoluşa eşlik eden duygu durumu "acı." Olumsuz şeyleri tasfiye etmeye çalışırız, kendimizi onlardan arındırmaya çalışırız. Acı nasıl giderilebilir, temizlenebilir? Yaşamak canlı canlı pişirilmektir. İstakozu canlı canlı mı pişireceksiniz? " "Öyleyse", dedi Belacqua içinden, "hızlı bir ölüm olsun. Tanrı bizimledir. Değil ama." " (s. 20) "Oysa aradığım şey görebildiğim kadarıyla hiçbir yerde değil." (s. 134)

Eros, aşk bir kimseyi diğerine isabet tutar. Belacqua'nın ilişkileri isabetsizdir. Olaylar isabet ettirememezlikle kesintilere uğruyor. Mermi, baston isabet etmez, pudingler isabet etmez. Yalnızca kusmuk isabet ediyor.

Aşkı insanların oldukları yerlerde arıyoruz çünkü Eros her şeyi görür. En gizli ve zarif yerlerde dolaşır. Aşk için hiçbir şey yeterli değildir. Diğer taraftan aşk için tek bir şey bile çok fazladır çünkü insanlar kendilerini gösterirler ve bu bile aşk için çok fazla şey yapmaktır. Doğmadan önce ve sonra aşk dünyasında yaşar insanlar.

İlişkiler buluyoruz. Fakat aşk hangisi? O nerede? İnsanların birlikte oldukları yerlerde aşk arıyoruz. Aşk çoğu zaman yok görünüyor. Aşk olmadığında yalnızlıklar ya da birliktelikler çıplak kalıyor. İlişkiler aşksız olunca çıplaktırlar. Peki bu durum acı verici mi? Aşksız ilişkilerden acı mı duyuluyor? Aşk için yeterli olan nedir? İlişkinin sadece bir kimseye bağlanması, diğerlerinden vazgeçilmesi ya da aldatmadan arınılması aşk için yeterli midir? Evlilik de bir ilişkidir fakat yine de aşk için yeterli değildir.

Aşkın adresi yok. O adresleri değiştirebilir. Fakat aşkı duyup dinleyebileceğiniz bir şeyiniz var: Yüreğiniz. "Aksi Şeytan öldü. Kalbini dinlemeyi tamamen unutmuşlardı." (s. 173)

Nihilizm cesetleri taşıyan ve onların önünde tapınan bir tutum. Beckett'in anti-nihilist tutumu onun gömme eylemidir. Beckett gömülme etkinliğini betimliyor. Happy Days / Mutlu Günler (1961)

Diğerleri Belacqua'ya acımıştı çünkü o birlikte olduğu kimseleri kaybediyordu. Şimdi kendisi öldü.

Çocukluğundan beri Belacqua'yı tanıyan Mezarcı: "Gülün güle söylediği sözler uçuşuyordu kafasında. Hiçbir bahçıvan ölmemişti virgül gülle dolu bir bellek içinde. Sonra kısa bir süre şarkı söyledi, birasından içti, bir gözyaşı damlası süzüldü gözlerinden. Rahatlattı kendini: "Yaşam böyle işte." (Aşksız İlişkiler, s. 191)

***********                        ************                       ***********

Flaubert, Gustave (2017) Madame Bovary, çev. Nurullah Ataç - Sabri Esat Siyavuşgil, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Emma (Madam Bovary)

Her eve bir Charles (Mösyö Bovary) gerekir.

Charles:"Kim Emma'yı sevmez ki?"

Araştıran bir sevgilinin bulacağı şey aldatılmış olduğudur.

"Hint bitkileri gibi aşk için de hazırlanmış bir toprak, özel bir ısı gerekli miydi?" (s. 60)

"Çoğu zaman, güzel bir günün sıcaklığı küçük kıza aşkı hayal ettirir." (292)

Emma kendisiyle konuşuyor: "Bulutlar gibi değişen, kasırga gibi kararsız dönüp dolaşan bir keyifsizlik nasıl anlatılır ki?" (s.41)

Emma: "Bütün erkekler Charles gibi olamaz ya?" Emma aradığı gibi birini bulabileceğinden kesinlikle emin. Öteki yarıyı büyük bir tutkuyla, ve kuşku duymaksızın arıyor. Fakat her ilişki içinde Emma: "Sen de diğerleri gibiymişsin."

Emma aşk romanları okur. Yaşadığı hayat ve aynı hayatın içinde gözlerinin önünde olan ve zaman zaman onun hayatıyla diğerlerininkini yaklaştıran temas neden onun istediği gibi olmuyordu. Bu temassızlık büyüdükçe, ki düşünceler bir çatlağı aklın takip edemeyeceği bir hızla büyütür  ve Emma içine kapanır.

Hayat hayal ettiğimiz şeyler değildir. Gerçekleşmeyen istekleri olur bir  kimsenin.

Emma için aşk şimşek gibi çakmalı. Leon'la böyle karşılaştı.

Emma'nın Rodolphe ile aldatma ziyaretleri başlıyor. Rodolphe pişman olur ve kaçış planını gerçekleştirmeye iki gün kala Emma'yı terk eden mektup yazıyor: "Cesaret Emma, cesaret."

Fitzgerald, F. Scott (2013) Muhteşem Gatsby (1925), çev. Müge Günay Güran, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.

Daisy'e Eros Pandemos egemen.

Aşk ürünü şeyler ne muazzamdır.

Muhteşem Gatsby romanı Fitzgerald'ın bir aşk oyunu mediumu/aracıdır.

"Dünyada sadece kovalananla kovalayanlar, iz peşindekiler ve yorgun düşmüşler vardır.", s. 87.

Fitzgerald yapıtlarında yaşamından kopamıyor.

Romanın anlatıcısı Nick'tir. Nick burada geçen olayların tanığıdır. Gatsby o kadar hayal kuruyor ki bir gerçeklik ölçütü olarak Nick'i yanında tutar.

Sevgili, aşığın gözünde en güzeline layıktır. Muhteşem bir ev, sevgili için daha muhteşem kılınır. Sevgili onun içinde değilse, o şey muhteşem değildir.

Gatsby'nin evinde partiler düzenleniyor fakat kimse  Gatsby'nin kim olduğunu bilmiyor.

Gatsby'nin karanlık bir tarafı olduğu düşünülüyor fakat buna rağmen herkes ona bir hayranlık duyuyor.

Yazar Gatsby'nin Daisy'e mektubunu okutmuyor bize. Fakat mektubun Daisy üzerindeki etkisi, olayları biçimlendiriyor.

Jay Gatsby tüm partileri, bir gün Daisy'in duyup kendisine gelmesi için yapıyor görünür. Uzakta olsa bile, aşığın yaptığı her şey bir gün sevgili gelip görür diyedir. Gatsby Daisy'e yaklaştıkça maskelerinden arınıyor. Gatsby Daisy'nin ziyaretiyle evini ilk kez görmüş bir kimse gibi oluyor, çünkü Daisy'nin gözünden görülen şeydi hakikat. Nick Gatsby'nin yalnızca maddi zenginliğiyle temas içinde. Gatsby Daisy'e daha fazlasını sunmak ister. Daisy üzgünken gülüyor, mutluyken ağlıyor.

Daisy'in gördükleri onun gördükleri ve yaptıkları onun yaptıkları olur. Onun katilliğini üzerine alır. Gatsby'e muhteşemliğini veren şey Daisy'dir. Gatsby'nin duyduğu şeyler onun olmadığı şeyler. Kendisini başkalarında beğeniyor. Gatsby'nin muhteşemliği, imajı onun yaşamını geride bırakır. O ölür fakat muhteşemliği devam eder. Onun cenazesi de Nick tarafından görkemli düzenlenir. Nick bir kukla oynatıcısı gibi. Gatsby'nin gölgesi onun gerçeğine Nick'in gücüyle el koyuyor.

Gatsby Daisy'nin gözlerinden dünyaya bakmaktan nasıl alındı? Nick: "Başını kaldırıp ürkütücü yapraklar arasından bildiğinden farklı, yabancı bir gökyüzüne bakıp bir gülün aslında ne kadar korkunç olabileceğini. Gün ışığının özene bezene büyütülmüş çimenlere nasıl da çiğ çiğ vurduğunu görünce baştan ayağa titremiştir herhalde. Yeni bir dünyaydı bu, gerçekliğini yitirmiş maddeler dünyası." (168)

Bir evrenden başka bir evrene geçiren Eros'tur. Eros etkisi bu. Devam eden cesettir. Aşk var eder. Aşk olmadığında yokuz, belirsiziz, bayağıyız. Bayağı aşk sadece üçüncü kişilere göre var. Bu kimseler birlikte olsalar da yoktur henüz.

Bir piyanist sanatçı kimseye sormaksızın Gatsby'nin evinde yaşamaktadır. Evde kim var yok sevgilinin gelişiyle belirleniyor.

Gatsby'nin odası sade ve şıktır,  çünkü görkem sevgili içindir. Aşığın tüm olanakları, yaşamı sevgili içindir. Gatsby evinin havuzunu hiç kullanmamış olduğunu fark eder. "Bir gülün aslında ne kadar korkunç olabileceği"ni fark eder. (s. 68)

Nick Carraway, Gatsby'nin karanlığını aydınlatan kimsedir. Gatsby'e "great" niteliği Nick'in onun hakkındaki anlatımıyla verilir. Daisy'i Gatsby ile kendi evinde bir araya getiriyor.

Daisy Fay Buchanan'ın yüzünden hiç düşmeyen bir gülümsemesi var. Hüzünlü olduğunda da böyle. Onun hüznü gözyaşına varmaz. Daisy ilk gözyaşını Gatsby'de döküyor.

Tom Buchanan, Daisy'i ilişkinin başından beri birçok kimseyle aldatıyor.

Jane Austen (2017) Akıl ve Tutku, çev. Hamdi Koç, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Jane Austen 42 yıl yaşıyor. İlk kadın yazar ünvanına sahiptir. Babası din görevlisidir. O dönemde kadınların roman yazarı olması iyi görülmüyor.

Önceki yazarların farkındaysanız, ister istemez sonrakilerin sanki öncekileri okumuş olduklarını fark edersiniz.

Sevgili seçer.

Austen ikiyüzlü davranışları, statüye göre eş seçmeleri kısacası "ihanet"i eleştiriyor.

Marrianne ateşti. Willoughby'e aşıktı. Marrianne Willoughby'nin zengin bir kadınla evlendiğini öğrenince komaya giriyor. Başkalarının kendisinde gözlemlediği hastalığını, birçok reçeteyi reddettikten sonra sonunda kabul etti. Gündelik işlerini yapıyor olduğunu göstererek iyi olduğunu kanıtladı. Birbirimizi ne için ayaktan görmek istiyoruz? Kişi ne için ayakta olmalı? "Bitkin ama aklı başında olduğu anlaşılıyordu." Doktor artık Marrianne'nin "Tehlikeyi artık tümüyle atlattığını ileri sürdü." Marrianne kül olmuştu.

Albay Brandon Marrianne'ye aşık. Brandon sessiz ve ağırbaşlı, ciddi, yumuşak huyluydu. Üzücü bir olayın yarattığı bir durgunluk onu etkilemiş görünüyordu. Marrianne Brandon'ı yaşlı buluyor.

Elinor ve Edward'ın olayında Aristophanes'in anlayışı görülür.

Elinor, annesine sözünü geçirebilen, akıl hocalığı yapardı. Duyguları derindi fakat onları baskı altında tutuyordu.

Edward "Ben oldum olası kiliseye girmek istiyorum. Fakat ailem orduya girmemi istiyordu. Bu da bana aşırı parlaktı." yakışıklı değildi, çekingendi, yakınlarına açılırdı, zekiydi. Ailesinin onun hakkındaki hayallerini gerçekleştirecek becerisi yoktu. Sessiz sedasız bir ömür sürmek istiyordu.

Kang, Han (2018) Vejetaryen, çev. Göksel Türközü, İstanbul: April Yayıncılık.

Kitap üç bölümden oluşuyor. Üç bölümün anlatıcıları farklı kimseler. Kimler kimi adlandırıyor, burada olan kimseler kimler tarafından nasıl anılıyorlar? Adlandırma ve burada anılanların nasıl adlandırılmış olduklarına dikkat edilmelidir.

Güney Kore'li yazar Han Kang'ın (1970- ) Vejetaryen (2016) kitabı 2016 yılı Man Booker edebiyat ödülüne layık görüldü.

Birbirimizi iyileştirmeye çalışıyoruz. Büyük bir hastanede yaşıyoruz. İnsanınki olsun diğer türlerinki olsun beden yemeklik ya da damızlık olarak üretilen, tüketilen bir şey olarak  anlaşılıyor. Bedene bedenle davranılıyor. Eti yiyen yine bir et parçası. Toplum içinde anlaşılmaz ve yaşayamaz hale geldiğinizde sonunda hastaneye ve mezarlığa kaldırılırsınız. Kendinizi eğer canlıysanız hala bir hastaneden diğerine kaldırılırken bulursunuz. Şimdiye kadar açık, ve çıplaklığının ne demek olunduğunun bilindiği düşünülen "beden" konusu tartışmalı hale geliyor. "Beden nedir?"

Yonğhe: "Abla, ben amuda kalktım. Vücudumda yapraklar büyüyüp, ellerimden kökler çıkarak... Toprağın altına girdi. Sonsuzdu-sonsuz... Evet kasıklarımda bir çiçek açmaya başladığından bacaklarımı araladım. Genişçe araladım ama...." (s. 110)

Conğ ve Yonğhe arasında duyulan aşk Pausanias'ın Afrodite Pandemos ve Eros Pandemos'udur.

Vejetaryenliği duyduğumdan beri et değil birini yiyiyorum.

1-) Vejetaryen Bu bölümü Conğ anlatıyor. Yonğhe kendi babasından şiddet görmüş bir kadın. Conğ ve Yonğhe evlidir. Sıradan insanlardır bunlar. Aralarında tutkulu bir aşk bulunmaz. Evliliklerinin 5. yılı. Yonghe bir rüya görüyor. Ağzında kan tadıyla uyanıyor. Cinayet işlemiş gibi hissediyor kendisini. Her durumda bu rüyadan bahsediyor fakat kimse onu anlamıyor. Karşı çıkıp dediklerini yaptırmaya çalışıyorlar ona. Vejetaryenliğinin üçüncü ayında bir iş yemeğine çağrılıyor. Yonğhe sütyen takımıyor. Kendisini sıktığını, sıkıştırdığını düşünüyor. Yemekte bu konu sorun oluyor. Giyim alışkanlığını rüyasından dolayı değiştiriyor. Hastalıklı bir görünüme sahip oluyor. Yemekte göğüs uçları daha belirgin hale geliyor. Yonğhe yemeklerden hiçbirini yemiyor. Yonğhe yemek kurallarına, toplumsal kurallara uymuyor. Conğ işte yükselme beklentisi içinde. Ablası İnhe kozmotik dükkanı işletiyor. Yemek akşamı.  Eşiyle birlikte lüks bir sitede ev almışlar. İnhe'nin eşi güzel sanatlar fakültesi mezunu. Yonğhe'nin babası Vietnam Savaşı'na katılmış. Bununla övünüyor. Bu yemek Yonğhe'ye bir müdahale toplantı olarak planlanmış görünür. Konu Yonğhe'nin vejetaryenliğine getirilir. Yalnızca İnhe'nin ressam eşi Yonğhe'nin vejetaryenliğini anlayışla karşılar. Conğ Yonğhe'nin ablası İnhe'yi arzular, çünkü İnhe daha etlidir. Fakat Conğ korkaktır. Yonğhe'nin babası, eski savaş gazisi, ona zorla et yedirilmesini istiyor ve zorluyor. Yonğhe bıçağı kendisine saplıyor. Hastaneye kaldırılıyor. Diğerleri böylece, Yonğhe iyileştiğinde vejetaryenliğinin sonlanacağını düşünüyorlar. Yonğhe bu durumun geçici olmadığını bildiriyor. Çıplaklık ne demektir? Yonğhe sabah yatağında bulunmaz. Et görünmez olur, gözden kaybolur. Yonğhe bahçede üstünü çıkarmış, çıplak vaziyette, ağzında kırmızı leke var. Et yeniliyor fakat çıplaklıktan utanılıyor. Conğ onu tanımıyor numarası yapıyor.Yonğhe: "Sıcak olduğundan."

