DÜNYA FELSEFE GÜNÜ
Platon’un
"Hayattaki gerçek trajedi yetişkinlerin aydınlıktan korkmasıdır."
Sözü Üzerine Bir Deneme
AYDINLIKTAN KİM KORKAR ?
“Filozoflar yukarıda durakalmasınlar, mağaradaki mahkumlar arasına dönsünler”. Platon, Devlet, VII. Kitap, 519d.
Aydınlıktan kimlerin korktuğunu bulabilme arayışında, öncelikle, aydınlatılacak olan şeyin ne olduğunu ve aydınlatma araçlarımızı ortaya koyup sonra bu araçların insanla tanıştırıldıkları ortamlara bakmamız doğru bir başlangıç olacaktır. Aydınlatma deyince birçoğumuzun aklına ilkin görebilmemiz için fizik nesneleri aydınlatan ışık gelir, bunun ardından aklımıza gelen şey ise düşünce dünyamızı aydınlatan kitaplar, bilimler, bilim insanları, öğretmenler ve bunların hepsinin bir arada toplandığı “eğitim sistemi”dir.
Ben bu konuyu “aydınlanma” ve “aydınlatma” kavramını felsefe tarihinde detaylı bir şekilde ilk ele alan filozof Platon’un ünlü mağara alegorisini bulduğumuz Devlet[1] adlı kitabının VII. bölümünü oluşturan Sokrates ile Platon’un kardeşi Glaukon’un tartışmasını yorumlayarak açıklamaya çalışacağım. ... ... ... ...
Bu konu hakkında başka bir
yazımda daha detaylı bilgi alabilirsiniz:
"Eğitime Felsefeyle
Yaklaşmak: Platon’un Mağaralıları,
Kopuş Filmi, Gatto ve Kitle İmha Silahı Olarak Eğitim ve Crusoe Ne
Yaptı?" Metin Bal, 2018. (A Philosophical Approach To Education:
Plato’s Cave Dwellers, The Film Detachment, Instruction as a Weapon
of Mass Destruction and What is done by Crusoe?)
Özne. Felsefe, Bilim ve
Sanat Yazıları. 29. Kitap, Güz 2018,
(Baskı tarihi: Aralık 2018), ss. 223-243. ISBN: 978-605-196-230-6. Çizgi Kitabevi Yayınları.
Konya. Sayı
editörü: H. N. Erkızan.
Felsefe yapmaya Sokrates’in “öldürülme” olayından başlayabilirsiniz. Sokrates’in kendisine açılan davadan, Sokrates’in ölümle cezalandırılmasına, idam edilmesine kadar Sokrates’in başından geçen olaylarla ilgili olarak Platon’un yazmış olduğu 7 adet diyalog mevcuttur. Sokrates’i düşüncelerinizle öldürebilir misiniz? Sokrates’i nerede bulabilirsiniz? Bununla ilgili olarak şu kitapları okumalıyız: Sokrates’in kendisine neden dava açılmış olduğuyla ilgili olarak Euthyphron diyaloğu. Sokrates’in mahkemede yargılanmadan önceki olayları anlatan Euthyphron’un bittiği noktadan devam eden Theaitetos diyaloğu. Theaitetos’un bittiği yerden devam eden Sofist diyaloğu. Sofist’in bittiği yerden devam eden Devlet Adamı diyaloğu. Devlet Adamı’nında sonra, Sokrates’in mahkemede davasının görülmesi ve Sokrates’in verdiği savunmayı anlatan Sokrates’in Savunması diyaloğu. Sokrates’in kendisine verilen ölüm cezasının infaz edileceği günü beklediği hapishane hücresindeki mahkumiyet olaylarını anlatan Kriton diyaloğu. Son olarak Sokrates’in idam olayını ve sonrasını anlatan Phaidon diyaloğu.
1-) Platon (2011) Euthyphron. Çev. Güvenç Şar. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
►"Dindarlık ve Dinsizlik Üzerine Felsefi İlk Tartışma Olarak Platon’un Euthyphron Diyaloğu", Prof. Dr. Metin Bal. XV. Dünya Felsefe Günü Hakkında Bir Söyleşi.Tarih: 18 Kasım 2016 Cuma, Saat: 10:30, Yer: Edebiyat Fakültesi, B 360, Tınaztepe Kampüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca, İzmir. (Konferansın videosunu izlemek için tıklayınız lütfen.)
