Yüksek Rönesans Ressamı Raffaello Sanzio da Urbino'nun Stanze di Raffaello Camera della Segnatura Doğu Duvarındaki Atina Okulu Fresk Tablosu'nun Anakronik, Eklektik İkonalatr Sanatında Felsefi Bir Yorumu, Konuşmacı: Prof. Dr. Metin Bal. Düzenleyen: Multidisipliner Entelektüel Grubu Söyleşiler Dizisi. VII. Söyleşi. Koordinatör: Prof. Dr. Arif Çımrın. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, İş ve Meslek Hastalıkları Birimi, Balçova, İzmir. 6 Ocak 2020 Pazartesi, 18:30 - 21:00.
► Pagan ve Evangalik olanın birbirinden ayrılması için, birbirlerine yaklaştırılmaları gerekir. Bunu sanatçılar yaptı. Bu girişimin değeri “Hümanizm”, tarihsel devinimi ise “rönesans”tır.
► Alman sanat tarihçi Anton Heinrich Springer (1825 - 1891) Raffaello Sanzio da Urbino’nun (1483 - 1520) Atina Okulu (5 × 7,7 mt., Apostolic Palace, Vatikan) fresk tablosunu “hümanizm çağının temel bir arzusunun, başka bir deyişle, Platon felsefesiyle Hristiyan teolojisinin birliğinin cisimleşmesi”[1] olarak görür. (s. 86)
► Raphael “Bir kimsenin matematikten, adım adım, spekülatif bilimlere yükseldiği, Greklerin eski geleneğini gösteriyor.”[2]
► Raffaello’nun Vatikan’da Vatikan Müzesi’nde yer alan Raffaello’nun Dört Odası’ndan (Stanze di Raffaello) biri olan Segnatura Odası’nda (the Camera della Segnatura) dört duvarın her birinde Raffaello’nun bir fresk tablosu yer alır. Doğu duvarında Atina Okulu (1509 – 1511), güney duvarında Kardinal ve Teolojik Erdemler (1511, Cardinal and Theological Virtues (İman, Umut, Yardımseverlik (Faith, Hope, Charity))), batı duvarında Kutsal Ayin Tartışması (1509 - 1510, The Disputaion of Holy Sacrament), kuzey duvarında Parnas Dağı (1511, The Parnassus, Apollon’un konakladığı Güzel Sanatlar Tanrıçalarının[3] Dağı Parnas)
► Avusturyalı filozof Rudolf Steiner (1861 - 1925): “Onaltıncı yüzyılda, doğada, insanda ve Tanrı’da en gizli ve gizemli olan şeylerin, dışsal bir şekilde (outwardly) sanatta gözle görülebilir halde (visibly) tasarımlandığını görmek etkileyicidir.”[4]
► Raphael’in bu fresklerindeki olaylar sanki bir salonun içinde meydana geliyor gibi görünür. Bunun nedenini, Steiner şöyle açıklar: “Papa II. Julius, Raphael’e aşağı yukarı şöyle demiştir: “İnsanın, kendi ruhsal yetileri yoluyla insanlık hakkında bileceği şeyi resmetmek istiyorsan, insanları doğadaki sonsuz bir perspektiv dışında resmetme, fakat ister güleryüzlü ister bilge olsunlar, insanları kendi üstlerine geçirdikleri sınırlar içine (in their self-imposed borders) dahil ederek resmetmelisin. Onları salonların içine koyarak resmetmelisin. Böylece dünyanın yönetildiği odaları göstermiş olursun.” ”[5]
► Rönesans sanatı üzerine düşünmüş bir çok yazar (“Pfeiffer, Winner, Nesselrath, Verdon”[6], vb.) Atina Okulu freskinin, onun karşısındaki duvarda yer alan Disputa (1509 – 1510, 5 × 7,70 mt., Apostalic Palace, Vatikan) fresk tablosuyla bağlantılı olarak anlaşılması gerektiğini ve birlikte ele alındıklarında bu iki fresk tablonun pagan düşünce ve Hıristiyan inancının bir bağdaştırılmasını temsil ediyor olduklarını düşünürler.
[1] s. 86. Williams, Robert (2017) Raphael and The Redefinition of Art in Renaissance Italy, Cambridge: Cambridge University Press.
[2] “Shows the ancient custom of the Greeks, that from mathematics one ascends step by step to the speculative sciences.” s. 91. Williams, Robert (2017) Raphael and The Redefinition of Art in Renaissance Italy, Cambridge: Cambridge University Press.
[3] Mousalar (Musalar, Muses, Esin Perileri): Klio: Tarih, Euterpe: Flüt, Thalia: Komedya, Melpomene: Tragedya, Terpsikhore: Dans, Erato: koro, Polhymnia: Pantomim, Urania: Gökbilim, Kalliope: Güzel sesli anlamına gelir.
[4] Rudolf Steiner, Art History as the image of inner spiritual impulses. Lecture 10 of 13 lectures given in Dornach between 9 and 29 October 1917. Part 4: Lecture 10. The “Disputa” of Raphael — the “School of Athens.” https://wn.rsarchive.org/GA/GA0292/19171005p02.html
[5] Rudolf Steiner, Art History as the image of inner spiritual impulses. Lecture 10 of 13 lectures given in Dornach between 9 and 29 October 1917. Part 4: Lecture 10. The “Disputa” of Raphael — the “School of Athens.” https://wn.rsarchive.org/GA/GA0292/19171005p02.html
[6] s. 86. Williams, Robert (2017) Raphael and The Redefinition of Art in Renaissance Italy, Cambridge: Cambridge University Press.
Prof. Dr. Metin Bal’ın kısa CV’si:
1997’de İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını ODTÜ’de, Yargı Gücünün Eleştirisi’nde Kant’ın İkili Felsefesi (2002) adlı teziyle ve doktorasını Ankara Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde, Martin Heidegger’in Sanat Anlayışında Varlık, Sanat Yapıtı ve İnsan Arasındaki İlişki (2008) başlıklı teziyle tamamladı. 2012’de doçentlik ünvanı aldı. 2019’da profesörlük ünvanı aldı. 2013 yılından başlayarak hâlen Dokuz Eylül Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Derinleştiği alanlar estetik ve sanat felsefesi, varlık felsefesi, eleştiri Felsefesi, eğitim felsefesi, varoluşçu felsefe, Platon & Aristoteles Felsefesi,
intihar felsefesi, çağdaş felsefe, modernite & postmodernite felsefesi, terapötik felsefe,
aşk felsefesi ve edebiyatı, ütopya & distopya felsefesi, yoksulluk felsefesi,
tiyatro felsefesi, sinema felsefesidir.
&
Metin Bal hakkında ayrıntılı bilgi için bakınız: www.metinbal.net
Yayınları: http://metinbal.net/yayinlar_metin_bal.htm
CV: http://www.metinbal.net/CV_Metin%20Bal_Felsefe_Bolumu_Dokuz_Eylul_Uni.htm
Üniversitede Felsefe Bölümü’nde verdiği dersler: http://www.metinbal.net/metin_bal_Courses_instructed_by/Dersler_Metin_Bal_Lectures_Felsefe_Bolumu_Dokuz_Eylul_Uni.htm
E-posta: balmetin@gmail.com