2-) Moğol Lekesi: Sanatçı ressam anlatıyor. Saf bir ırk olmadığımızı gösteren bir lekedir bu. Çocuk böyleyse büyüdükçe geçiyor bu leke. Yonğhe Conğ ile cinsel birliktelikten vazgeçer, çünkü  onun bedeninin tüm gözeneklerinden et kokusu geldiğini söylüyor. İnhe'nin ressam eşi Yonğhe'de de olan bu Moğol Lekesi'ni, Yonğhe'nin bir nü tablosu için model alarak bir sanat yapıtında işlemek istiyor. Yonğhe'nin güzelliği yanında kendisini bir nü olarak düşünemiyor. J.'yi tablodaki eş olmaya ikna ediyor İnhe'nin eşi. J. bir model olmaktan çok bir pornografik durum içinde bulunduğunu hisseder. Sanatçı P'ye gider. P ressamı boyar ve geri döner atölyeye. Yonğhe bu çiçeklerle vücudundan memnun olduğunu söyler. Çiçeklerin çıkmamasını ister vücudundan. Ressam ve Yonğhe tutkulu bir cinsel birleşme yaşarlar.Yonğhe'yi uzun süredir ilk defa rahatlamış buluyoruz. Ressam sabah,  video kasetini yerde ve eşi İnhe'yi mutfakta bulur. İnhe onu ihanetle suçlarken ressam etkilenmiyor ve huzurlu hissediyor. Bu sırada Yonğhe balkonda güneş ışığının altında çıplak durmaktadır. İnhe onların akıl hastası olduklarını düşünerek ambulans çağırır.

3-) Alev Ağacı: İnhe anlatıyor. Yoğun ve güçlü aşk yaşanan bölüm burasıdır. Hastaneden İnhe'ye: "Kardeşiniz Yonğhe hastaneden kaçtı!" İnhe ve Conğ kendilerini sorgularlar. Hastanedeki doktorlar suratsızdır. İnhe hastane odasında Yonğhe'yi amuda kalkmış şekilde bulur. Yonğhe 30 kiloya düşer. Yonğhe başka bir hastaneye götürülmektedir. Roman böyle biter.

[Wilde, Oscar (2016) Dorian Gray'in Portresi, çev. Ülker İnce, İstanbul: Everest Yayınları.] Wilde, Oscar (2018) Dorian Gray'in Portresi, çev. Nihal Yeğinobalı, İstanbul: Can Yayınları.

Bu roman Oscar Wilde'ın konuşmaları yanında sönük kalıyor.

"Sanatın ruhu var ama insanın ruhu yoktur." (s. 265)

Floransa ya da Stendhal sendromu ya da sanat zehirlenmesi. Umduğu etkiyi bulamayanlar için ise Paris sendromu.

(Mişima, Yukio (2018) Bir Maskenin İtirafları, çev. Zeyyat Selimoğlu, İstanbul: Can Yayınları. "Kadınlara kur yapmaktan hoşlanıyorum, fakat cinsel birleşmeyi bir kadınla yapmak ilgi alanımın dışında.")

Oscar Wilde: "Ressam Basil Hallward, olduğum kişi. Dorian Gray olmak istediğim. İnsanların beni sandığı kişi ise Lord Henry Wotton."

Dorian Gray kendisine aşık bir kimsedir. Eryksimakhos'un aşk anlayışı. Bir kimsenin kendisine olan aşkı, bir insandan başkasına duyduğu aşk.

Güzelliğin geçici olduğunu gören Dorian Gray: "Ruhumu bile satarım bu uğurda." Dorian Gray'in portresi tablosu yaşlanıyor fakat Dorian Gray aynı yaşta, genç kalıyordu. Onun resim hali ya da bedensel hali ölümlüydü. Güzellik hangi tarafta? O tarafta mı bu tarafta mı? Dorian bir pinpon topudur. Resim Dorian Gray'e benzer. Dorian Gray'i düşünsel etkileyen kimse Henry: "Yaşlanacaksın, güzelliğin gidecek."

Sibyl Vane'in intihar anı sözleri: "Ne olur bırakma beni. [...] Öyle çok çalışacağım ki rollerime. [...] Sanatımı dışa vurmalıydım." (s. 113)

Sibyl Vane bütün kadınların toplamı, "bireyin ötesinde bir şey."

James Vane, Sibyl'in kardeşi.

Lord Henry Wotton: "Gözyaşlarını Sibyl Vane için harcama."

Ressam Basil: "Ruhunu görmem gerek."

Wilde, ressam Basil'i bıçakla öldürür.

"Bağışlamak mümkün değilse bile, unutmak hala oradaydı."

"Oysa güzelliği salt bir maske olmuştu onun için, şimdiden başlamıştı iyi olmaya, iyi şeyler yapacaktı artık."

Bıçağı portreye saplar ve içeriye girenler harika bir portre bulurlar. Yerde ise tanınmaz halde bir kimse.

Ishiguro, Kazuo (2020) Beni Asla Bırakma, çev. Mine Haydaroğlu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Ishiguro, Kazuo (2018) Günden Kalanlar, çev. Şebnem Susam, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Tüm gerçeklikleri havaya uçuran karşılıklı yükselen iki duvar, iki vakarlı insan arasında bir aşk olayı birliktelikle sonuçlanabilir mi?

Romana yayılmış bir mektup var burada. Mr. Stevens'ı bu mektup hareket ettiriyor. Mrs. Kenton'ın yazdığı mektuptan Mr. Stevens onun mutsuz olduğunu düşünüyor. Mr. Stevens Mrs. Kenton'ı ziyaret etmeye karar verir. Amacı Mrs. Kenton'ı işyerine geri getirmek. 6 günlük bir yolculuğa çıkar. Beşinci gün anlatılmaz. Roman bu yolculuk boyunca Mr. Stevens'in hatıralarından oluşuyor. Tekrar işyerine geri döner. Mr. Stevens: "Yaşamımız pek de dilediğimiz gibi çıkmadıysa durmadan geriye bakıp kendimizi suçlayarak ne kazanabiliriz ki?"

Tüm işlerimiz arasında aşka yer veriyor muyuz?  Sürekli işyerinde olan bir kimsenin başkalarının karşılaşacağı bir insanı var mıdır? Bir kimsenin aşkla donandığı zamanları nelerdir? İnsanlarla karşılaşma olanaklarınız nedir? Bir başuşak insanlarla nasıl ve nerelerde karşılaşır? Tatil günü olan Perşembe günü Mrs. Kenton Mr. Benn ile tanışıyor.

Soru: Evlilik de bir iş gibi yapacaklar listesindedir. Onunla evlisiniz fakat kime aşıksınız?

Emir ve gönülden bir istek arasındaki sınırı nezaket ve çekingenlik aşındırır. İşini iyi yapan bir uşağın söylediklerini de efendisi bir emir olarak kabul eder.

Lord Darlington'ın en yakın arkadaşının oğlu Reginald'a evlilikle ilgili ders vermesini Mr. Stevens'dan rica ediyor. Bir başuşak olarak Mr. Stevens bunu bir görev kabul eder.

Aşk Mrs. Kenton ve Mr. Stevens arasındadır. ve işiyle Stevens arasında aşk. Stevens'ı bir duvardan ayırmak mümkün değil. O bir "duvar adam"dır. Duvarların içinde yaşıyor Mr. Stevens, arasında değil. Duvarlar arasında yaşayanların birbirlerindeki yansımalarına bakmıyor.

Mr. Stevens / W. Stevens bir görev insanıdır. Görevleri sorgusuz yerine getiren bir başuşak. Çevresinde olanlara kör ve sağır. Sadece işverenin memnuniyetinden sorumlu hissediyor kendisini. Duygularından arınmış bir karakteri var. Mesleğini bir zırh gibi taşıyor. Zırhının yırtılıp öznel şeylerin görünmesinden kaçınıyor. İyi bir başuşak olmanın şartı "vakarlı" olmak.

Mrs. Kenton Mr. Benn ile evleniyor 20 yıl evli kalıyorlar fakat hala Mr. Stevens'a aşık. Stevens aşıkken aşksız kalır: "Yarım kalmak zordur çünkü."

Günümüzde aşk oyunlarını göremiyoruz. Sevgiliyi takip etmek en baştan çıkarıcı aşk oyunlarından biridir. Günümüzde sevgiliyi takip edenlere rastlamayız. Sevgiliyi takip etmez, ona dikkat etmez. Mr. Stevens'ın aşk oyunları içinde olmadığını söyleyebilir miyiz? Mr. Stevens sevgiliyi 20 yıl sonra takip ediyor.

***********                        ************                       ***********

Homeros (2018)  İlyada (MÖ. 7-8. yy.), çev. Azra Erhat, İstanbul, Can Yayınları.

Homeros (2018)Odysseia  (MÖ. 9. yy.) çev. Azra Erhat, A. Kadir, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Vergilius, Publius Maro (1995) Aeneas, çev. İsmet Zeki Eyüboğlu, İstanbul: Payel Yayınları.

Sophokles (2011)Antigone  çev. Ayşe Selen, İstanbul: Mitos Boyut Yay.

Ovidius (2014) Aşk Sanatı  çev. Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Ovidius (2017) Dönüşümler, çev. İsmet Zeki Eyüboğlu, İstanbul: Payel Yayınları.

Horatius (2016) Ars Poetica – Şiir Sanatı –, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Alighieri, Dante (2016) İlahi Komedya, çev. Rekin Teksoy, İstanbul: Oğlak Yayınları.

Alighieri, Dante (2018) Yeni Hayat, çev. Fatih Demirci, İstanbul: Dedalus Kitap.

Shakespeare, William (2021) Atinalı Timon, çev. Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Shakespeare (2017) Romeo ve Juliet, çev. Özdemir Nutku, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Shakespeare, On İkinci Gece. Kaza gerçekleşir. Yine bir gemi alabora olur. Sebastian'ın kız kardeşi Viola'nın erkek kılığındaki adı Curio.

Clare, Maurice (2020) William Shakespeare ile Bir Gün, çev. Ayşenur Öztürk, İstanbul: Ganzer Kitap.

Cervantes, Miguel de Saavedra (2018) Don Quixot, çev. Roza Hakmen, Ahmet Güntan, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Balzac, Honoro de (2018)Vadideki Zambak, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Yayınları.

Balzac, Honore de (2019) Eugénie Grandet, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Balzac, Honoré de (2012) Kibar Fahişelerin İhtişam ve Sefaleti, çev. Aysel Bora, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Çehov, Anton "Aşk Hakkında" / "On Love" (1898)

Çehov, Anton (2018) Küçük Köpekli Kadın (ss. 7-28) & Bir Hekimin Yaşadıkları & Kara Keşiş, çev. İpek Söylemez.

Rosset, Clement (2012) Zalimlik İlkesi, çev. Kübra Gürkan, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.

Behrengi, Samed (2001) Bir Aşk Masalı, çev. Tuna Helvacı, İstanbul: Gün Yayıncılık.

Fourier, Charles (1995) Geleceğin Aşk Dünyasından, Yeni Bir Sevgi Dünyasından, çev. Oğuz Özügül, İstanbul: Pencere Yayınları.

Gogol, Nikolay Vasilievich (2019) Bir Delinin Hatıra Defteri, çev. Eyüp Karakuş, İstanbul: Bilgi Yayınevi.

Adamov, Arthur (2002) Ölü Canlar, Gogol'den Uyarlama, çev. Sabahattin Eyuboğlu & Melih Cevdet Anday, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Pasternak, Boris (2022) Doktor Jivago, çev. Hülya Arslan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

"İnsanların düşündükleriyle konuştukları ve yaptıkları örtüşmüyordu." (s. 492)

"Yaşamda her şey karmakarışık, çelişkilerle doluydu, örümcek ağı gibiydi. Ağın bir telini yakalayıp çekince kurtuluşun geleceği sanılan oysa çekip çıkmaya çabaladıkça daha çok dolanılan örümcek ağı gibiydi." (s. 53)

Juri Andreviç Jivago: "Doğuştan neşeli ya da melankolik olmanın meslek olamayacağı gibi sanatın da profesyonel bir uğraş olamayacağını düşünürdü." Jura: "Cesetleri parçalasak bile insan güzelliği yok olmuyor." (s. 73)

"Nikolay Nikolayeviç'in içini birini ziyaret etmek ya da amaçsızca sokaklarda dolaşmak arzusu kaplar."

Jura: "Sanat hiçbir şekilde taviz vermeden ölüm olgusunu işliyor ve bu şekilde yaşamı ortaya çıkarıyor." (s. 99)

"Hayatı boyunca mutluluk çiçeği koparmamış." (s. 331)

Jura: "Yaşam kendi kendini düzenleyen başlangıçlar yapar." (s. 370)

Byron, Lord (2013) Don Juan, çev. Halil Köksel, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Moliere (2011) Don Juan, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.

Moliere ( ) Mizantrop,

Shakespeare ( ) Atinalı Timon,

Proust, Marcel (2019) Kayıp Zamanın İzinde, I. Cilt, Swann'ların Tarafı; Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde; Guermantes Tarafı, çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.

Proust, Marcel (2019) Kayıp Zamanın İzinde, II. Cilt, Sodom ve Gomorra; Mahpus; Albertine Kayıp; Yakalanan Zaman; , çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.

Giacometti, Eric & Ravenne, Jacques (2014) Gölge Ritüeli, çev. İsmail Yerguz, İstanbul: Pegasus Yayınları.

Lovecraft, H. P. (2019) Zamanın Dışından Gelen Gölge, çev. Doğukan Bal, İstanbul: Renk Kitap, Lades Kitap Yay.

Lovecraft, Howard Phillips (2020) Innsmouth'un Üzerindeki Gölge, çev. Dost Körpe, İstanbul: İthaki.

Zweig, Stefan (2019) Gölge Kadınlar, çev. Selma Türkis Noyan, İstanbul: Doğan Kitap.

Pirandello, Luigi (1941) Güneş ve Gölge, çev. Şemseddin Talip, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Pirandello, Luigi (1959) Gölge Adam, Dr. Feridun Engin, çev. İstanbul: Varlık Yayınevi.

