BAŞLIK: Gonçarov’un Oblomovkalı Platon’unun Varoluş Felsefesine Armağanı
YAZAR: Metin BAL,
Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü, balmetin@gmail.com, İzmir, Türkiye.
ÖZET
Gonçarov’un Oblomov romanı hakkındaki bu makalede, farklı gerçeklik üretim alanlarının sınırında, yanılsamadan arındırıcı olarak işe koşulmuş ezeli bir kavga olduğu düşünülen felsefe ve sanat arasındaki münasebete bir katkı olarak düşünülebilecek üç yeni sözcük üretiyorum: “Yavaş roman stili”, “Ştolts etkisi” ve “uçurum toplayıcıları/toplayıcılığı.” Giriş’te, Gonçarov’un ve Oblomov romanının edebiyat ve düşünce dünyasındaki yerleri konumlandırılır. Oblomov romanıyla Gonçarov’un edebiyat dünyasına “yavaş roman” olarak adlandırdığım yeni bir yazı stilini armağan ettiğini öne sürüyorum. Oblomov romanı içindeki kimseyi diğer kimselerle ilişkilendiren bağlar, birinci bölümde üç alt başlık altında sınıflandırılır. Birinci bölümün ilk kısmında, Oblomov’u “normal” ya da “diğer insanlar”dan ayıran nitelikler saptanır. Bu kısmın, “Oblomov’un Kinizmi” alt başlığı altında Oblomov’un Gonçarov tarafından “Oblomovkalı Platon” olarak resmedilmesi üzerinde durulur. Bu adlandırmanın düzeltilebileceğini düşünüyorum. Bana göre, Oblomov bir platoncu değil, kiniktir. Birinci bölümün ikinci kısmında, hayatı yaşamaktan caydırılmış kimseleri eyleme geçirebilecek aparata “Ştolts etkisi” adını veriyorum. Birinci bölümün üçüncü kısmında, Oblomov’un diğer insanlara önerilerini şu cümlede konsolide ediyorum: “Durun. Acele etmeyin. İnsanı unutmayın.” İkinci Bölüm’de, “İnsanlar birlikte yaşamayı nasıl başarabilir?” sorusunu soruyorum. Bir cevap için, bu sorunun tartışıldığı en eski felsefi yapıt olan Platon’un Protagoras diyaloğunda karşılaştığım düşünceleri, Oblomov’u, bir ömür süren uykusundan uyandırmak için kullandım. Makalenin bu kısmında, ilgim bağlamında, Protagoras diyaloğuna odaklanıyorum. Fakat bütünlük bakımından, tüm makale, kendisini, Platon’un Symposion diyaloğunun etkisi altında tutar. Üçüncü Bölüm’de, Oblomov’un yaşamla bağlantıları “aşk” ve “uçurum” ideleri olarak teşhis edilir. Üçüncü Bölüm’ün ilk kısmında, Oblomov’u harekete geçiren tek güç olarak, eşdeğer kuvvete sahip iki ayrı olay üzerinde durulur: Oblomov’un Olga’ya duyduğu aşk ve onların ortak sahnesinde, aşık ve sevgili tarafından oynanan aşk oyunu. Üçüncü bölümün ikinci kısmında, Olga ve Ştolts’u “uçurum toplayıcıları/koleksiyoncuları” ve onların çabalarını “uçurum toplayıcılığı/biriktiriciliği/koleksiyonculuğu” olarak adlandırıyorum. Sonuç bölümünde, Oblomov’un yaşam tarzının ve düşüncelerinin “doğa”, “normallik”, “insan”, “yaşam tarzı” ve “aşk” terimlerini tartışmalı hale getirdiği ilan edilir. Bu makaleyi, “insan doğası” düşüncesiyle ve bir kimsenin, kendi yaşamını diğer insanlarla birlikte nasıl devam ettirebileceğiyle ilgili ezeli tartışmaya, günümüzün çağdaş dünyasından mütevazı bir katkı yapmayı deneyerek sonuçlandırıyorum.
Anahtar Sözcükler: Oblomovluk, yavaş roman stili, akrasia, Ştolts etkisi, aşk (Eros), Uçurum koleksiyoncusu/toplayıcısı, uçurum biriktiriciliği/toplayıcılığı/koleksiyonculuğu.
TITLE: The Gift of Goncharov’s Plato of Oblomovka To The Philosophy of Existence
AUTHOR: Metin BAL
Dokuz Eylül University, Faculty of Letters, Department of Philosophy, balmetin@gmail.com, İzmir, Turkey.
ABSTRACT
In this article on Goncharov’s novel Oblomov, I coin three new concepts, which could be thought as a contribution to the intercourse between philosophy and art, thought as an eternal rivalry embarked as the depurator from illusion in the borders of different reality production areas: “Slow novel style”, “Stoltz effect” and “collector of abyss”/ “abyss collecting.” In the Introduction, the place of Goncharov and the place of the novel Oblomov are positioned in the worlds of literature and philosophy. I assert that Goncharov with his novel Oblomov, contributes a new style of writing which I call “slow novel” to the world of literature. The ties that associate one to “other people” in the novel Oblomov are classified under three subtitles in the first chapter. In the first part of the first chapter, qualities that distinguish Oblomov from “normal” or “other people” are determined. Under the subheading - “Cynicism of Ovlomov” - of this part, an emphasis made on the designation of Oblomov as “the Plato of Oblomovka” by Goncharov. I think this naming can be corrected. For me, Oblomov could be a cynic, not a platonist. In the second part of the first chapter, I call the apparatus that can put those who are deterred from living life into action “Stolts effect.” In the third part of the first chapter, I consolidate Oblomov’s suggestions to other people in this sentence: “Stop. Do not rush. Do not forget about human.” In the second chapter, I ask the question “How can people manage to live together? For an answer, I used ideas I encountered in Plato’s Protagoras dialogue, the earliest philosophical work discussing this question, to wake Oblomov up from his lifelong sleep. In this section of the article, I focuse on the Protagoras dialogue in the context of my concern. But in terms of entirety, the whole article puts itself under the influence of Plato’s Symposium dialogue. In the third chapter, Oblomov’s connections with life are diagnosed with the ideas of “love” and “abyss.” In the first part of the third chapter, emphasis is laid on two separate events that are of equivalent strenght as the only force that puts Oblomov into action: Oblomov’s love for Olga and the love game played by the lover and the beloved on their joint stage. In the second part of the third chapter, I name Olga and Stolts as the “collector of abyss” and call their efforts “abyss collecting.” In the conclusion, it is declared that Oblomov’s lifestyle and ideas make the terms “nature”, “normality”, “human, “lifestyle” and “love” controversial. I conclude the article by trying to make a modest contribution, from today’s contemporary world, to the eternal discussion of the ideas of “human nature” and how one can continue one’s own life with other people.
Keywords: Oblomovitis, slow novel style, acrasia, Stoltz effect, love (Eros), collector of abyss, abyss collecting.