►Tanrı Felsefeye Nasıl Girer? Sorusuna Cevaplar Olarak Platon’un Euthyphron Diyaloğu ve Heidegger’in Ontoteoloji Eleştirisi/ Plato's Euthyphro and Heidegger's Critique of Ontotheology as Answers to the Question of 'How Does God Enter into Philosophy', Prof. Dr. Metin Bal. Felsefi Düşün, Akademik Felsefe Dergisi. Sayı: 8. Yıl: Nisan 2017. İstanbul: Pinhan Yayıncılık. Dosya Konusu: Heidegger. Sayı Editörü: Kaan H. Ökten. Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi. ISSN: 2148-0958. The Philosopher's Index, Tübitak Ulakbim, EBSCO Humanities International Index veri tabanları tarafından taranmakta ve listelenmektedir. ss. 17-46.
2-) Platon (2016) Theaitetos, çev. Birdal Akar, Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
3-) Plato (1921) Theaetetus & Sophist, tr. by H.N. Fowler, London: William Heinemann. The Loeb Classical Library. Heidegger, Martin (1997) Plato’s Sophist, tr.by. Richard Rojcewicz and André Schuwer, Bloomington and Indianapplis: Indiana University Press.
"Platon’un “Varlık” Görüşünde Sofist Diyaloğunun Yeri", Metin Bal.
Copleston, Frederick ( 1998) Felsefe Tarihi, Cilt I, Yunan ve Roman Felsefesi , Bölüm 1 b, Platon. Çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi. ss. 22-83. (Platon (1991) Sofist, çev. Ö.N.C., İstanbul: Ara Yayıncılık.)
4-) Platon (2018) Devlet Adamı, çev. Furkan Akderin, İstanbul: Say Yayınları.
5-) Platon (2019) Sokrates'in Savunması, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
6-) Platon (2006) Kriton, Ödev Üzerine -Ahlaka Dair, çeviri ve yorum Filiz Öktem ve Candan Türkkan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. / Plato (1914) Euthyphro, Apology, Crito, Phaedo, Phaedrus, with an English translation by Harold North Fowler, introduction by W.R. Lamb, London: Harvard University Press.
►"Otoriteyi Sorgulayan Bir Kimse Arayışında Sokrates. Platon’un Kriton Diyaloğu Üzerine", Prof. Dr. Metin Bal. ss. 131-144. ÖZNE, Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları. Sayı: 24. Kitap-Bahar 2016: PLATON. ISBN: 9786059706643, sayfa sayısı: 576. Konya: Çizgi Kitabevi. Sayı editörü: Arş. Gör. Birdal Akar. The Philosopher's Index.
7-) Platon (2012) Phaidon, Ruh Üzerine. Çev. Nazile Kalaycı, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
► Platon ve Aristoteles Okumaları Söyleşiler Dizisi Platon Okumaları – III - Konuşmacı öğretim üyesi: Prof. Dr. Nazile KALAYCI, Platon’un Phaidon Diyaloğu - Ruh Üzerine, Tarih: 4 Aralık 2015, Saat: 14:00 – 16:30, Yer: Ömer Köse Konferans Salonu, Fen Fakültesi, DEÜ Tınaztepe Yerleşkesi. Video: I. Bölüm için tıklayınız, Video: II. Bölüm için tıklayınız lütfen.
[1] Platon (1988) Devlet, çev. Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz, İstanbul: Remzi Kitabevi.
[2] Prof. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, Felsefe Bölümü öğretim üyesi, Felsefe Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Öğretim Üyeleri Binası, Tınaztepe Yerleşkesi, PK: 35260, Buca - İzmir, Türkiye. Tel: ++ 90 (232) 412 79 03 - dahili tel: 19411, Fax: ++ 90 (232) 453 90 93, E-Posta: balmetin@gmail.com , Web: www.metinbal.net. Bu konuşmanın sunulduğu etkinlik: Dünya Felsefe Günü Paneli, PANELİSTLER: Prof. Dr. Metin Bal, Prof. Dr. Talip Kabadayı, Doç. Dr. Cengiz İskender Özkan, Lise öğrencisi Fatımatüzzehra Tula, Düzenleyen kurum: Aydın Sosyal Bilimler Lisesi, Tarih: 20 Kasım 2012, Saat: 10:00, Yer: Aydın Sosyal Bilimler Lisesi Kültür Merkezi.