Korat, Gürsel (2020) Kunday, Gölgeler Çağı, resimleyen: Aysu Koçak, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Schelling, F. W. J von (2019) Clara, çev. Mehmet Barış Albayrak, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Breton, André (2003) Çılgın Aşk, Çev. İsmail Yerguz, Ankara: Dost Kitabevi.

Soupault, Philippe (2006) Cehennem Kuşu, Dada Paris'te, çev. Tozan Alkan, İstanbul: Artshop.

Soupault, Philippe (2019) Görünmeyen Yönleriyle, çev. Tozan Alkan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Soupault, Philippe (1978) Şarlo, çev. Teoman Aktürel, İstanbul: Çağdaş Yayınları.

Şarlo: "Özgürlük yoksunluğun ve yalnızlığın kızkardeşi." (s. 96)

"İşte insanlar, işte kentler, göründürler, bulutlar, işte Şarlo." (s. 49)

Şarlo her yere yürüyerek gidiyor.

"Dilediğimi yapamayacak olduktan sonra. Koşulların oyuncağıyız." (s. 39)

Şarlo'nun "Nedir istediği?", "Hiç" "Yaşamak" "Sevmek." "Daha daha." "Hiç", "Yaşamak, "Sevmek." (s. 48)

Soupault, Philippe (1953) Eugène Labiche, Hayatı ve Eserleri, çev. Safiye Sarp, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Labiche, Eugène (1954) İki Sıkılgan, çev. Safiye Sarp, İstanbul: Maarif Basımevi.

Labiche, Eugène (1955) Sevgili Célimare, çev. Avni Yukaruc, Ankara: Maarif Basımevi.

Labiche, Eugène (1952) Kumbara, çev. Reşit Baran, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Labiche, Eugène (1952) Hasır Şapka, çev. Oktay Akbal, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Labiche, Eugène  (1999) Mösyö Perrichon'un Yolculuğu, çev. Müşerref Seyhun, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.

Barthes, Roland (2005) Bir Aşk Söyleminden Parçalar, Çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Metis Yayınları.

Goethe, Johann Wolfgang (2018) Genç Werther'in Acıları, çev. Mahmure Kahraman, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Hugo,Victor (2018) Notre Dame'ın Kamburu, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Jane Austen (2018) Gurur ve Önyargı, çev. Hamdi Koç, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Nerval, Gérard de (2018) Aurélia, çev. Seçil Kıvrak, İstanbul: Kolektif. (Bu öykünün son sayfası kendisini sokak lambasına asarak intihar eder Nerval'ın cebinde bulundu.)

Bronte, Emily (2018) Uğultulu Tepeler, çev. Naciye Akseki Öncül, İstanbul: Can Yayınları.

Tolstoy, Lev. N. (2018) Anna Karenina, çev. Ayşe Hacıhasanoğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Turgenyev, Ivan Sergeyeviç (2017) Rudin, İlk Aşk, İlkbahar Selleri, çev. Ergin Altay, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Nabokov, Viladimir (2016) Lolita, Beyaz Irktan Dul Bir Erkeğin İtirafları, çev. Fatih Özgüven, İstanbul: İletişim Yayınları.

Pavese, Cesare (2013) Leuko ile Söyleşiler, çev. Kemal Atakay, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Pavese, Cesare (2018) Yaşama Uğraşı/Günlük, çev. Cevat Çapan, İstanbul: Can Yayınları.

Lawrence, D. H. (2017) Lady Chatterley'in Aşığı, çev. Meram Arvas, İstanbul: Can Yayınları.

Genet, Jean (1999) Gülün Mucizesi, çev. Hamdi Tuncer, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Bronte, Charlotte (2018) Jane Eyre, çev. Nihal Yeğinobalı, İstanbul: Can Yayınları.

Marquez, Gabriel Garcia (2020) Benim Hüzünlü Orospularım, çev. İnci Kut, İstanbul: Can Sanat Yayınları. Kahramanın adı yok. Sadece mesleğini biliyoruz: Gazeteci. 90 yaşına geldiğinizde kendinizi neyle ödüllendirirsiniz? Karanlıkta sevişiyorlar.

Marquez, Gabriel Garcia, Aşk ve Öbür Cinler. Sierva Maria. "Mutluluğun iyi edemediğini iyileştirecek bir ilaç yoktur." (s. 44) Saç kesmekle cin çıkarılmış olur mu? Peder'in Sierva Maria'ya sözü: "Sizin için doğdum, sizin için yaşıyorum, sizin için ölmek zorundayım ve sizin için ölüyorum." (s. 105)

Marquez, Gabriel Garcia (2018) Kolera Günlerinde Aşk, çev. Şadan Karadeniz, İstanbul: Can Yayınları.

Mascolo, Diony (2012) Aşk Üstüne, çev. Atakan Karakış, İstanbul: Monokl Yayınları.

Duras, Marguerite (1977) Aşka Tatil Yok, çev. Leyla Gürsel, Yeni Zamanlar Sahaf.

Maurois, André (2018) İklimler, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Helikopter Kitap Yayınevi Ltd.

Sartre (2008) İş İşten Geçti, çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.

Zweig, Stefan (2018) Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu, çev. Ahmet Cemal, İstanbul: TİB Kültür Yay. R'nin doğum gününde başlayan öykü. R.'nin "Çok teşekkür ederim küçük hanım." sözüyle aşk başlıyor.

Zweig, Stefan (2017) Bir Kadının Yaşamından Yirmi Dört Saat, çev. Mahmure Kahraman, İstanbul: TİB Kültür Yay.

Flaubert, Gustave (2019) Saf Bir Yürek, çev. Samih Rifat, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Murakami, Haruki (2015) İmkansızın Şarkısı, çev. Nihal Önol, İstanbul: Doğan Kitap.

Trevanian (2017) Katya'nın Yazı, çev. Belkıs Dişbudak, İstanbul: E-Yayınları.

Gide, Andre (2017) Dar Kapı, çev. Buket Yılmaz, İstanbul: Timaş Yayınları.

Bowles, Paul (1991) Esirgeyen Gökyüzü, çev. Belkıs Dişbudak Çorakçı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (1949)

Homeros (2018)  İlyada (MÖ. 7-8. yy.), çev. Azra Erhat, İstanbul, Can Yayınları.

Homeros (2018)Odysseia  (MÖ. 9. yy.) çev. Azra Erhat, A. Kadir, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Vergilius, Publius Maro (1995) Aeneas, çev. İsmet Zeki Eyüboğlu, İstanbul: Payel Yayınları.

Sophokles (2011)Antigone  çev. Ayşe Selen, İstanbul: Mitos Boyut Yay.

Ovidius (2014) Aşk Sanatı  çev. Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Ovidius (2017) Dönüşümler, çev. İsmet Zeki Eyüboğlu, İstanbul: Payel Yayınları.

Shakespeare (2017) Romeo ve Juliet,çev. Özdemir Nutku, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Balzac, Honoro de (2018)Vadideki Zambak, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Yayınları.

Balzac, Honore de (2019) Eugénie Grandet, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Dumas, Alexandre (2017) Üç Silahşörler, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Dumas, Alexandre (2020) Siyah Lale, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Dumas, Alexandre (2002) Monte Kristo, çev. Ali Çankırılı, İstanbul: Timaş Yayınları.

Çehov, Anton (2018) Küçük Köpekli Kadın (ss. 7-28) & Bir Hekimin Yaşadıkları & Kara Keşiş, çev. İpek Söylemez.

Behrengi, Samed (2001) Bir Aşk Masalı, çev. Tuna Helvacı, İstanbul: Gün Yayıncılık.

Fourier, Charles (1995) Geleceğin Aşk Dünyasından, Yeni Bir Sevgi Dünyasından, çev. Oğuz Özügül, İstanbul: Pencere Yayınları.

Breton, André (2003) Çılgın Aşk, Çev. İsmail Yerguz, Ankara: Dost Kitabevi.

Barthes, Roland (2005) Bir Aşk Söyleminden Parçalar, Çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Metis Yayınları.

Goethe, Johann Wolfgang (2018) Genç Werther'in Acıları, çev. Mahmure Kahraman, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Hugo,Victor (2018) Notre Dame'ın Kamburu, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Nerval, Gérard de (2018) Aurélia, çev. Seçil Kıvrak, İstanbul: Kolektif. (Bu öykünün son sayfası kendisini sokak lambasına asarak intihar eder Nerval'ın cebinde bulundu.)

Radiguet, Raymond (2012) Tutku, Yasaklar İçinde Bir Hayat, çev. Mustafa Akpınar, İstanbul: Avro Yayınları.

 Duras, Marguerite (1977) Aşka Tatil Yok, çev. Leyla Gürsel, Yeni Zamanlar Sahaf.

Dante (2016) İlahi Komedya, çev. Rekin Teksoy, İstanbul: Oğlak Yayınları.

Radiguet, Raymond (1965) İçimizdeki Şeytan (Le Diable au Corps, The Devil in the Flesh), çev. Oktay Akbal, İstanbul: Varlık Yayınevi.

Nabokov, Viladimir (2016) Lolita, Beyaz Irktan Dul Bir Erkeğin İtirafları, çev. Fatih Özgüven, İstanbul: İletişim Yayınları.

Turgenyev, Ivan, S. (2016) Duman, çev. Hasan Ali Ediz, İstanbul: Yordam Kitap.

Austen, Jane (2019) İkna, çev. Serim As Özdemir, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

Pavese, Cesare (2018) Yaşama Uğraşı/Günlük, çev. Cevat Çapan, İstanbul: Can Yayınları.

Genet, Jean (1999) Gülün Mucizesi, çev. Hamdi Tuncer, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Bronte, Charlotte (2018) Jane Eyre, çev. Nihal Yeğinobalı, İstanbul: Can Yayınları.

Marquez, Gabriel Garcia (2018) Kolera Günlerinde Aşk, çev. Şadan Karadeniz, İstanbul: Can Yayınları.

Mascolo, Diony (2012) Aşk Üstüne, çev. Atakan Karakış, İstanbul: Monokl Yayınları.

Sartre (2008) İş İşten Geçti, çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.

London, Jack (2018) Sevginin Katıksızı, çev. Setenay Çağatay, İstanbul: Öteki Yayınevi.

Zweig, Stefan (2018) Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu, çev. Ahmet Cemal, İstanbul: TİB Kültür Yay.

Zweig, Stefan (2017) Bir Kadının Yaşamından Yirmi Dört Saat, çev. Mahmure Kahraman, İstanbul: TİB Kültür Yay.

Bowles, Paul (1991) Esirgeyen Gökyüzü, çev. Belkıs Dişbudak Çorakçı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (1949)

Gorki, Maxim (2018) Küçük Burjuvalar, çev. Koray Karasulu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Gorki, Maksim (2017) Benim Üniversitelerim, çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Wilde, Oscar (2019) De Profundis, André Gide'in Önsözüyle, çev. Roza Hakmen, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Hesse, Hermann (2019) İnanç da Sevgi de Aklın Yolunu İzlemez, çev. Kamuran Şipal, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Hesse, Hermann (2009) Bozkırkurdu, çev. Kamuran Şipal, İstanbul: YKY.

Saramago, José (2019) Mağara, çev. Sıla Okur, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

Tokarczuk, Olga (2019) Koşucular, çev. Neşe Taluy Yüce, Ankara: Alabanda Yayınları.

Murakami, Haruki (2019) Kumandanı Öldürmek, çev. Ali Volkan Erdemir, İstanbul: Doğan Kitap.

Nesfield-Cookson, Bernard (1989) Rudolf Steiner's Vision of Love, Spiritual Science and the Logic of the Heart, Wellingborough: The Aquarian Press.

Huizinga, Johan (2018) Homo Ludens, Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Unamuno, Miguel de (2017) Sis, çev. Yıldız Ersoy Canpolat, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Dumas, Alexandre (2018) Kamelyalı Kadın, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

James, Henry (2016) Bir Kadının Portresi, çev. Necla Aytür & Ünal Aytür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 

Hölderlin, Friedrich (2017) Hyperion, çev. Gürsel Aytaç, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Hölderlin, Friedrich (2000) Empedokles, çev. İsmet Zeki Eyüboğlu, Cumhuriyet Dünya Klasikleri.

Costiglione, Boldeser ( ) The Book of The Courtier,

Byron, Lord ( ) The Works of Lord Byron, Letters and Journals, Vol. I,

Casanova ( ) Historie de Ma Vie / The Memoirs of Casanova,

Ovidius, Publius Naso (2011) Heroides - Kadın Kahramanların Aşk Mektupları, Nilüfer Akçay, İstanbul: Kabalcı Yay.

Çernişevski, N. G. (2015) Gogol Dönemi Rus Edebiyatı, İstanbul: YKY.

Bacon, Francis (2019) Sevgi Üstüne, çev. Akşit Göktürk, İstanbul: YKY.

Gasset, José Ortega Y (2019) Sevgi Üstüne, çev. Yurdanur Salman, İstanbul: YKY.

Gonçarov, İvan Aleksandroviç (2019) Yamaç, çev. Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yayınları.

Perec, Georges (2020) Uyuyan Adam, çev. Sosi Dolanoğlu, İstanbul: Metis Yayınları.

Proust, Marcel (2019) Kayıp Zamanın İzinde, I. Cilt, Swann'ların Tarafı; Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde; Guermantes Tarafı, çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.

Proust, Marcel (2019) Kayıp Zamanın İzinde, II. Cilt, Sodom ve Gomorra; Mahpus; Albertine Kayıp; Yakalanan Zaman; çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.

Breton, Andre (2019) Nadja, çev. İsmet Birkan, İstanbul: Jaguar Yayınları.

Flaubert, Gustave (2016) Duygusal Eğitim, çev. Cemal Süreya, İstanbul: İletişim Yayınları.

Maupassant, Guy De (2016) Aşklarımız, çev. Yaşar Avunç, İstanbul: Sel Yayıncılık.

Maupassant (2018) Pierre ve Jean, çev. Hakan Tansel, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Maupassant, Guy De (2015) Mutluluk, Öyküler, çev. Buket Yılmaz, İstanbul: Lacivert Yayıncılık.

Bauman, Zygmunt (2017) Akışkan Aşk, İnsan İlişkilerinin Dayanıksızlığı, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Alfa Yayınları.

Ibsen, Henrik (2016) Toplu Oyunları 1, Catilina, Bir Halk Düşmanı, çev. Yılmaz Onay, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları

Bir Halk Düşmanı, Ibsen.

Bu oyunda toplum tarafından suçlanan bir kimsenin nihilizme nasıl direndiğini öğrenebiliriz. Dr. Tomas Stockmann:  "Azınlık bazen, çoğunluk daima yanılır." Düzen bireyi yok sayar. Uyumsuz bir kimse bir tehdittir. Dr. Stockmann: "Bu dünyada en güçlü insan tamıtamına yalnız insandır."

Ibsen, Henrik (2011) Toplu Oyunları 2, Nora, Bir Bebek Evi, Hedda Gabler, çev. Yılmaz Öğüt, İstanbul: Mitos Boyut.

Nora, Bir Bebek Evi, Ibsen.

Henrik Ibsen’in (1828-1906), üzerinde çiftlik kurulmuş damızlık hayvan olmadığımızı ve bu işletmecilerin oyuncakları haline getirilmiş kendimizi onların ellerinden çekip almamız gerektiği konusunda bizi uyaran Nora, Bir Bebek Evi (1879) adlı tiyatro oyunu.

Nora, Krogstad'tan, babasının sahte imzasını atarak, eşi Torvald'ın bilmesini istemediği bir borç alır. Bunu öğrendiğinde Nora'yı suçlayan Torvald'ı, Nora büyük bir cesaret göstererek terk eder.

Oyuncakları ellerinden al. İdare, oturacak yer bulamasın.

Linde'nin karşıtlığı Nora'yı kendisini belirlemeye sevk eder.

Linde: "Hastaların kuşkusuz daha çok ilgiye ihtiyacı var."

Doktor Rank "toplumu bri hastaneye çeviren tutum"u dile getirir.

Bir kimse şöyle demeli: "Ciddiyim çünkü kararlıyım." İnsanları birbirine bağlayan şey nedir? Duygu. Daha güçlü bağlayan ise korkudur. Bir kimsenin onu ciddiye alacağımız bir şeyi olmalı. Bir kimseye "Ahlaksız" demek, baştan çıkarıcı bir yargıdır. Peki, ahlaklı olduğunuzu düşünün. Ancak, kim kurtuldu?

Dr. Rank: "Elbette yaşamayı seviyorum. Üzüntülü bile olsam, bu acıyı olabildiğince uzatmaya çalışıyorum."s.26.  İnsanlar Nora'yla bir bebek gibi oynuyorlardı. Önce babası sonra kocası. O halde, onların elinden oyuncağı çekin, kendinizi verin.

Hedda Gabler, Ibsen:

En son kendi isteğimizle cesur bir davranışı ne zaman sergiledik?

Güzelliğin pırıltılı ışığını üzerine düşürdüğümüz şey nedir?

Bir kesik aratarak, başkalarını birbirine bağlayan ortak unsuru yok edebileceğinizi biliyor musunuz?

Şeyleri kendimize benzetmenin en iyi yolu onları derinlere atmaktır. Hedda cesur olmamanın utancını yaşıyor.

"Bu dünyada kendi isteğiyle yapılan cesur bir davranışın bulunabileceğini bilmek bana bir kurtuluş olarak geliyor. Üzerine güzelliğin pırıltılı ışığı düşen bir şey.", s.119.

Ibsen, Henrik (2015) Toplu Oyunları 3, Denizden Gelen Kadın, Yapı Ustası Solness, çev. Meriç Gök, İstanbul: Mitos Boyut.

Yapı Ustası Solness, Ibsen. (1892)

Halvard Solness (yapı ustası), Eşi Aline Solness. Knut Brovik (eski mimar), Dr. Herdal. Ragnar Brovik  (plan ressamı). Kaia Fosli (Brovik'in yeğeni, Ragnar'ın nişanlısı), Bayan Hilda Wangel.

"Çünkü Aline'in boş yere günahıma girmesine göz yummakla kendimi hayırlı bir azaba sokmuşum gibi geliyor bana.", s. 26. Solness ruhsuz yapılar inşa etmek istemez. O şeyi yapmak ister, herhangi bir şey değil.

Ev, içinde kalmak için yapılan bir yapıttır. Mimari bir sanattır. Farkında mıyız? Ne, neyin, kim kimin, ne kimin, kim neyin yanında kalıyor? Ev yuva olmayabilir. İnsanlar yuvaya döner, diğerlerine uğrar. Sevgi sonsuz borçlu kılar. Aşığı zorlayan şey sevgiliye borcunu ödemek istemesidir. Ancak önce onu alacaklı kılmalısınız. Aşkın iki sahneli bir olay olması kolay değildir.

Kuşkularımız çevremizdeki insanları "göz hapsi"ne alır. Bayan Hilda Wangel'in özellikleri: Hayalperestlik, canlılık, renklilik, sıcaklık, uçarılık, yırtıcı bir kuş, avcı, doğan güneş gibi, yaşam, ışık, güç kaynağı olan başlangıçlar, insanların kendilerini gerçekleştirmeleri yönünde cesaretlendiricidir. Hilda gerçeği anılarında, yeniden kuran biridir. Kabul ettiğimiz gerçekliği kim kurmuştu?

Yaşanmamış şeyler yaşanmış şeylerin vardığı noktada gerçekliğimizi oluşturabilirler.

Nihilist bir kimsedir Aline. Sevgi dediğiniz şeyin "vazife" olarak gösterildiğini duymak düşkırıklığı yaratır. Bayan Solness "İnsanın iradesini vazifeye boyun eğdirmek güçtür." Vazife mükemmellik ister. Çoğu zaman böyle olmadığı için bu kimse kendisini suçlar sık sık. Tanrı cezalandırır, yakar, yıkar, sonunuzu getirir. Solness kendisini böylece daha iyi gerçekleştirebilecekti. "Ben de kendi çevremde öyle hür olacağım."

Gerçekten ne zaman konuşabiliriz? Zirvenizde, kendinizi gerçekleştirdiğiniz anda, en güçlü yaratıklarınızla konuşabilirsiniz.

Gerçekten istediğiniz şey olmak zorunda kalırsınız. Bu nedenle ne istediğiniz konusunda samimi ve cesur olun. En sonunda istediğinize boyun eğersiniz. Öteki insanlardan yüzdüğünüz derilerle yaralarınızı iyileştiremezsiniz. (s.83)

Yaban Ördeği, Ibsen.  Ibsen, Henrik (2015) Yaban Ördeği, çev. Yılmaz Öğüt, İstanbul: Mitos Boyut.

Werle: Zengin işadamı/sanayici. Gregers: Werle'in oğlu (Bir köpek olmak ister) 13'üncüdür. Yaşama ihanet eder. Kurtarıcı rolünde modern nihilisttir.

 Yaşlı Ekdal: Werle'in eski iş ortağı. Relling: Hekim. Hjalmar: Ekdal'ın eşi. Yaban ördeği yerine konulur. Dibe inmiş, bataklıkta saplanmış biri olarak görülür."Beni yalnızca kendi halime bırak." "Hayat daha güzel olabilirdi." Gina: Hjalmar'ın eşi. Hedwig: Hjalmar'ın kızı. 14 yaşında Hedwig, Werle'in kızı olduğu ortaya çıkınca 14 yıldır ona babalık yapan Hjalmar tarafından reddedildi ve  intihar etti. Bilgi şansımızı, 14'üncümüzü yok etmemeli. Bilgiyi karartarak yanılsama yaratamayız. Buna kendi kendini aldatma denilir. Dr.: "Sıradan bir insanın hayatında inandığı yalanları elinden alırsanız, onun mutluluğunu da elinden almış olursunuz." Aristoteles: "Zenginlik bolluk içindeki cehalettir" Retorik. Böyle Dedi Zerdüşt: "Hangi insan dayanabilir ki pür gerçekliğe."

Ibsen, Henrik (2008) Four Major Plays, A Doll's House, Ghosts, Hedda Gabler, The Master Builder, tr. by James McFarlane and Jens Arup, with and Introduction by James McFarlane, Oxford: Oxford University Press.

Shaw, George Bernard (2008) Pygmalion and Major Barbara, with an Introduction by Michael Holroyd, New York: Bantam Dell.

Shaw, Bernard (2015) İbsenciliğin Özü, İbsenin Ölümünden Sonra Tamamlanan, çev. Ömer Şekerci, İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.

Ibsen, Henrik (2015) Toplu Oyunları 3, Denizden Gelen Kadın, Yapı Ustası Solness, çev. Meriç Gök, İstanbul: Mitos Boyut.

Denizden Gelen Kadın, Ibsen.

İyi bir sanatçı olmak ya da açık deniz insanı olmak ne demektir? Yaşamak bir sanat yapıtı inşasıdır.

kendinizi satarak hayallerinizi gerçekleştiremezsiniz.

Ellida "denizden gelen kadın"dır.  "Evet, bu öyle bir korku ki, ancak deniz taşıyabilir. Ancak deniz zaptedebilirdi. İzin verirsen bunu da anlatayım." Ellida ıslak saçlarıyla sahne alır: "Karaya çıkarak hata yaptık."

Yok olacağımızın beklendiği andaki sözlerimiz, hakkımızdaki gerçekler olarak anlaşılır.

Ellida: "Sen ne kazanmış olacaksın."

Wangel: "Ben senin kalbini kazanmış olacağım."

Lyngstrand (Heykeltraş) "Ben uzakta olduğumda beni düşüneceğin için, sanatım çok gelişecek."

Hikayesini anlatan bir kimsenin dürüst olduğunu mu düşünürüz?

Kendinizi nereye bağladınız? Yüzüğünüz neredeyse onunsunuzdur. Çekildiğiniz yerdedir o.

Yabancı, açık denizin insanı anlamı belirler. Yabancı "denizin ta kendisi, beni kendisine çekiyor."

Bolette burada sıkışıp kalmış bir sazan gibi hisseder. Özgür iradesiyle karar vermeyen bir kimse olarak Ellida: "Sen beni satın aldın ve ben kendimi sattım."

Dr. Wangel'in yaptığı gibi bir kimseye "hasta" dediğinizde onun kendisi hakkındaki kararını, özgürlüğünü yok sayarsınız.

Ellida: "Seçimimi değil seçimimin sonuçlarını etkileyebilirsin."

Arnholm: "Bu resmi çoktan yaptın ve gönül sayfama astım."

Sen benim sağ kurtulduğum deniz kazasısın.

Ellida Dr. Wangel'e: "Bana doğru zamanda doğru ilacı verdin."

Shaw, George Bernard (2016) Dört Oyun, “Sezar ile Kleopatra”, “ Pygmalion”, “Kırgınlar Evi” ve “Jan Dark”, çev. Sevgi Şanlı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Kırgınlar Evi, Shaw.

Kaptan Shotover: "Bütün dünyayı kazanıp kendi ruhunu kaybetmek açıkgözlülüktür."

Hasta birini yaralarsanız ölür.

Kapılar arkasında konuşulan konularla nasıl yüzleşebiliriz?

Kaptan Shotover gibi unutabilirsiniz de ve yüzleşecek bir şeyiniz olmaz.

Elli Dunn ve Alfred Mangan arasında olan alışveriş karşılıklı olduğunda, bu kimseler birbirlerini ve kendilerini kandırmış olmazlar mı? ya da Hesione Hushabye'nin Hector Hushabye hakkında düşündüğü gibi bir kimsenin beğenisi, başka birinin kötülüklerini kabul edilebilir kılar mı?

Kaptan Shotover: "Senin ruhun neler yapıyor Ellie."

Yoksulluktan kurtulmanın yolu kendinizi zenginliğe satmak mıdır?

Gemiyi yürütürseniz ondan kurtulmuş olursunuz. İşleyen şeyler sizi boşa çıkarır.

Kaptan Shotover: "Cesaret ruhlarınızın sadece canlı olduğunu gösterir."

İnsanlar kırılınca kendilerini bulurlar.

Jan Dark, Shaw.

Jan Dark 17 yaşında bir kadın. "Evet yalnızım yeryüzünde, her zaman yalnızdım." Yalnız biri diğerlerini harekete geçirmek zorunda bırakabilir.

Jan: "Bu mucize bizi biraz uğraştıracak."

Bir azizeyi ancak Tanrı'nın kurallarıyla Kilise'de yok ettiklerini düşündüler.

Cesur ve kararlı olmalıyız çünkü bir mahkemede suçlu, başka bir mahkemede masum çıkarılırız. İki durumda da vazgeçmeye ya da kabul etmeye zorlanırız.

Jan Dark gibi yaşamı seven bir tutsak, cezaevinde çürüme yerine yakılmayı seçer.

Shaw, George Bernard (2016) Dört Oyun, “Sezar ile Kleopatra”, “ Pygmalion”, “Kırgınlar Evi” ve “Jan Dark”, çev. Sevgi Şanlı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Shaw, George Bernard (2009) Augustus Annajenka Bolşevik İmparatoriçe, çev. Suat Başar Çağlan, İstanbul: Yaba yay.

Shaw, George Bernard (2016) Dört Oyun, “Sezar ile Kleopatra”, “ Pygmalion”, “Kırgınlar Evi” ve “Jan Dark”, çev. Sevgi Şanlı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Pygmalion, Shaw:

Pygmalion (1912). Not Alan (Higgins), Doolittle (Liza'nın babası).

Higgins seslerin, dilin gücünü biliyor ancak dilin dönüştürücü etkisinden kaçınıyor. Bir insanı değiştirmede dil ve çevre önemlidir. İnsanların sesleri kaydedilerek onlar arasındaki farklar ortaya konulabilir. Sesleri kullanmadaki ustalık bunu bilen kimseyi insanlar arasına bu kimsenin istediği gibi yerleştirebilir. Dili kullanma becerisi bir kimseyi diğerleri tarafından kabul edilir kılıyor. Yeteri kadarıyla mutlu oluruz. Higgins Doolittle'ı dinlemek istemez, çünkü dinlemek inancı yıkabilir. Düşünmeden konuşunca öğrendiklerimizle değil, olduğumuz gibi ifade ederiz. Başkasının istekleriyle kendimizi gerçekleştiremeyiz. Lisa hanımefendi olunca, hiçbir şey yapamaz hale geldiğini düşünür. Hizmetçilikten çıkar ancak toplumun ve sistemin kölesi olur. Doolittle: "Yardıma layık fakirlerden olaydım. Boynu kırılmış, satın alınmış bir adamım. Yardıma layık fakirler de mutluluk nedir bilmezler."

Higgins: "Bütün insanlara olduğun gibi davran, cennetteymiş gibi."

Kara Kız, Shaw.

Shaw, George Bernard (1999) Kara Kız, çev. Mete Ergin, İstanbul: Cem Yayınevi.

Kara Kız (1932) Din çoğunluk üzerinde neden etkilidir? Sözlerin içinde olup biter onun olayı. Edebiyatla ve korkuyla bağlıyor yaşamı. Kara kız Tanrı'yı arayan bir kimsedir. "Sorularıma cevap vermeyen bir Tanrı bana yaramaz." Yontucu, Hokkobaz (çarmıh satıcılar), Arap, bilim insanları, filozof.

İnanç sözcülerinin enformasyonları bugünün dünyasına geçersiz kaldığı için onların dünyayla temas etmemesi gerekir. Hayatın içine giren kimse dinden uzaklaşır. Filozof: "Tanrı'yı bulamayız çünkü Semele Jüpiter'le Jüpiter'in olduğu gibi karşılaştığında Semele tutuşarak yok olur."

Sezar ile Kleopatra, Shaw.

Shaw, George Bernard (2016) Dört Oyun, “Sezar ile Kleopatra”, “ Pygmalion”, “Kırgınlar Evi” ve “Jan Dark”, çev. Sevgi Şanlı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Apollodorus: "Budala bir adam utanacağı bir iş yaptığı zaman "bu görevimdir" der, çıkar işin içinden."

Sezar cesaretlendirdiği Kleopatra'nın içindeki vahşi hayvanı özgür bırakır.

Cesur kimseler için "ihanet" "yarın güneş doğacak" demek kadar bildik ve sıradandır.

Sezar herkesi seviyor.

Shaw, George Bernard (2008) Ölümsüzlüğün Sırrı, çev. Hikmet Kırık, İstanbul: Salyangoz Yayınları.

Caydırmaya Karşı Platon'un Lakhes Diyaloğunda ve Aldous Huxley'in Cesur Yeni Dünya Romanında Cesaret Felsefesi, Metin Bal. Video kaydını izlemek için tıklayınız lütfen: https://www.youtube.com/watch?v=XC2Zm6hdMjI

Bulantı romanında Sartre'ın Fenomenolojik Ontoloji Temelinde Hümanist Varoluşçuluğu

Heller, Joseph (1 Mayıs 1923 - 12 Aralık 1999) Catch 22 (1953) (Madde 22)

Herbert, Frank (1988) Dune, London: Hodder & Stoughton Ltd. 

(Herbert, Frank (2017) Dune, çev. Dost Körpe, İstanbul: İthaki Yayınları.)

Herbert: "To the people whose labours go beyond ideas into the reals of "real materials" - to the dry-land ecologists, wherever they may be, in whatever time they work, this effort at prediction is dedicated in humility and admiration."

Orwell, George (2017) Paris ve Londra’da Beş Parasız, çev. Berrak Göçer, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Orwell, George (2019) 1984, çev. Celâl Üster, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Plath, Sylvia (2013) The Bell Jar, London: CPI Group Ltd.

Plath, Sylvia (2016) Sırça Fanus, çev. Handan Saraç, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.

Adelbert von Chamisso (1781-1838) Peter Schlemihl’in Olağanüstü Öyküsü (1814)

Balzac, Honoré De (2012) Gerçeği Arayış, çev. Celal Öner, İstanbul: Oda Yayınları.

Balzac, Honoré De (2017) Gizli Başyapıt, çev. Samih Rıfat, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Hugo, Victor (2012) Sefiller – I – çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Hugo, Victor (2012) Sefiller – II – çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Ajar, Emile (2009) Onca Yoksulluk Varken, çev. Vivet Kanetti, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Jarry, Alfred (2015) Patafizikçi Doktor Faustroll’un Davranış ve Görüşleri, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık.

Belıy, Andrey (2006) Petersburg, çev. Gülderen Süer, İstanbul: Multilingual.

Poe, Edgar Allan (2015)  Gizem ve Hayalgücü Öyküleri, çev. Özgür Umut Hoşafçı, İstanbul: Halikarnas Yayınları.

Shaw, Irwin (27 Şubat 1913 - 16 Mayıs 1984) Rich Man, Poor Man (1969, Zengin ve Yoksul)

Antonin Artaud’nun (1896-1948) “Vahşet’in Tiyatrosu” (theatre of cruelty). “Vahşet Tiyatrosu”, yaşama […] dramatik bir biçim verme denemesiydi.” (s. 67. Baudrillard, Jean (2008) Simulakrlar ve Simülasyon, çev. Oğuz Adanır, Ankara: Doğu Batı Yayınları.)

Brecht, Bertolt (1998) Bütün Oyunları, Cilt 3, Üç Kuruşluk Opera, Mahagony, Mahagonny Kentinin Yükselişi ve Düşüşü, Lindberghlerin Uçuşu, Anlaşma Üzerine Baden Öğreti Oyunu, Evet Diyen, Evet Diyen. Hayır Diyen, Önlem (1930), Önlem (1931), çev. Yücel Erten (Üç Kuruşluk Opera), Aziz Çalışlar-Yılmaz Onay (Mahagonny), Ayşe Selen (Öğreti Oyunları), İstanbul: MitosBOYUT Yayınları.

Beckett, Samuel (2015) Murphy, çev. Uğur Ün, İstanbul Ayrıntı Yayınları.

Percy, Walker (2005) Sinema Müdavimi, çev. Gamze Varım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Sartre, Jean Paul (2009) Toplu Oyunlar, Gizli Oturum, Mezarsız Ölüler, Sinekler, Kirli Eller, Şeytan ve Yüce Tanrı, Saygılı Yosma, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki Yayınları.

Jean-Paul Sartre, "Şeytan ve Yüce Tanrı", ss. 459-676.

Zola, Émile (2014) Gerçek, çev. Nesrin Altınova, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.

Zola, Émile (2013) Yaşama Sevinci, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Zola, Émile (2016) Bir Aşk Sayfası, çev. Nazan Ergün, İstanbul: Maviçatı Yayınları.

Stendhal (2015) Kırmızı ve Siyah, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Stendhal (2019) Aşk İksiri, çev. Özge Bilge Kara, İstanbul: Zeplin Kitap.

Stendhal (2012)  Aşka Dair, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Kırmızı Yayınevi.

Maupassant, Guy de (2003) Aşk Başkadır, çev. Faruk Yener, İstanbul: Say Yayınları.

Maupassant, Guy De (2021) Serseri Aşklar, çev. Arzu Özdemir, İzmir: Arvo Yayınları.

Bourget, Paul (1936) Hayatın İntikamı, çev. Ferid Namık Hansoy, İstanbul: Zarafet Basımevi.

Gide, André  (2002) Ahlaksız, çev. Mehmet Ali Ağaoğulları, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.

[Gide, André (1958) The Immoralist, tr. by Dorothy Bussy,  New York: A Vintage Book.]

Woolf, Virginia (2019) Orlando, çev. Sibel Hacıoğlu, İstanbul: Aylak Adam.

[Woolf, Virginia (2011) Orlando, çev. Seniha Akar, İstanbul: İletişim Yayınları.]

Woolf, Virginia (2020) Kendine Ait Bir Oda, çev. Ezgi Taoğlu Özkülahçı, İstanbul: İndigo Kitap.

"Her şeye rağmen sıcaktı güneş, her şeye rağmen üstesinden geliyordu insan. Hayat bir şekilde günleri birbiri ardına eklemenin yolunu buluyordu, her şeye rağmen. " Virginia Woolf, Mrs. Dalloway

Cervantes, Miguel de Saavedra (2016) Don Quijote La Mancha'lı Yaratıcı Asilzade - I. ve II. Cilt, çeviren Roza Hakmen, şiirleri çeviren Ahmet Güntan, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.

Mann, Thomas (2016) Büyülü Dağ / Der Zauberberg, çev. İris Kantemir, İstanbul: Can Yayınları.

Alıştıktan sonra zaman hızlı geçer. "Senin hatrına değil, öykünün hatrına anlattık." (ss.452-458.)

Hamsun, Knut (2005) Açlık, çev. Behçet Necatigil, İstanbul: Varlık Yayınları

Céline, Louis-Ferdinand (2019) Gecenin Sonuna Yolculuk, çev. Yiğit Bener, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Camus, Albert (2016) Veba, çev. Nedret Tanyolaç Öztokat, İstanbul: Can Yayınları.

Shelley, Mary (2012) Frankenstein, çev. Orhan Yılmaz, İstanbul: İthaki Yayınları.

Shelley, Percy Bysshe (2019) Ateizmin Gerekliliği, Aşk Üzerine, Haklar Beyannamesi, çev. Yiğit Onat Ayaşlıoğlu, İstanbul: Ganzer Kitap.

Brecht, Bertolt (1939-43, Amerika'da yaşadığı yıllarda yazmaya başladığı tiyatro yapıtı) Sezuanın İyi İnsanı. Bu oyunun Türkçe çevirisi için şu kitaba bkz: Brecht, Bertolt (2013) Bütün Oyunları - 6 -, çev. Ahmet Cemal, Ayşe Selen, Özdemir Nutku, Yılmaz Onay,  İstanbul: İstanbul: Agora Kitaplığı.Kitabın içinde yer alan oyunlar: "Cesaret Ana ve Çocukları", "Lukullus'un Sorgulanması (1940)", "Lukullus'un Sorgulanması (1951)", "Lukullus'un Mahkûmiyeti", "Sezuan'ın İyi İnsanı" ve "Puntila Ağa ve Uşağı Matti". 

Melville, Herman (2015) Kâtip Bartleby & Benito Cereno, çev. Alkım Doğan, İstanbul: İthaki Yayınları.

[Melville, Herman (2014) Yazıcı Bartleby, çev. Murat Belge, İstanbul: İletişim Yayıncılık. /Melville, Herman (2019) Kâtip Bartleby, çev. Hamdi Koç, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.]

Sartre, Jean Paul (2009) Toplu Oyunlar, Gizli Oturum, Mezarsız Ölüler, Sinekler, Kirli Eller, Şeytan ve Yüce Tanrı, Saygılı Yosma, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki Yayınları.

Sarte, Jean-Paul, Saygılı Yosma.

Şiir kitabı: Desnos, Robert (2008) Hayır, Aşk Ölmedi, resimler Max Ernst, seçme şiirler, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Lawrence, D. H. (2011) Harman Yerinde Aşk, çev. Suzan Aral Akçora, İstanbul: Helikopter.

Sepúlveda, Luis (2017) Aşk Romanları Okuyan İhtiyar, İspanyolca aslından çeviren Emrah İmre, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Lessing, Doris (2012) Gene Aşk, çev. Tomris Uyar, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Morrison, Toni (2019) Aşk, çev. Püren Özgören, İstanbul: Sel Yayıncılık.

South, Ashley (2011) Aşk Oyunu (Love Game), çev. Evrim Erken, İstanbul: Feniks Kitap.

Gallupieri, Luisa (...) Aşk Oyunları, çev. Adnan Tahrir, Hürriyet Gazetesi Neşriyatı.

Brockenbrough, Martha (2019) Aşk ve Ölüm Oyunu, (The Game of Love and Death) çev. Özlem Tezer, İstanbul: Yabancı Yayınları.

Camp, Candace (2011) Aşk Engel Tanımaz, çev. Ceren Kurtoğulları, İstanbul: Pegasus Yayınları.

Ionesco, Eugene (2000) Gergedanlar, Bavullu Adam, Şu Kahpe Dünya, Toplu Oyunları 4, çev. Hasan Anamur, Mitos Boyut Yayınları.

Gergedanlar

Ionesco, Eugène (1997) Kel Şarkıcı,  Ders, çev. Hasan Anamur, Toplu Oyunları 2, Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları.

Kel Şarkıcı

Ionesco, Eugène (1997) Kel Şarkıcı,  Ders, çev. Hasan Anamur, Toplu Oyunları 2, Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları.

Ders

Ionesco, Eugene (2000) Gergedanlar, Bavullu Adam, Şu Kahpe Dünya, Toplu Oyunları 4, çev. Hasan Anamur, Mitos Boyut Yayınları.

Bavullu Adam

Genet, Jean (1999) Gülün Mucizesi (1946), çev. Hamdi Tuncer, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

*********

*********    *********    *********    *********    *********

Sartre, Jean Paul (2009) Toplu Oyunlar, Gizli Oturum, Mezarsız Ölüler, Sinekler, Kirli Eller, Şeytan ve Yüce Tanrı, Saygılı Yosma, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki Yayınları.

Sartre, Çıkış Yok [Fr. Huis Clos, No Exit, Gizli Oturum] (1944) ss. 2-46.

Sartre, Jean-Paul (1965) Gizli Oturum, çev. Bertan Onaran, İstanbul: De Yayınevi.

Sartre, Jean-Paul (1989) No Exit and Three Other Plays (The Flies, Dirty Hands, The Respectful Prostitute, New York: Vintage International.

Sartre, Jean-Paul (2014) Toplu Oyunlar 2, Nekrassov, Kean, Troyalı Kadınlar, Bariona veya Acı ve Umut Oyunu, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki.

Jean-Paul Sartre, Kean.

Sartre, Jean-Paul (2014) Toplu Oyunlar 2, Nekrassov, Kean, Troyalı Kadınlar, Bariona veya Acı ve Umut Oyunu, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki.

Jean-Paul Sartre, Nekrassov.

Sartre, Jean-Paul (2014) Toplu Oyunlar 2, Nekrassov, Kean, Troyalı Kadınlar, Bariona veya Acı ve Umut Oyunu, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki.

Bariona veya Acı ve Umut Oyunu

Sartre, Jean Paul (2009) Toplu Oyunlar, Gizli Oturum, Mezarsız Ölüler, Sinekler, Kirli Eller, Şeytan ve Yüce Tanrı, Saygılı Yosma, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki Yayınları.

Jean-Paul Sartre, Kirli Eller.

Jean-Paul Sartre, Duvar (1939) yapıtında beş hikaye.

Woolf, Virginia (2014) Bayan Dalloway,  çev. Derya Öztürk, Ankara: Tutku Yayınevi.

Ionesco, Eugene (2000) Gergedanlar, Bavullu Adam, Şu Kahpe Dünya, Toplu Oyunları 4, çev. Hasan Anamur, Mitos Boyut Yayınları.

Şu Kahpe Dünya

Beckett, Samuel (2000) Godot’yu Beklerken, çev, Uğur Ün veTarık Günersel, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Beckett, Samuel (2014) Oyun Sonu, çev. Genco Erkal, İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları.

Beckett, Samuel (2012) Watt, çev. Uğur Ün, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Beckett, Samuel (2014) Mercier ile Camier, çev. Uğur Ün, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Tezuka, Osamu (2012) The Book of Human Insects, tr. by Mari Morimoto, New York: Vertical.

Balzac (2004) Goriot Baba, çev. Nurten Tunç, çev. İstanbul: Oda Yayınları.

Michael Ende (12 Kasım 1929 - 28 Ağustos 1995) (1973) Momo ya da Zaman Hırsızları Hakkında ve Çalışmış Zamanı İnsanlara Geri Getiren Çocuk Hakkında Tuhaf Öykü

Goethe, von Johann Wolfgang (2015) Genç Werther'in Acıları, çev. Ahmet Arpad, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Bulantı romanı ve Gizli Oturum [Çıkış Yok] (1944) Oyununda Sartre'ın Fenomenolojik Ontoloji Temelinde Hümanist Varoluşçuluğu

Jean-Paul Sartre, Bariona veya Acı ve Umut Oyunu

For English Click Here Please

Gide, André  (2002) Ahlaksız, çev. Mehmet Ali Ağaoğulları, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.

[Gide, André (1958) The Immoralist, tr. by Dorothy Bussy,  New York: A Vintage Book.]

"Bana varolma nedenleri veriniz."

"Herkes öykünüyor ve herkes yaşamı sevdiğini ileri sürüyor." (s. 90)

Şimdiye kadarki ahlakı bir tarafa bırakmalı.

"Varolmak yeterince meşgul ediyor beni." (s.25)

"Birimizin en küçük çağrısını diğerimiz duymak zorundaydı." (s.10)

"Güç olan özgür olmayı bilmektir." (s.13)

Nişanlısını sevmiyordu ancak başka sevdiği bir kadın da yoktu. (s.14)

Hastalığıyla daha az ilgilenince yaşamdan daha çok tad alıyordu.

Öğrenilmiş ikinci kişiliği silip, altındaki gizlenmiş metni ortaya çıkarmak, yaşamın artması, coşmasıydı bu.

Silik karakterlere, ölüler arasından çıkıp gelen biri gibi, ortaya çıkmaları için zaman tanımak lazım.

Camus, Albert (2016) Veba, çev. Nedret Tanyolaç Öztokat, İstanbul: Can Yayınları.

"Bir kenti tanımanın en bildik yollarından biri de insanların orada nasıl çalıştığına, orada birbirlerini sevdiğine ve nasıl öldüğüne bakmaktır." (s. 13)

"Sevgi deyince başka bir şey anlıyorum ben ve ölünceye kadar çocukların işkenceden geçtiği şu yaratılışı reddedeceğim." (s. 217).

"Seni sevdim, ama artık yoruldum. Gitmekten mutlu değilim, ama yeniden başlamak için mutlu olmak gerek." (s.88)

Fareler sürüler halinde ölmek üzere, insanların yakınına gelirler. Kediler ortadan kaybolur. Ölüm ne zaman ciddiyet alınır? Zevklerine kendisini köle gibi kaptırmayan biri Jean Tarrov. Hastalar berbat bir koku içinde ölüyorlar. Bunun bir "salgın" olduğu sonunda kabul edilir. Kamuyu telaşlandırmaktan kaçınılır. Önlemler yetersiz kalır. Herkes kendi işine geri döner. Kent karantinaya alınır, kapatılır. Özel ilişkiler, sevgililer arasındaki "ayrılık", "iletişimsizlik", "ulaşılmazlık" şimdi tüm toplumun duygusu haline gelir. Bir salgın, sürgün duygusu, kayıp korkusu, ölümler ve düş kırıklıkları yurttaşlarda sorumluluk yaratır. Zamanı hesaplamazlar, geleceğe yönelmezler, aynı yere bakarlar. Rieux'nun mücadeleci tutumu Rambert'in kaçış planından vazgeçmesi için ona cesaret verir. Rieux: "Beni ilgilendiren insanın selameti değil, öncelikle sağlığı."

Fitzgerald, F. Scott (2013) Muhteşem Gatsby, çev. Müge Günay Güran, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.

"Dünyada sadece kovalananla kovalayanlar, iz peşindekiler ve yorgun düşenler vardır." (s. 87)

"Bir erkeğin hayallerle dolu yüreğinde biriktirip sakladıklarıyla hiçbir ateş, hiçbir yenilik başa çıkamaz." (s. 104)

Kalabalıklar partilere katılırlar ancak cenazede görünmezler. Gatsby'i kim yaratmıştır? Buradaki "muhteşemlik" nerededir? Büyülenmek için, gösteri için gelirler.

Zola, Émile (2014) Gerçek, çev. Nesrin Altınova, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.

"Gerçeğin karşısında hiçbir şey dayanamaz. Gerçek büyük, sonsuz, yenicidir." (s.53)

"Bir milletin çılgınlığa kapılarak yavaş yavaş ölmesi için bir tek haksızlık, adaletsizlik yeter." (s. 173).

İnanç sözcüleri halkı sömürecek hale nasıl getirilebiliyor? Dreyfus olayı etrafında yığılan olaylar.

Kadın ve eğitimi elinde tutmak dinin gücünü sürdürmesinin iki kaynağıydı. Önyargılar hakikati tutulmaya uğratır. Çoğunluk hakikatle değil gözümüzle uğraşıyor, açmak değil kapatmak için. Toplumun baskı karşısında otosansürü hakikati bilenleri de susturabilir. Baskı yapanlar itiraf edebilerler, en azından kötülüğü nasıl gerçekleştirdiklerini, kendisi uğruna bunu yaptıkları iyilik adına itiraf edebilerler.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2016) İnsancıklar, çev. Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yayınları.

"Mutsuzluk bulaşıcı bir hastalıktır. Mutsuzlar, zavallılar daha da mutsuz zavallı olmamak için birbirinden kaçmalıdırlar." (s.120)

Hamsun, Knut (2005) Açlık, çev. Behçet Necatigil, İstanbul: Varlık Yayınları.

Andreas: "Hem yürüyor hem de çavdar ekmeğini hayal ediyordum. Şimdi yemesi ne hoş olurdu. Açlık iflahımı kesiyordu. Ölmeyi yok olmayı özledim, duygulandım, ağladım. Sefaletim bitip tükenmez bilmiyordu." (s. 52).

Andreas o kadar açtır ki ahlakı bir tarafa bırakır ve parayı alır ancak uzun süre aç kaldığı için besini unutmuş midesi bunu kabul etmez. (s.93 vd.) Tok kalabilmek için yaşıyoruz.

Cervantes, Miguel de Saavedra (2016) Don Quijote La Mancha'lı Yaratıcı Asilzade - I. ve II. Cilt, çeviren Roza Hakmen, şiirleri çeviren Ahmet Güntan, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.

Mahsun yüzlü şövalyeden aslanların şövalyesine Don Quixote.

"Ben kim olduğumu biliyorum" dedi Don Quixote "Ne olabileceğimi de biliyorum. Yalnız söylediklerim değil, Fransa'nın on iki asilzadesinin hepsi, hatta dokuzların hepsi. Her birinin tek tek ve hepsinin birlikte gösterdiği kahramanlıkları geçecek benim kahramanlıklarım." (s.72). "Bu dünyada bir insanın yapabileceği büyük delilik, kimse öldürmediği halde, sırf keder yüzünden kendini ölüme terk etmektir." (s.83).

Woolf, Virginia (2010) Orlando, çev. Seniha Akar, İstanbul: İletişim Yayınları.

"Giysiler, bizim dünyaya bakışımızı ve dünyanın bize bakışını değiştirirler. Biz onlara bir kol ya da göğüs biçimi verebiliriz. Oysa onlar yüreklerimizi, beyinlerimizi, dillerimizi gönüllerince biçimlendirirler." (s. 140)

Shelley, Mary (2012) Frankenstein, çev. Orhan Yılmaz, İstanbul: İthaki Yayınları.

" "Çok şey yapıldı!" diye bağırdı Frankenstein'ın ruhu "daha, daha fazlasını elde edeceğim; çoktan çizilmiş adımlarda yürürken yeni bir yola öncülük edeceğim, bilinmeyen güçleri keşfedeceğim ve dünyaya yaratılışın derinliklerindeki gizemlerini göstereceğim." (s. 42)

Frankenstein meydana getirdiği şeyden tiksiniz, bir ad koymadığı bu şeye "ucube" der.

Beni "hiçbir suç işlemeden neşeden mahrum ettin!" (s. 98). "Acı beni bir iblis yaptı!" (s. 98)

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2006) Suç ve Ceza, çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. "Hem her şey insanın kendi elinde, hem de insan yalnızca korkaklığı yüzünden ne fırsatlar kaçırıyor." (s. 2)Marmeladov: "Sayın bayım yoksulluk ayıp değil bir gerçek."

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2016) Ezilenler, çev. Nihal Yalaza Taluy, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Anatole France: "Bazıları kitabı kalınlığıyla ölçer, sanki kafayı değil de kolları çalıştırmak için yazılmışçasına."

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2016) Öteki, çev. Tansu Akgün, İstanbul: Türkiye İş Bankası.

"Tanrım neden beni hayatındaki erdemin bazen nankörlüğe, özgür düşünceye, kusurlara ve kıskançlığa üstün geldiğinin kanıtı olan bu önemli ve ibret verici anları, güzel ve etkili bir dille anlatma yeteneğinden mahrum bıraktın." (s.33)

"Her şeyin kökeninde eğitimin ahlaksızlaşması yatıyor. Bugünkü eğitime bakıyorum da ahlaksızlıktan başka bir şey göremiyorum." (s.155)

Bakışlarıyla kendisinin farkını ortaya koymaya çalışan, kendisini bir böcek gibi hisseden, korkaklığını ve çekingenliğini soyluluğuna bağlayan, iyi olan herkese benzemek isteyen sıradan biri. Kendisini benzetmeye çalışırken iğrenç birşeye dönüşüyor. İşte bu anda ötekiyle karşılaşıyor.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (1997)  Ölü Evinden Anılar, çev. Tülin Altınova, İstanbul: Oda Yayınları.

Alexander Petrovich Goryanchikov'un mahkumiyeti. "Hapishane sabretmenin öğrenilebileceği tek yerdir. İnsanoğlu zamanla her şeye alışabilen bir varlıktır." (s.23) "Mahkumlar filozofça "bizim işimiz bitik!" deme alışkanlığındadırlar." (s. 28). "Hapishane suçluyu ıslah etmez, yalnızca toplumu bundan sonra onun işleyebileceği başka suçlardan korur." (s. 31).   "Bu durumda mahkum toplumdan nefret eder ve kendisini haklı toplumun haklı olduğunu düşünür." (s. 31) Mahkum hapishaneye adım atar atmaz hissettiği ilk şey "tiksinme"dir. s. 38.

Özgürlükten yoksun kalmanın ve zorunlu çalışmanın dışında hapishane yaşamında belki de geri kalan her şeyden beter olan bir şey vardır bu da zorunlu birlikte yaşamadır. s. 40. "Hapis günlerinin hepsi birbirinin aynısı, hepsi birbirinin eşidir." (s. 137) "Her insanın bir amaca gereksinimi vardır. Bu amacı ve umudu yitiren bir kişi umutsuzluk ve üzüntü yüzünden bir canavara dönüşür." (s. 356). "Hapishaneye gelen her yeni kişi iki saat içinde öbür tutuklulara benzer. Bu insanlar birbirlerinin aynısıdır." (s.358). "Yeni bir yaşam artık onu bekliyordur, ona göre bu mezardan ölüler arasından yeniden doğuştur." (s.420)

Mahkum olmak için bir yere götürülüp kapatılmayı anlamayalım sadece, gerçekte "mahkumluk" denilen şey, nerede olursak olalım kurallara boyun eğmek demektir. Hapishane bu şekilde bir "ölü evi"dir. Bir mahkumun ayağındaki prangalar ona "insan" olduğunu asla unutturmaz. Mahkumlar "insan"ı (duyguları, hastalığı, vb.) taklit etmekte kendilerini eğitirler. Goryanchikov mezardan, ölüler arasından yeniden doğuş demek olan özgürlük düşüncesiyle yüreğinin çarpmasını tekrar hisseder.

Stendhal (2015) Kırmızı ve Siyah, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Giyotine vurulan, sorma ve düşünme cesaretini gösteren Julien: "İnsan "giyotine gideceğim", "giyotine gideceksin" diyebilir, ancak "giyotine gittim" diyemez."

"Her gerçek tutku yalnız kendini düşünür.", s. 65.

"Roman geniş bir yolda dolaşan aynadır. Kimi zaman gözlerinize göğün mavisini, kimi zaman da yoldaki balçık çukurlarını yansıtır." (s.438)

Zola, Émile (2014) Yaşama Sevinci, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Yaşamı Pauline simgeler, Véronique ölümü. "Sevinçli olma çabası neye yarar?" sorusunun cevabı için bkz. s.255. Bir kimse öldüğünde bir "hiçlik" de onunla birlikte kaybolur. "Buydu demek ölüm. Bir daha hiç olmamaktı, geride yalnız korkulu bir pişmanlık bırakırken bir gölgeye sarılan titrek kollardı." (s.216)

Brecht, Bertolt (2013) Sezuan'ın İyi İnsanı, çev. Özdemir Nutku, İstanbul: Agora Kitaplığı.

"İnsan mı değişmeli, dünya mı yoksa? Başka tanrılar mı olmalı? ya da hiç mi olmasın tanrı?" (s. 346)

Kafka, Franz (2016) Dava, çev. Gülperi Sert, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

"Dava edilmiş olmakla birlikte, dava edilmemi gerektiren bir suçum yok." (s.10) " "Bir köpek gibi!" dedi, sanki utanç kendisinden sonra yaşamaya devam edecekti." (s. 216)

"Biz senin durumunu bilmiyoruz. Sadece görevliyiz."

Josef K. sorgulanacağını biliyor ancak "ne zaman, nerede?" bilmez. "Görüyorum ki sizler hepiniz memursunuz." (s.43)

Bu davaya avukat tutulsa bile, bu avukat da bu dava  hakkında hiçbir şey bilemeyecektir.

"Otoriteyi Sorgulayan Bir Kimse Arayışında Sokrates. Platon’un Kriton Diyaloğu Üzerine", Metin Bal. ss. 131-144. ÖZNE, Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları. Sayı: 24. Kitap-Bahar 2016: PLATON. ISBN: 9786059706643, sayfa sayısı: 576. Konya: Çizgi Kitabevi. Sayı editörü: Arş. Gör. Birdal Akar. The Philosopher's Index.

Nietzsche'nin Sanat Teorisi İçin Bir Hazırlık:

"Nietzsche Dünyayı Neden Bir Sanat Yapıtı Olarak Değerlendirir?", Metin Bal, Özne, Felsefe ve Bilim Yazıları Dergisi, Dosya Konusu: Felsefi Bir Sorun Olarak İnanma, Güz 2014: 21.kitap. Konya: Çizgi Kitabevi, ss. 247-258.

Plato (1924) Euthyphro,  tr. into English with Analyses and Int.by B. Jowett. in Five Volumes, Vol. II. London: Lowe & Brydone, Printers, LTD. pp. 65-93.

(Platon (2011) Euthyphron, çev. Güvenç Şar, İstanbul: Kabalcı Yay./Platon (2000) Euthyphron, çev. Pertev Naili Boratav, İstanbul: Sosyal Yay.)

Nietzsche'nin Güç İstenci'nde insanın durumunun yapısal momentlerinin analizi

"Nihilizm"in Tanımlanmasında Nietzsche'nin "Tanrı Öldü" Sözünün Anlamı

Nietzsche, Friedrich (2011) Şen Bilim (Ana Metin 1), çev. Ahmet İnam, İstanbul: Say Yayınları.

Nietzsche, Friedrich (2011) Şen Bilim (Şiirler), çev. Ahmet İnam, İstanbul: Say Yayınları.

“Nietzsche’nin “Tanrı Öldü” Sözü”nün Düşünce Tarihindeki Öneminin Heidegger Tarafından Bir Yorumu", Metin Bal.

Nietzsche, Friedrich (1968) The Will To Power, A New Translation by Walter Kaufmann and R. J. Hollingdale, edited, with Commentary, by Walter Kaufmann with Facsimilies of the Original Manuscript, New York: Vintage Books, A Division of Random House.

(Nietzsche, Friedrich (2002) Güç İstenci, Bütün Değerleri Değiştiriş Denemesi, çev. Sedat Umran, İstanbul: Birey Yayıncılık.)

Nietzsche, Friedrich (1968) The Will To Power, A New Translation by Walter Kaufmann and R. J. Hollingdale, edited, with Commentary, by Walter Kaufmann with Facsimilies of the Original Manuscript, New York: Vintage Books, A Division of Random House.

"Nietzsche'nin Nihilizm Karşıtlığı", Metin Bal, 16 Kasım 2016, XV. Dünya Felsefe Günü Etkinliği konuşması, DEÜ, Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü.

Nietzsche, Friedrich, (2007), İyinin ve Kötünün Ötesinde, Bir Gelecek Felsefesini Açış, Çev: Ahmet İnam, İstanbul: Say Yayınları.Nietzsche, Friedrich (2003) Tan Kızıllığı, Ahlaksal Önyargılar Üzerine Düşünceler, Bütün Yapıtları 4, çev. Özden Saatçi, İstanbul: Say Yayınları.

Nietzsche, Friedrich (1986) Human, All Too Human: A Book for Free Spirits, tr. by R.J. Hollingdale, Cambridge: Cambridge University Press.

(Nietzsche, Friedrich (2004) İnsanca, Pek İnsanca, 2, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İthaki Yayınları.)

Nietzsche, Friedrich (2015) Ahlakın Soykütüğü Üzerine, Bir Kavga Yazısı, çev. Ahmet İnam, İstanbul: Say Yayınları.

Nietzsche, Friedrich (1997) Thus Spake Zarathustra, A Book For All And None, tr. by Thomas Common, Hertfordshire: Wordsworth Editions Limited. (Nietzsche, Friedrich (2004) Zerdüşt Böyle Diyordu, çev. Osman Derinsu, İstanbul: Varlık Yayınları.)

1-) Plato (1924) Euthyphro,  tr. into English with Analyses and Int.by B. Jowett. in Five Volumes, Vol. II. London: Lowe & Brydone, Printers, LTD. pp. 65-93.

(Platon (2011) Euthyphron, çev. Güvenç Şar, İstanbul: Kabalcı Yay./Platon (2000) Euthyphron, çev. Pertev Naili Boratav, İstanbul: Sosyal Yay.)

2-) David Berman, "Schopenhauer, Nietzsche ve Ateizm", çev. Metin Bal. (David Berman, “Schopenhauer, Nietzsche, and Atheism”, İçinde: Encyclopedia of Psychology and Religion. ss. 823-825. Leeming, David A., Madden, Kathryn & Marian, Stanton (ed. 2010) Encyclopedia of Psychology and Religion, New York: Springer.)

3-) Hill, R. Kevin (2005) Nietzsche's Critiques, The Kantian Foundation of his Thought, Oxford: Clerendon Press.

4-) Ray, Matthew Alun (2003) Subjectivity and Irreligion. Atheism and Agnosticism in Kant, Schopenhauer and Nietzsche, Aldershot: Ashgate Publishing Limited.

5-) Pippin, Robert B. (2010) Nietzsche, Psychology & First Philosophy, Chicago: The University of Chicago.

Psychology as "the Queen of the Sciences" / What is a Gay Science? / Modernity as a Psychological Problem / "The Deed is Everything (Das Tun ist alles) / The Psychological Problem of Self-Deception / How to Overcome Oneself: On the Nietzschean Ideal.

6-) Schopenhauer, Arthur (2009) İsteme ve Tasarım Olarak Dünya, çev. Levent Özşar, İstanbul: Biblos Kitabevi.

7-) Schopenhauer, Arthur (2009) The Horrors and Absurdities of Religion, tr. by R. J. Hollingdale, London: Penguin Books.

(Schopenhauer, Arthur (2009) Din Üzerine, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.)

8-) Schopenhauer, Arthur (2015) İdeal ve Gerçek, İdealizmin ve Gerçekçiliğin Kısa Tarihi, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

9-) Schopenhauer, Arthur (2014) Hayatın Anlamı, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları. İçindekiler: Hayat: ıstırap ve sefalet; Yaşama iradesinin tasdiki ve inkarı; Hayatın boşluğu öğretisi üzerine; İntihar üzerine.

10-) Schopenhauer, Arthur (2014) Okumak, Yazmak ve Yaşamak Üzerine, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Şule Yayınları.

11-) Schopenhauer, Arthur (2008) Seçkinlik ve Sıradanlık Üzerine, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

12-) Nietzsche’nin "Tanrı Öldü" Sözü ve Dünya Resimleri Çağı, Heidegger, Martin. Çev. Levent Özşar. Bursa: Asa Kitabevi.

13-)"Nietzsche Dünyayı Neden Bir Sanat Yapıtı Olarak Değerlendirir?", Metin Bal, Özne, Felsefe ve Bilim Yazıları Dergisi, Dosya Konusu: Felsefi Bir Sorun Olarak İnanma, Güz 2014: 21.kitap. Konya: Çizgi Kitabevi, ss. 247-258.

"Gerçekten Düşünme" ve "yinelenen boş bildirim"den kaçınmak için hazırlayıcı kavramlar: Hiç, Özgürlük, Varlığın Tarihi, Aletheia ve Hakikat, Ev(sizlik) ve Tekinsiz, İnsan ve Antropoloji, Ontoloji ve Fundamental Ontoloji, Tanrı ve Teoloji.

14-) Nietzsche, Friedrich (2006) Eğitimci Olarak Schopenhauer, çev. Cemal Atila, İstanbul: Say Yayınları.

15-) Nietzsche, Friedrich (1968) The Will To Power, A New Translation by Walter Kaufmann and R. J. Hollingdale, edited, with Commentary, by Walter Kaufmann with Facsimilies of the Original Manuscript, New York: Vintage Books, A Division of Random House.

(Nietzsche, Friedrich (2002) Güç İstenci, Bütün Değerleri Değiştiriş Denemesi, çev. Sedat Umran, İstanbul: Birey Yayıncılık.)

16-) Heidegger, Martin (1991) Nietzsche, Vol. I: The Will to Power as Art, Vol. II: The Eternal Recurrence of the Same, tr. by David Farrell Krell, New York: Harper & Row.

17-) Nietzsche, Friedrich (2011) Şen Bilim (Ana Metin 1), çev. Ahmet İnam, İstanbul: Say Yayınları.

17.1.-) Nietzsche, Friedrich (2011) Şen Bilim (Şiirler), çev. Ahmet İnam, İstanbul: Say Yayınları.

18-) Heidegger, Martin (2001) Nietzsche’nin “Tanrı Öldü!” Sözü ve Dünya Resimleri Çağı, Çev: Levent Özşar, Bursa: Asa Kitabevi.

19-) Nietzsche, Friedrich (2005) Yunan Tragedyası Üzerine İki Konferans, çev. Mahmure Kahraman, İstanbul: Say Yayınları.

20-) Nietzsche, Friedrich, (2007), İyinin ve Kötünün Ötesinde, Bir Gelecek Felsefesini Açış, Çev: Ahmet İnam, İstanbul: Say Yayınları.

21-) Nietzsche, Friedrich (1988) Die Geburt der Tragödie, Unzeitgemässe Betrachtungen, I-IV, Nachgelassane Schriften, 1870-1873, Kritische Studienausgabe Herausgegeben von Giorgio Colli und Mazzino Montinari, München: Deutscher Taschenbuch Verlag.

21.1.-) Nietzsche, Friedrich (2013) Tragedyanın Doğuşu, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: TİB, Kültür Yayınları.

21.2.-)  Nietzsche, Friedrich (1995) The Birth of Tragedy, tr. by Clifton P. Fadiman, New York: Dover Publications, INC.

21.3.-) Nietzsche, Friedrich (2011) Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu, Çev. İsmet Zeki Eyuboğlu, İstanbul: Say Yayınları.

21.4.-) Daniels, Paul Raimond (2013) Nietzsche and The Birth of Tragedy, Durham: Acumen Publishing Limited.

25-) Nietzsche, Friedrich (1998) On the Genealogy of Morality, tr., with Notes, by Maudemarie Clark and Alan J. Swensen, Introduction by Maudemarie Clark, Indianapolis: Hackett Publishing Company. (Nietzsche, Friedrich (2015) Ahlakın Soykütüğü Üzerine, Bir Kavga Yazısı, çev. Ahmet İnam, İstanbul: Say Yayınları.)

26-) Nietzsche, Friedrich (2008) Twilight of Idols or How to Philosophize with a Hammer, tr. with an introduction and Notes by Duncan Large, Oxford: Oxford University Press.

26.1-) Nietzsche, Friedrich (2005) Putların Batışı Ya da Çekiçle Nasıl Felsefe Yapılır, çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İthaki Yayınları.

27-) Nietzsche, Friedrich (2004) İnsanca, Pek İnsanca, 2, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İthaki Yayınları.

28-) Nietzsche, Friedrich (1995) Deccal, Hristiyanlığa Lanet, çev. Oruç Aruoba, İstanbul: Hil Yayın.

29-) Nietzsche, Friedrich (2003) Also sprach Zarathustra, Ein Buch für Alle und Keinen, Nachwort von Josef Simon, Stuttgart: Philipp Reclam jun.

29.1.-) Nietzsche, Friedrich (2004) Zerdüşt Böyle Diyordu, çev. Osman Derinsu, İstanbul: Varlık Yayınları.

29.2.-) Nietzsche, Friedrich (1997) Thus Spake Zarathustra, tr. by Thomas Common, Introduction by Nicholas Davey, Hertfordshire: Wordsworth Editions Limited.

30-) Nietzsche, Friedrich (2013) Gezgin ile Gölgesi, çev. Murat Batmankaya, İstanbul: Say Yayınları.

31-) Nietzsche, Friedrich (2009) Ecce Homo, How To Become What You Are, tr. with an Introduction and Notes by Duncan Duncan Large, Oxford: Oxford University Press

31.1-) Nietzsche, Friedrich (2020) Ecce Homo & Kişi Nasıl Kendisi Olur? Çev. Nazlıcan İldeş, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

32-) Nietzsche, Friedrich (2005) Tarihin Yaşam İçin Yararı ve Yararsızlığı Üzerine, çev. Nejat Bozkurt, İstanbul: Say Yayınları.

33-) Nietzsche, Friedrich (2003) Tan Kızıllığı, Ahlaksal Önyargılar Üzerine Düşünceler, Bütün Yapıtları 4, çev. Özden Saatçi, İstanbul: Say Yayınları.

34-) Nietzsche, Friedrich (2006) Yunanlıların Trajik Çağında Felsefe, Çev. Gürsel Aytaç, İstanbul: Say Yayınları.

35-) Nietzsche, Friedrich (2012) Öğretim Kurumlarımızın Geleceği Üzerine (Altı Resmi Konferans), çev. Gürsel Aytaç, İstanbul: Say Yayınları.

36-) Nietzsche, Friedrich (2002) Wagner Olayı, Bir Müzisyen Sorunu. Nietzsche Wagner'e Karşı, Bir Ruhbilimcinin Yazıları, çev. M. Osman Toklu, İstanbul: Say Yayınları.

37-) Kaufmann, Walter (2000, edited) Basic Writings of Nietzsche, tr. by Walter Kaufmann, New York: The Modern Library.

Contents: The Birth of Tragedy. / Seventy-Five Aphorisms from Five Volumes. / Beyond Good and Evil. / On the Geneology of Morals. / The Case of Wagner. / Ecce Homo.

38-) Kaufmann, Walter (edited, 1976) The Portable Nietzsche, Selected and Translated with an Introduction, Prefaces, and Notes by Walter Kaufmann, New York: Penguin Books. Contents: Letters / Thus Spoke Zarathustra / Twilight of The Idols / The Antichrist / Nietzsche Contra Wagner.

39-) Bataille, Georges (2000) Nietzsche Üzerine, çev. Mukadder Yakupoğlu, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

40-) Derrida, Jacques (2007) Nietzschelerin Şöleni, derleme ve çeviri: Ali Utku-Mukadder Erkan, İstanbul: Otonom Yayıncılık.

41-) Deleuze, Gilles (2010) Nietzsche, çev. İlke Karadağ, İstanbul: Otonom Yayıncılık.

42-) Figal, Günter (2001) Nietzsche, Eine Philosophische Einführung, Stuttgart: Philipp Reclam jun.

43-) Pippin, Robert (2012) Introductions to Nietzsche, Cambridge: Cambridge University Press.

44-) Pearson, Keith-Ansell (2011) Kusursuz Nihilist, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

45-) Cogito, 2016, Sayı 25, Nietzsche: Kayıp Bir Kıta. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

46-) Gilman, Sander L.& Blair, Carole & Parent, David J. (1989) Friedrich Nietzsche on Rhetoric and Language, Oxford: Oxford University Press.

47-) Wahl, Jean (1999) Varoluşçuluğun Tarihçesi, çev. Bertan Onaran,İstanbul: Payel Yayınevi.

Lukács, György (2012) Avrupa Edebiyatı ve Varoluşçuluk, derleyen: Resul Ekici, çev. Vural Yıldırım, Ankara: Epos Yayınları.

İÇİNDEKİLER:

1. Hölderlin'in Hyperion'u, s.9.

2. Alfred Rosenberg: Nasyonal Sosyalizmin Estetisyeni, s. 34.

3. Gorkiy: Devrim Öncesi Rusya'sının "İnsanlık Komedisi", s. 40.

4. Genç Werther'in Acıları, s. 82.

5. Dostoyevskiy, s.101.

6. Yüz Yaşındaki Zola, s. 120.

7. Novalis: Romantik Yaşam Felsefesi Üzerine Notlar, s. 134.

8. Balzac ile Stendhal'in Tartışması, s. 150.

9. Balzac: "Köylüler" - Balzac-Stendhal-Zola, s. 175.

10. Tolstoy ve Batı Edebiyatı, s. 205.

11. Varoluşçuluk, s.232. 1-) Yaklaşım Biçimi Olarak Yöntem, s. 232.

2-) Hiçlik Mitosu, s. 240. 3-) Fetişize Bir Dünyada Özgürlük ve Özgürlük Fetişi, s. 250.

12. Balzac: Yitik Hayaller, s. 260-279.

(Yukarıdaki kitabın büyük kısmı aşağıdaki kitapta içerilmektedir:)

Lukács, Georg (1987) Avrupa Gerçekçiliği, Balzac-Stendhal-Zola-Tolstoy-Gorki ve Diğerleri, çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul: Payel Yayınları.

İÇİNDEKİLER:

1. Bölüm: Balzac: Köylüler, s.31.

2. Bölüm: Balzac: Sönmüş Hayaller, s. 64.

3. Bölüm: Balzac ve Stendhal, s. 87.

4. Bölüm: Zola'nın Yüzüncü Doğum Yıldönümü, s. 113.

5.Bölüm: Rus Demokratik Edebiyat Eleştirisinin Uluslararası Önemi, s. 128.

6. Bölüm: Tolstoy ve Gerçekçiliğin Gelişimi, s. 164.

7. Bölüm: Devrim Öncesi Rusya'sının İnsanlık Komedisi, s. 266.

8. Bölüm: Lev Tolstoy ve Batı Avrupa Edebiyatı, s. 266.

9. Bölüm: Kurtarıcı, s. 341-354.

Lukács, Georg (2014) Roman Kuramı, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Metis Yayınları.

I. Büyük Epik Edebiyat Biçimleri, 1. Bütünlüklü Uygarlıklar, ss. 39-48, 2. Bir Biçemler Tarihi Felsefesinin Sorunları, ss. 49-63, 3. Epik Roman, ss. 64-76, 4.Romanın İçsel Biçimi, ss. 77-89, 5.Romanın Tarihsel-Felsefi Koşullanması ve Bunun Anlamı, ss. 90-98.

II.Roman Biçiminin Bir Tipolojisine Doğru, 1. Soyut İdealizm, ss. 101-115, 2. Düş Kırıklığı Romantizmi, ss. 116-133, 3.Bir Sentez Denemesi Olarak Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları, ss. 134-144, 4. Tolstoy ve Toplumsal Hayat Biçimlerinin Ötesine Geçme Girişimleri, ss. 145-153.

"Saygılı Yosma", ss. 677-726.

Sartre, Jean-Paul (2014) Toplu Oyunlar 2, Nekrassov, Kean, Troyalı Kadınlar, Bariona veya Acı ve Umut Oyunu, çev. Işık M. Noyan, İstanbul: İthaki.

"Nekrassov", ss. 7-245.

"Kean", ss. 247-450.

"Troyalı Kadınlar", ss. 451-530.

"Bariona veya Acı ve Umut Oyunu", ss. 531-645.

Sartre, Jean-Paul (2010) Varlık ve Hiçlik, Fenomenolojik Ontoloji Denemesi [1943], çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen, İstanbul: İthaki.

Jean-Paul Sartre'ın Varlık ve Hiçlik

"Varlığın Araştırılmasına Giriş"

Varlık ve Hiçlik'e bir giriş: ss. 19-45.

"Hiçlik Sorunu"

1. "Olumsuzlamanın Kökeni"

2. "Kendini Aldatma"

"Kendi-İçin-Varlık"

1. "Kendi-İçinin Dolaysız Yapıları"

2. "Zamansallık"

3 "Aşkınlık"

"Başkası-İçin-Varlık"

1."Başkasının Varoluşu"

2. "Beden"

3. "Başkası ile Somut İlişkiler"

"Sahip Olmak, Yapmak ve Olmak"

1."Olmak ve Yapmak: Özgürlük"

2. "Yapmak ve Sahip Olmak"

SONUÇ

Jean-Paul Sartre'ın Varlık ve Hiçlik yapıtında "Fenomenolojik Ontoloji" kavramını nasıl geliştirmiş olduğu incelenecektir. "Fenomenolojik ontoloji"nin temel kavramlarının günlük yaşamda nasıl deneyimleniyor olduğu Sartre'ın Bulantı romanıyla örneklendirilecektir.

(Öğrenciye not: Sartre'ın Varlık ve Hiçlik kitabının Turhan Ilgaz bey ve Gaye Çankaya Eksen hanım tarafından yapılmış olan Türkçe (2010 baskısı) çevirisinde 30'uncu sayfada existentia terimi "varlık" olarak çevrilmiştir doğrusu "varoluş" olmalıdır. 31. ve 85. sayfada ve birçok yerde "bilinçdışı" terimi "bilinçaltı" diye çevrilmiştir. Bu yanlıştır çünkü Freud Psikanalize Giriş Dersleri'nde "bilinçdışı" kavramını önerirken "bilinçaltı" kavramına neden karşı çıktığını ayrıntısıyla anlatır. Sartre buradan hareketle "bilinçdışı" kavramını benimser. Genel olarak yapılmış ve büyük bir hata olarak gördüğüm diğer şey ise kitap boyunca "projection" kavramının farklı farklı şekilde çevrilmiş olduğudur. Sartre'ın "projection" kavramı Martin Heidegger'in "Entwurf" kavramının karşılığıdır. Buna göre "projection" kavramının "tasarı" olarak çevrilmesi doğru olacaktır. Yine 31'inci sayfada "bulunmayan" kavramı "varolmayan" olarak çevrilmiştir. 61. sayfada "bu kendi varlık" yerine "bu saf varlık" olmalıdır. 63. sayfada "varlık çekirdeği" yerine "varlığın varolan çekirdeği" olmalıdır. 67'nci sayfada "dünyanın olumsallığı, bu olumsallığı kavramak üzere hiçliğin içine yerleşerek insan-gerçekliğine görünür. ” yanlıştır. Doğrusu şöyle olmalıdır: “Dünyanın olumsallığı insan gerçekliğine,  insan gerçekliği bu olumsallığı kavramak için kendisini hiçlik içine yerleştirdiği sürece görünür.” 77. sayfada "güncel algı nesnesi" yerine "algının edimsel [gerçek] bir nesnesi" olmalıdır.  78. sayfada "neden karşısında sonuçtan sürekli bir kopuştur"  değil "nedenin sonuçtan sürekli bir kopuşudur" olmalıdır. Yine 78. sayfada "yorumlama ilişkisi" değil "birbirinin içine girip çıkma ilişkisi" olmalıdır. 79. sayfada "barındırmaktadır" değil "gizlemektedir" olmalıdır. yine 79. sayfada "maruz kaldığı" değil "deneyimlediği" olmalıdır. Yine 79. sayfada "bu varlık kopuşunun" değil "varlıktaki bu kopuşun" olmalıdır. Yine 79. sayfada "bilinçsel bir yapı gibi" değil "bir bilinç yapısı olarak" olmalıdır. 86. sayfada "kavrayışını" değil "tamalgısını" olmalıdır. 86. sayfada "tek şeydir" değil "her şeydir" olmalıdır. 96. sayfada "dolaysız verisi" değil "dolayımsız verilisi" olmalıdır. 102. sayfada "benin ve başkasının beninin" değil "ben ve Başkasının gözündeki ben" olmalıdır. 551. sayfada "yönelimsel olarak" değil "bilerek" olmalıdır. İlk kez kitabın 70. sayfasında geçen "négatités" kavramı "olumsuz birim" olarak çevrilmiştir. Ancak 552. sayfada "olumsuz-bütün" olarak çevrilmiştir. 552. sayfada "olumsuz bütün" değil "olumsuz birim" olmalıdır. 554. sayfada da "olumsuz bütün" değil "olumsuz birim" olmalıdır. Dil birliği adına 552. sayfada "olumsuz bütünü" değil "olumsuz-birimi" olmalıdır. 554. sayfada "bir edim, kendi-içinin olmayana doğru atılımda bulunmasıdır" değil "bir edim kendi-için’in olmayana doğru bir tasarısıdır" olmalıdır. 554. sayfada "kendiliğinden" değil "kendisi" ya da "kendi başına" olmalıdır. 556. sayfada "kendisine doğru atılınan bir bütünlüğün" yerine "tasarlanmış bir birlik" olmalıdır. 556. sayfa "bizzat beni kendi dışımda ve daha olacak olan olarak benim" yerine cümlenin doğrusu "Bu aşkınlık ben kendim dışında kendim olmak zorunda kaldıkça benim’dir.” olmalıdır.  Burada bir kısmını belirttiğim çeviri hataları ders esnasında düzeltilecektir.)

DERSIN VERILMESINDE YARARLANILACAK KAYNAKLAR

Ado HUYGENS’in “2016’da Bir Daseinanalizci Ne Olabilir?” Başlıklı Konferansı İçin Açılış Konuşması, Metin BAL. 2016’da Bir Daseinanalizci Ne Olabilir?, (What  could be a Daseinanalyst in 2016?), Prof. Dr. Ado HUYGENS, Uluslararası Daseinanaliz Federasyonu Başkanı., Ardıl çeviri: Yrd. Doç. Dr. Şeyda ERASLAN & Arş. Gör. Jasmin Esin DURANER DİKMEN, Tarih: 04 Mart 2016, Saat: 10:00 – 12:30, Yer: Fen Fakültesi C Blok Konferans Salonu, DEÜ Tınaztepe Yerleşkesi, Buca- İzmir.

2016’da Bir Daseinanalizci Ne Olabilir?, (What  could be a Daseinanalyst in 2016?), Ado HUYGENS, Uluslararası Daseinanaliz Federasyonu Başkanı, slaytları Türkçe'ye çeviren Metin BAL. Tarih: 04 Mart 2016, Saat: 10:00 – 12:30, Yer: Dokuz Eylül Üniversitesi, Tınaztepe Yerleşkesi, Fen Fakültesi C Blok Konferans Salonu,  Buca- İzmir. (Buraya Tıklayarak indirebilirsiniz).

Ado HUYGENS’in “Daseinanaliz ve Sanat” Başlıklı Konferansı İçin Açılış Konuşması, Metin BAL. Daseinanaliz ve Sanat (Daseinanalysis and Art), Prof. Dr. Ado HUYGENS,  Açılış konuşması ve slaytları çeviren: Metin BAL. Ardıl çeviri: Yrd. Doç. Dr. Şeyda ERASLAN & Arş. Gör. Jasmin Esin DURANER DİKMEN, Tarih: 04 Mart 2016, Saat: 14:30 – 16:30, Yer: Fen Fakültesi C Blok Konferans Salonu, DEÜ Tınaztepe Yerleşkesi, Buca- İzmir. Video Kaydı İçin Tıklayınız Lütfen.

"Daseinanaliz ve Sanat" ("Daseinanalysis and Art"), Ado HUYGENS,  slaytları Türkçe'ye çeviren: Metin BAL. Tarih: 04 Mart 2016, Saat: 14:30 – 16:30, Yer: Dokuz Eylül Üniversitesi Tınaztepe Yerleşkesi, Fen Fakültesi C Blok Konferans Salonu, Buca- İzmir. (Tıklayarak indiriniz lütfen.)

Michelman, Stephen (2008) Historical Dictionary of Existentialism, Lanham: The Scarecrow Press.

“Augustinus’ta Zaman ve Yaratım”, Simo Knuuttila. Çev. Metin Bal, Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, 2012, 15 Şubat-15 Nisan, Sayı: 16, Yıl: 5,  ss. 67-73.

Ezr Yayıncılık'tan 2019'da yayınlanan, yazarının Arthur Schopenhauer olduğu belirtilmiş Varolmanın Acısı adlı kitap sahtedir. Okuyucunun dikkatine.

Karl Jaspers'in "Sınır-durumlar" ve "Şifre Çözümü" Olarak "Varoluşsal İletişim" Düşüncesi

Gabriel Marcel'in Varlığın Gizemi

Pascal (2002) Düşünceler, çev. İsmet Zeki Eyuboğlu, İstanbul: Say Yay.

Çehov, Anton (2012) Tek Perdelik Dokuz Oyun. Dağ Yolunda, Tütünün Zararları, Kuğunun Şarkısı, Ayı, Bir Evlenme Teklifi, Sayfiyede Yaz, Tatyana Repina, Düğün, Kutlama, çev. Yılmaz Gruda, Ankara: Bilgi Yayınevi.

Jaspers, Karl (2015) Suçluluk Sorunu, Almanya'nın Siyasal Sorumluluğu Üzerine, çev. A. Emre Zeybekoğlu, İstanbul: İthaki Yayınları. "Toplumsal sorumluluk", "suç ortaklığı", "tutsaklık", "özgürlük".

Kaufmann, Walter (1970) (ed.)  Existentialism, From Dostoevsky to Sartre, New York: The World Publishing Company.

Nietzsche, Friedrich (1968) The Will To Power, A new translation by Walter Kaufmann and R.J. Hollingdale, ed. with commentary by Walter Kaufmann, New York: Random House.

Nietzsche (2002) Güç İstenci, Çev. Sedat Umran, Birey Yay.

Heidegger, M., (1996) Wegmarken, Gesamtausgabe, I.Abteilung: Veröffentlichte Schriften 1910-1976, Band 9, Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann.

Heidegger, Martin (2004) Varlık ve Zaman, Sein und Zeit, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.

Heidegger (2003) Nedir Bu Felsefe?, Çev. Ali Irgat, İstanbul: Sosyal Yay.

“Metafiziğin Onto-teo-lojik İnşası”, Martin Heidegger  (2002)  Heidegger ve Teoloji içinde, derleyen Ahmet Demirhan, İstanbul: İnsan Yayınları, (ss 49-67)

"Heidegger Düşüncesinde Teknoloji Hapishanesi ve Şiirsel Konaklama", Metin Bal, Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 11 Yıl: 6, Ocak/Şubat  2010. ss. 46-66.

Sartre, Jean-Paul (1966) Existentialism and Humanism, translation and introduction by Philip Mairet, London: Methuen & Co. LTD.

Sartre, Jean-Paul (2003) Being and Nothingness, An essay on phenomenological ontology, tr. by Hazel E. Barnes, Intdoduction by Mary Warnock, with a new preface by Richard Eyre, Routledge: London and New York.

Sartre, Jean-Paul (2010) Varlık ve Hiçlik, Fenomenolojik Ontoloji Denemesi, çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen, İstanbul: İthaki.

Sartre, Jean-Paul (1953) Existential Psychoanalysis, tr. and with an introduction by Hazel E. Barnes, New York: Philosophical Library. (Bu kitap Sartre'ın Varlık ve Hiçlik yapıtının içinde yer alan iki ayrı yazıdan oluşur.  Birinci Bölüm'ün "Kötü İnanç" başlıklı İkinci Kısmı ve Dördüncü Bölümün İkinci Kısmının ilk altbaşlığı olan "Varoluşsal Psikanaliz" (692-712) bölümü.)

“Existentialism and Humanism”,  ss. 23-56. Sartre, Jean-Paul (1966) Existentialism and Humanism, translation and introduction by Philip Mairet, London: Methuen & Co. LTD.

(Sartre, Jean Paul (2010) Varoluşçuluk, çev. Asım Bezirci, İstanbul: Say Yayınları.)

Sartre, Jean-Paul (2016) Sartre İle Sartre Hakkında, çev. Yücel Göktürk, İstanbul: Metis Yayınları.

Sartre, Jean-Paul (2010) İş İşten Geçti, çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.

Sartre, Jean-Paul (2009) Özgürlük Yolları I, Akıl Çağı, çev. Gülseren Devrim, İstanbul: Can Yayınları.

Sartre, Jean-Paul (2012) Özgürlük Yolları 2, Yaşanmayan Zaman, çev. Gülseren Devrim, İstanbul: Can Yayınları.

Sartre, Jean-Paul (2011) Özgürlük Yolları 3, Yıkılış, çev. Gülseren Devrim, İstanbul: Can Yayınları.

"Fenomenolojik Ontoloji Temelinde Jean-Paul Sartre'ın Sanat Anlayışı" (Jean-Paul Sartre's Conception of Art Based on the Phenomenological Ontology), Hazırlayan: Sema SÖKMEN, Tez Danışmanı: Metin BAL, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, Aydın-2013. 182 sayfa.

Camus, Albert (2005) The Myth of Sisyphus, tr. by Justin O'Brien, London: Penguin Books.

Camus, Albert (2014) Veba, çev. Nedret Tanyolaç Öztokat, İstanbul: Can Yayınları.

Camus, Albert (2014) Sisifos Söyleni, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Yayınları.

Camus, Albert (2000) Başkaldıran İnsan, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Yayınları.

Camus, Albert (2014) Düşüş, çev. Hüseyin Demirhan, İstanbul: Can Yayınları.

Camus, Albert (2014) Mutlu Ölüm, çev. Ramis Dara, İstanbul: Can Yayınları.

Camus, Albert (2009) Doğrular (Tiyatro oyunu), çev. Ferit Edgü, İstanbul: Yaba Yayınları.

Ionesco, Eugene (2000) Gergedanlar, Bavullu Adam, Şu Kahpe Dünya, Toplu Oyunları 4, çev. Hasan Anamur, Mitos Boyut Yayınları.

Beckett, Samuel (2000) Godot’yu Beklerken, çev, Uğur Ün veTarık Günersel, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Kafka, Franz (2001) Die Verwandlung, Nachwort von Egon Schwarz, Stuttgart: Reclam.

Kafka, Franz (2014) Dönüşüm, çev. Vedat Çorlu ve Savaş Kılıç, İstanbul: İthaki Yayınları.

Kafta, Franz (2014) Dava, çev. Ahmet Cemal, İstanbul: Can Yayınları.